Βασικός λόγος τ πληθωρισμού στ Ελλάδα είναι ότι δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός.

[Argirios Argiriou]

13/11/2022 Καθημερινή.

Δεν θα φταίνε τα συνδικάτα
του Κώστα Καλλιτση.

Ο πληθωρισμός πλήττει τους φτωχότερους – αναφέρει έρευνα της ΕKT. Επειδή δαπανούν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους για διατροφή και ενέργεια, τα φτωχά νοικοκυριά πλήττονται βαρύτατα. Ο πληθωρισμός δεν είναι ίδιος για όλους, ο πληθωρισμός των φτωχών είναι πολύ μεγαλύτερος από τον πληθωρισμό των πλουσίων. Μάλιστα –καταλήγει η έρευνα– το χάσμα ανάμεσα στους δύο πληθωρισμούς σήμερα είναι το μεγαλύτερο που έχει καταγραφεί από το 2006.

Ανάλογες είναι οι διαπιστώσεις που κάνει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ ειδικά για την Ελλάδα. Τις υπενθυμίζουμε: Ο κατώτατος μισθός έχει χάσει το 19% της αγοραστικής του δύναμης από τον Απρίλιο. Φέτος, οι απώλειες αγοραστικής δύναμης φθάνουν στο 40% για τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα έως 750 ευρώ, στο 9%-14% για τα νοικοκυριά με εισόδημα 751-1.100 ευρώ. Και η διανομή του εισοδήματος αλλάζει υπέρ των κερδών και εις βάρος της μισθωτής εργασίας.

Είναι πληθωρισμός κερδών. Αλλά δεν μπορεί να συνεχίζεται αενάως και ανεμπόδιστα. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αρχίζουν να διαισθάνονται ότι είναι θέμα χρόνου πότε ο πληθωρισμός θα περάσει σε μισθούς και ημερομίσθια, με αποτέλεσμα να ενισχυθεί και να παραταθεί η διάρκειά του στο 2023 – και δη σε ευρωπαϊκές οικονομίες με στάσιμη παραγωγικότητα ή/και ύφεση. Οι εργατικές κινητοποιήσεις στη γαλλική TotalEnergies, στη σκανδιναβική SAS, στην ιταλική Stellantis, στη Βρετανία, αυτό προμηνύουν. Σε αυτή τη λίστα πήρε θέση και η Ελλάδα, με την απεργία της περασμένης Τετάρτης.

Στη χώρα μας, αιτία του πληθωρισμού είναι τα υπερβολικά ποσοστά μεικτού κέρδους, με τα οποία έχουν (κακο)μάθει να δουλεύουν μεγάλο μέρος της βιομηχανίας, του λιανικού εμπορίου, το εισαγωγικό εμπόριο και το χονδρεμπόριο. Πρόκειται για ποσοστά κέρδους που, απλώς, δεν υπάρχουν σε άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες, γιατί σε εκείνες λειτουργεί ο ανταγωνισμός. Γι’ αυτό, πολλά είδη πρώτης ανάγκης είναι πιο ακριβά στο ελληνικό παρά στο γερμανικό μαγαζί της ίδιας αλυσίδας. Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι τόσο να μην αυξηθούν τα υπερβολικά –λόγω ανυπαρξίας ανταγωνισμού– ποσοστά κέρδους (όπως επιδιώκει η κυβέρνηση), αλλά να μειωθούν. Μεσομακροπρόθεσμα προϋπόθεση είναι να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός. Ωστόσο, κι αν ακόμα ξεκινούσε σήμερα μια τέτοια προσπάθεια (που δεν ξεκινάει…) θα χρειαζόταν χρόνος. Χρόνος, όμως, δεν υπάρχει.

Αν δεν γίνει κάτι άμεσα και απλώς συνεχιστεί η κωμωδία «του καλαθιού του νοικοκυριού», οι συνέπειες διαφαίνονται στον ορίζοντα και δεν είναι καλές: Σε μια κοινωνία που, έπειτα από μία 10ετία μεγάλης ταλαιπωρίας, δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα, ενώ το ένα τρίτο της βρίσκεται στο φάσμα της στέρησης και της φτώχειας, μοιάζει να έχεις πλημμυρίσει το δάπεδο με βενζίνη και να περιμένεις τον αφηρημένο που θα ανάψει τσιγάρο και θα πετάξει το αναμμένο σπίρτο. Είναι και οι οικονομικές συνέπειες: Αν δεν τιθασευθεί η ακρίβεια, ακόμα μεγαλύτερο κόστος θα πληρώσει και η (αδύναμη) ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Και δεν θα φταίνε τα συνδικάτα – η κυβερνητική αδιαφορία θα ευθύνεται.

Μπορεί κάτι να γίνει; Επί του θέματος γράψαμε ως βασικό κορμό μερικές σκέψεις την περασμένη Κυριακή. Επανερχόμαστε με ένα παράδειγμα: Ας δουν οι αρμόδιοι τι είχε κάνει ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης στην 5ετία 1995-1999. Αναλαμβάνοντας, τότε, καθήκοντα υφυπουργού Εμπορίου, είχε παραλάβει έναν πληθωρισμό της τάξης του 20%, με εντολή να τον μειώσει δραστικά, γιατί ήταν προϋπόθεση για την είσοδο της χώρας στη ζώνη του ευρώ. Το υπουργείο Εμπορίου και η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπήκαν σε διάταξη μάχης, μελέτησαν τις αγορές σημείο προς σημείο, δυνατότητες, περιθώρια μεικτού κέρδους, τις ιδιαιτερότητες της καθεμιάς, και με σχέδιο και άμεσες δράσεις κατάφεραν να ρίξουν τον πληθωρισμό στην περιοχή του 3%. Τότε εθνικός στόχος ήταν η ένταξη στην ΟΝΕ. Τώρα είναι η διάσωση μιας κοινωνίας. Κι αυτό δεν γίνεται με καλάθια της πλάκας.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 06/11/2022
Κωστας Καλλιτσης.

Πληθωρισμός κερδών κι ένα τρύπιο καλάθι

Βεβαίως υπάρχει πρόβληµα πληθωρισµού και στην Αµερική και στην Ευρώπη, βεβαίως η μετά από 10ετίες επανεμφάνισή του είναι παγκόσμιο φαινόμενο, καμία χώρα, καμία οικονομία, κανένας δεν μένει στο απυρόβλητο.

Αλλά, πρώτον, ο πληθωρισμός δεν είναι ένα ουδέτερο φαινόμενο: Εφόσον αντέχει η κατανάλωση, οι εταιρείες περνούν το αυξημένο κόστος στους πελάτες τους. Ακόμα κι αν διατηρούν το ίδιο ποσοστό κέρδους, αυξάνουν τα κέρδη τους ως μάζα, ως απόλυτο μέγεθος, αφού το ίδιο ποσοστό κέρδους υπολογίζεται σε αυξημένες τιμές βάσης. Επιπλέον, πολλές εταιρείες εκμεταλλεύονται την αναμπουμπούλα για να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους. Τα πραγματικά κέρδη αυξάνονται, ενώ οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται – έγραψε στους Financial Times αναφερόμενος στην αμερικανική οικονομία ο Πολ Ντόνοβαν, επικεφαλής οικονομολόγος της UBS Global Wealth Management. Το πρόβλημα λέγεται πληθωρισμός κερδών.

Από τον Απρίλιο μέχρι σήμερα –λέει το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ– ο κατώτατος μισθός έχει χάσει το 19% της αγοραστικής δύναμής του. Το 2022, όταν ο πληθωρισμός «τρέχει» με 10% περίπου, οι απώλειες είναι μεγαλύτερες για τα χαμηλότερα εισοδήματα: Φθάνουν στο 40% για τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα έως 750 ευρώ. Προσέξτε κι αυτό: Το πρώτο εξάμηνο φέτος, οι Ελληνες πάροχοι φυσικού αερίου διατηρούσαν το δεύτερο υψηλότερο περιθώριο κέρδους στην Ευρώπη… Υπάρχουν κέρδη, υπάρχουν και υπερκέρδη.

Ο πληθωρισμός είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, αλλά –δεύτερο– αυτό δεν εξηγεί γιατί τα ίδια είδη λαϊκής κατανάλωσης / πρώτης ανάγκης είναι ακριβότερα έως πολύ ακριβότερα στην Ελλάδα απ’ ό,τι στη Γερμανία ή σε άλλες ευρωπαϊκές/μεσογειακές χώρες, παρότι εκείνες έχουν υψηλότερους μισθούς, ακριβότερα ενοίκια και άλλους συντελεστές κόστους. Δεν εξηγεί γιατί οι ίδιες αλυσίδες σούπερ μάρκετ πουλάνε φθηνότερα στα μαγαζιά τους στο Μόναχο και αισθητά πιο ακριβά στα μαγαζιά τους στην Αθήνα. Η απάντηση: Γιατί στην Ελλάδα δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός, λειτουργούν οι «αγορές των κολλητών», απ’ όπου βγαίνουν τα εύκολα και πολλά λεφτά.

Αυτά τα συστήματα δεν τα ακουμπούν οι κυβερνήσεις, ούτε βέβαια η σημερινή – παρότι το τσουνάμι των ανατιμήσεων, αν αφεθεί έτσι, τείνει να πάρει διαστάσεις πλιάτσικου εις βάρος του λαϊκού εισοδήματος. Μαγικά δεν υπάρχουν. Αλλά αν μια κυβέρνηση ήθελε να βάλει κάποιο φρένο σε αυτό το τσουνάμι, θα δρούσε με σχέδιο, ευθύνη, σοβαρότητα κι επαγγελματισμό – αυτονόητα δεν θα έβαζε απέναντί της την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Και αφού αποκτούσε από τους αρμόδιους φορείς μια πραγματική εικόνα των οικονομικών στοιχείων κάθε επίμαχου κλάδου (για να μην παραμυθιάζεται…), θα καλούσε όλους τους εμπλεκομένους (όχι μόνο τις αλυσίδες λιανικής, δεν θα άφηνε στο απυρόβλητο εισαγωγείς, παραγωγούς, μεταποίηση…) και θα επέβαλλε μια ευρεία συνεννόηση και συνεργασία με στόχο να μειωθούν οι τιμές.

Δεν έγινε τίποτα σε αυτή την κατεύθυνση. Αντί για μια κάποια πραγματική μάχη κατά της ακρίβειας, δίδεται μάχη των εντυπώσεων. Με αξιοθέατο ένα τρύπιο καλάθι. Ο,τι μπαίνει σε αυτό θα ακριβαίνει λελογισμένα. Αν όμως κάποιο από τα περιεχόμενα του καλαθιού χρειαστεί να ανατιμηθεί υπερβολικά, τότε θα προηγείται η έξοδός του από το καλάθι. Με σύστημα και τάξη.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος