ΙΣΗ: Ζητάει ΟΤΡ για πρόσβαση στο ιστορικό του ασθενή. Γιατί δεν συμφωνώ

[Δ. Κουναλάκης]

Με αφορμή την επισυναπτόμενη επιστολή του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου προς τον υπουργό υγείας με το οποίο ζητάει ΟΤΡ για να δεις το ιστορικό του ασθενή, και πολλές αναδημοσιεύσεις στα ΜΜΕ πολλές εκ των οποίων έδιναν και μια αρνητική εικόνα για τους γιατρούς έγραψα το παρακάτω κείμενο:
Στο παρακάτω link αποτυπώνεται και η άποψη του προέδρου του ΠΙΣ:
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Είναι από τις περιπτώσεις που διαφωνώ και θεωρώ ότι είναι φυγόπονη πρόφαση δημιουργώντας περισσότερα προβλήματα από ότι λύνει. Μη συμβατή επίσης με βάση την υπάρχουσα νομοθεσία. Ως μέλος του ΔΣ του Ιατρικού Συλλόγου Ηρακλείου (ΙΣΗ), ήταν η μόνη συνεδρίαση που δεν συμμετείχα λόγω άλλης υποχρέωσης και δεν έχω ενημερωθεί ακόμη από τα πρακτικά πως καταλήξαμε σε αυτή την προτροπή. Ας δούμε γιατί δεν είναι σωστή λύση και τι εναλλακτικές υπάρχουν:

Τι είναι OTP; Σημαίνει "One-Time Password" και είναι ένας κωδικός που αποστέλλεται για έγκριση σε κάποια διαδικασία. Έχει μικρό χρονικό διάστημα που μπορείς να το χρησιμοποιήσεις. Ο ΙΣΗ προτείνει ότι για να δει ο γιατρός το ιστορικό του ασθενή (συνταγές και παραπεμπτικά) που τον επισκέπτεται θα πρέπει να στέλνεται OTP, να το δίνει στο γιατρό ώστε να παρέχεται πρόσβαση.

Η υπάρχουσα Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία ορίζει κάποιες εξαιρέσεις στο GDPR για τις οποίες δεν είναι προϋπόθεση η συναίνεση του πολίτη στην πρόσβαση ακόμη και για ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Η νομοθεσία ορίζει ότι εφόσον ένας γιατρός εξετάζει ένα ασθενή και παρέχει διάγνωση, γνωμάτευση, θεραπεία ή συνταγογραφεί εξετάσεις ή αγωγή, πρέπει να έχει πρόσβαση στο ιστορικό του ασθενή. Για την ελληνική νομοθεσία, η τελευταία εκδοχή του Ν 4238/14 είναι το άρθρο 84 του Ν4600/19. Για φανταστείτε να συνταγογραφώ ένα αντιφλεγμονώδες φάρμακο μη γνωρίζοντας το ιστορικό του σε άνθρωπο που λαμβάνει αντιπηκτικά και να πεθάνει από αιμορραγία; Ή ένα αντιβιοτικό σε άνθρωπο λαμβάνει συνδυασμό από δύο άλλα φάρμακα και ο συνδυασμός των τριών θα μπορούσε να οδηγήσει σε καρδιακή ανακοπή; Ας μην μιλήσουμε για τις αλλεργίες που δεν έχουν μπει ακόμη στα τριτοκοσμικά συστήματα αυτής της χώρας.

Για τέτοιες εξαιρέσεις (όλες μπορείτε να τις δείτε στον παραπάνω νόμο), ο νομοθέτης απαιτεί την καταγραφή της πρόσβασης και την δυνατότητα να το δει αυτό ο πολίτης. Έτσι στη χώρα μας, από το gov.gr μπορούμε να δούμε ποιος είχε πρόσβαση στο ιατρικό ιστορικό μας. Και αυτό επιλεκτικά. Γιατί μπορούμε να δούμε ποιος γιατρός είδε τις συνταγές και τα παραπεμπτικά μας, όχι όμως αν κάποιος φαρμακοποιός ή διαγνωστικό κέντρο ζήτησε από το σύστημα και είδε το περιεχόμενο της συνταγής ή παραπεμπτικού αντίστοιχα. Ταυτόχρονα, δεν μπορούμε να δούμε έστω και με χρονική καθυστέρηση ποιος από την αστυνομία ή τα δικαστήρια αναζήτησε σε ποιον ανήκει η πινακίδα του αμαξιού μας. Ή ποιος είδε ποιον πήραμε τηλέφωνο από την συσκευή μας ή τι αγοράσαμε με την τραπεζική κάρτα μας ή τι οικονομικά εισοδήματα-καταθέσεις έχουμε.

Ως γιατρός θα ήθελα να έχω την συναίνεση του ασθενή σε κάθε περίπτωση με οποιοδήποτε τρόπο ακόμη και με OTP και να υπάρχει η δυνατότητα αυτό να παρακάμπτεται όπως πχ σε ένα ασθενή που είναι αναίσθητος ή που η νομοθεσία απαιτεί να γνωματεύσω με βάση το ιστορικό του. Ωστόσο ζω καθημερινά την πλειοψηφία των ασθενών που έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση και μου ζητάνε να τυπώσω τις συνταγές-παραπεμπτικά, ή που δεν ξέρουν σε ποιο τηλέφωνο πάνε τα μηνύματα SMS για αυτή ή που τα SMS καταλήγουν σε μέλος της οικογένειας τους που σχεδόν ποτέ δεν είναι παρόν στην εξέταση στο ιατρείο. Έχω ζητήσει να καταργηθεί η εκτύπωση συνταγών-παραπεμπτικών για όποιο έχει ενεργή την άυλη συνταγογράφηση αλλά για τους ιθύνοντες αυτό θα σημάνει μια μαζική απενεργοποίηση της άυλης και απώλεια της φούσκας-επιτυχίας της.

Ποιο είναι το πρόβλημα συνεπώς; Όπως δεν έχουμε ηλεκτρονικές ταυτότητες (κ. Πιερρακάκη αποτύχατε σε αυτό παρά τις επιτυχίες σας, 4 χρόνια πέρασαν χωρίς τίποτα να γίνει) ή άλλο μέσο να λαμβάνει ο γιατρός τον ΑΜΚΑ, μπορεί να πληκτρολογήσει λάθος ΑΜΚΑ στην Ηλ. Συνταγογράφηση και αν έχει ξεκινήσει την διαδικασία από το ιστορικό για λόγους ταχύτητας, αυτό θα καταγραφεί στο gov.gr σαν πρόσβαση σε λάθος άνθρωπο. Και έρχεται ο ΙΣΗ να προτείνει, ότι για να μην συμβεί τέτοιο λάθος, να πρέπει να δίνει ο ασθενής να λαμβάνει OTP και να το δίνει στο γιατρό.

Αν υποθέσουμε ότι αυτό γίνεται, τι θα πρέπει να πει ο γιατρός στον πολίτη που έρχεται στο ιατρείο αλλά τα SMS πάνε σε άλλο κινητό ή αυτός δεν έχει κινητό; Να του πει "Να πάτε στο καλό, κλείστε ένα νέο ραντεβού και να κρατάτε και το κινητό σας;" Τι θα γίνει με αυτούς δεν έχουν ενεργοποιήσει την άυλη; Αν γράψεις φάρμακα που υπάρχουν ήδη σε άλλη ανεκτέλεστη συνταγή από άλλο γιατρό, καθώς δεν είχες πρόσβαση στο ιστορικό, ποιος θα σε σώσει από τα πρόστιμα του ΕΟΠΥΥ; Αν δεν δεις το ιστορικό και δώσεις ένα παυσίπονο και ο ασθενής πεθάνει από αιμορραγία, τι θα πεις στο δικαστή; "Δεν κράταγε το κινητό του;" Να μην του γράψεις ποτέ φάρμακα θα σου πει, αν δεν είσαι σίγουρος τι κάνεις.

Ο ΙΣΗ αποφάσισε απλά να μην βάλει το δάκτυλο επί του προβλήματος. Γιατί αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζεται πολύ απλά στο εξωτερικό και η πιο συχνή από τις πολλές λύσεις είναι αυτή: Η υποδοχή της μονάδας υγείας, είναι το "OTP". Για ασθενή που δεν πέρασε από την υποδοχή της μονάδας δεν ανοίγει το ιστορικό του στο γιατρό στο σύστημα. Και έτσι έχεις δύο επίπεδα αναγνώρισης, την υποδοχή και το γιατρό. Θέλει όμως ο ΙΣΗ να ακουμπήσει και το θέμα τους πως λειτουργούν οι μονάδες υγείας; Και υπάρχουν και άλλες λύσεις. Είναι ενδιαφέρον πάντως πως ο ΙΣΗ ξέχασε να προτείνει να ζητιέται κωδικός ΟΤΡ για επιβεβαίωση όταν ένας συμβεβλημένος ιατρός με τον ΕΟΠΥΥ δηλώνει επίσκεψη ενός ασθενή και ζητάει να πληρωθεί από τον ΕΟΠΥΥ. Αρκετές φορές έχω συναντήσει αναφορές πολιτών που ανακάλυψαν ότι εκτός από την μία φορά που επισκέφτηκαν ένα συμβεβλημένο ιατρό του ΕΟΠΥΥ, υπήρχαν πολλές ακόμη επισκέψεις στον ασφαλιστικό τους φάκελο υγείας, που μάλλον πήγε το φάντασμα τους.

Κάποια στιγμή πρέπει να μάθουμε να βρίσκουμε λύσεις και όχι προβλήματα.

[Πατρωνάκης Μάνος]

 Πέρα από τα ορθά επιχειρήματα του Δημήτρη Κουναλάκη, η ιατρική παρακολούθηση του ασθενή ενέχει την ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση στο ΑΜΚΑ του ασθενή. Για τους παρακάτω λόγους.
 Οταν ένας ασθενής επισκέπτεται το γιατρό του στο ΠΙ ή στα ΤΕΠ ο γιατρός μετά το πέρας της εξέτασης ή της παραπομπής του σε άλλη δομή πρέπει να έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει την εξέλιξη της κατάστασης, πχ αν ο ασθενής παραπέμφθηκε από συνάδελφο του για περεταίρω εργαστηριακό έλεγχο, τη διάγνωση, την εκτέλεση ή όχι μιας φαρμακευτικής αγωγής ή ενδεχομένως άλλη φαρμακευτική αγωγή που συνταγογραφήθηκε κλπ. Εγώ πολύ συχνά τις επόμενες ημέρες ανατρέχω στο ιστορικό του ΑΜΚΑ για αυτούς ακριβώς τους λόγους, και συνάδελφοι μου γνωρίζουν ότι πολλές φορές τηλεφωνώ στους ίδιους όταν φυσικά είναι εφικτό, ή άλλες φορές και στον ίδιο τον άρρωστο, και πάντα κρατώ το τηλέφωνο ή συνοδού του ειδικά στο ΤΕΠ. Σε κάθε άλλη περίπτωση ο γιατρός πρέπει να ζητάει ΟΤP για να δει τη εξέλιξη της κατάστασης του ασθενή του;
 Ο ιατρικός φάκελος του καθενός είναι Προσωπικό Δεδομένο ευαίσθητου χαρακτήρα και σωστά νομικά θεσμοθετημένα προστατεύεται και διαφυλάσσεται. Για τον ίδιο λόγο, τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο, δεν μπορεί κάποιος Διοικητικός υπάλληλος πχ ή Αστυνομικός να αντιγράψει το λόγο της εξέτασης και τη διάγνωση από το Μητρώο κίνησης των ασθενών στο ΤΕΠ ή σε ένα ιατρείο του ΕΣΥ αν δεν έχει προηγηθεί αίτηση του ίδιου στη Γραμματεία. Είναι υπεύθυνο το ιατρικό προσωπικό για την τήρηση των προαναφερθέντων.
 Κατά τη περίοδο του Covid o γιατρός δεν γνώριζε το ιστορικό νόσησης από κορωνοιό του ασθενή του αν πχ είχε διενεργήσει ένα rapid test ή PCR σε διαφορετική δομή από το νοσοκομείο εξέτασης είτε θετικό είτε αρνητικό. Και αυτό λόγω αδυναμίας πρόσβασης σε ένα πανελλαδικό Μητρώο Covid-19 για κάθε ΑΜΚΑ παρά το ότι το είχαμε επισημάνει. Πόσοι από τους ασθενείς απέκρυψαν ένα θετικό test επειδή απλά το θεώρησαν χάσιμο χρόνου;
 Οσο τώρα για την άυλη; Ενα φιάσκο. Πριν από ένα μήνα περίπου είχα δημοσιεύσει σε ενότητα του forum ορατή μόνο σε γιατρούς print screen ιστορικού συνταγογράφησης ασθενή για δραστική ουσία που συνταγογραφείται κυρίως από Αναισθησιολόγους. Μετά την αναφορά του θέματος σε αρμόδιο φορέα ελέγχου διέγραψα τη δημοσίευση μου στο forum όπως ήταν σωστό προκειμένου να διερευνηθεί η υπόθεση.
 Θέλω απλά να επισημάνω πόση προσοχή χρειάζεται και η απρόσκοπτη πρόσβαση στο ιστορικό του ΑΜΚΑ δεν είναι ποτέ περιττή και πάντα επιβάλλεται.

[pzogr]

Μάλλον θα πρέπει να είμαι ο μοναδικός που πιστεύει ότι το ιατρικό απόρρητο θα πρέπει να θεωρείται επαρκές ως μέτρο προστασίας της ιδιωτικότητας. Επίσης πιστεύω ότι ασφαλιστικές εταιρείες και λοιποί νόμιμα ενδιαφερόμενοι για το ιστορικό του ασθενούς (πχ ο ιατρός που συνταγογραφεί ή εξετάζει έναν ασθενή) θα πρέπει να έχουν πλήρη πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες κι όχι επιλεκτική με βάση τις επιθυμίες του ασθενούς. Η χρήση OTP πρακτικά δυσχεραίνει ή και αποκλείει σε κάποιες περιπτώσεις την πρόσβαση. Ας γίνεται η καταγραφή κι αν κάποιος έχει λόγους να εναντιωθεί, μπορεί να το κάνει.
Κι επιτέλους ας σταματήσουμε να σκεφτόμαστε πράγματα που μας κάνουν τη ζωή δύσκολη χωρίς πραγματικό λόγο!