Ιστορία της Ιατρικής.

[Argirios Argiriou]

Το άρθρο αυτό το ανέβασα πιο πολύ γιατί έχει ενδιαφέροντα references.

November 03, 2018

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

16-11-2018

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

18/12/2018

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

18/12/2018

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Την παρακάτω ανάρτηση την πήρα από τον τοίχο του Παιδίατρου Antonios Darzentas στο facebook, στις 06/01/2019.

(Η μαμά μου το έλεγε «Βηχολέξ», μόνο που αντί για Ουίσκι έβαζε κονιάκ "Μεταξά". Το μίγμα αυτό το ζέσταινε και πιστέψτε με, έκανε δουλειά. Ή μήπως ήταν η μητρική στοργή που έκανε την περισσότερη δουλειά ; )



Εδώ βλέπετε την αυθεντικη συνταγή Αμερικανού παιδιάτρου το 1962 για τον βήχα η οποία περιλαμβάνει.

1 κουταλιά του τσαγιού Ουίσκι

1 κουταλιά χυμό λεμονιού

1 κουταλιά μέλι

Δοσολογία 1 κουταλιά την ώρα.

Προφανώς μετά από δύο τρεις δόσεις το παιδί είχε γίνει ντιρλα.
Ωραίες εποχές ρε φίλε. Δεν φτιάχνουν τα φάρμακα πια έτσι.

[Argirios Argiriou]

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Δημοσίευμα στην εφημερίδα «η Αιτωλοακαρνανία»
Τεύχος 1 | Ιούνιος 2018

Ιωάννης Λυκούδης: Ο Μεσολογγίτης ιατρός που θεράπευσε το έλκος και που έχασε το Νόμπελ.

O πρώτος ιατρός στην ιστορία που απέδειξε ότι το έλκος στομάχου δεν είναι ασθένεια, η ανακάλυψη του αντιμικροβιακού σκευάσματος, αλλά και η πίκρα από το χαμένο νόμπελ.

Από την ιστορική πόλη του Μεσολογγίου, ανάμεσα στους φτωχούς αλλά υπερήφανους για την ιστορία τους συμπολίτες του, ξεκίνησε τον μύθο του ο Ιωάννης Λυκούδης, ο πρώτος ιατρός στην ιστορία που απέδειξε ότι το έλκος στομάχου, που ταλαιπωρεί τους ανθρώπους από την εποχή του Ιπποκράτη, δεν είναι ασθένεια (όπως επικρατούσε μέχρι εκείνη την εποχή), αλλά σύμπτωμα που προκαλείται από μικρόβιο.

Ο Μεσολογγίτης γιατρός γεννήθηκε το 1910 στο Μεσολόγγι, καταγόμενος από πολύτεκνη αγροτική οικογένεια. Από την ηλικία των τεσσάρων ετών έμεινε ορφανός και αναγκάστηκε από πολύ μικρός να εργαστεί σε τσαγκαράδικο και καπνοκοπτήριο, παράλληλα με το σχολείο, όπου μελετώντας τα βράδια με λάμπα πετρελαίου διακρίνεται για την ευφυΐα και τις επιδόσεις του και όντας άριστος μαθητής, εισήχθη στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή από όπου αποφοίτησε το 1934.

Ως στρατιωτικός ιατρός υπηρέτησε σε διάφορα μέρη μέχρι που ασθένησε από φυματίωση, αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του υπιάτρου και επέστρεψε στη γενέτειρά του όπου άρχισε να ασκεί την ιατρική.

Ακόμη και σήμερα, στο Μεσολόγγι τον θυμούνται ως ο γιατρός των φτωχών, τους οποίους θεράπευε χωρίς αμοιβή, ενώ κατά τη διάρκεια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η ελονοσία ήταν η μάστιγα του Μεσολογγίου, εκείνος παρασκεύασε μια ενδομυϊκή μορφή κινίνης και έσωσε αρκετό κόσμο από το θάνατο.

Από την άλλη και οι συμπατριώτες του τον τίμησαν, εκλέγοντάς τον δυο φορές στην θέση του δημάρχου της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, από το 1952 έως το 1959. Μάλιστα, εκείνος τον μισθό του διέθετε σε τοπικό φαρμακείο για να δίνει φάρμακα στους απόρους!

Το ιστορικό της ανακάλυψης

Από το 1875 γίνονταν προσπάθειες να αποκαλυφθεί η αιτιολογία του πεπτικού έλκους. Παρ’ όλα αυτά, η μεγάλη ανακάλυψη θα έρθει από τον Μεσολογγίτη ιατρό, Ιωάννη Λυκούδη, αρκετά χρόνια αργότερα…

Στις αρχές του ‘50 ο Λυκούδης διέγνωσε ότι πάσχει ο ίδιος από έλκος δωδεκαδακτύλου, από το οποίο ταλαιπωρήθηκε πολύ τα επόμενα χρόνια με επεισόδια έντονου πόνου, αλλά και γαστρορραγίες.

Το 1958, πάσχοντας από γαστρεντερίτιδα, χορήγησε στον εαυτό του αντιβιοτικά σκευάσματα και με μεγάλη του έκπληξη διαπίστωσε ότι όχι μόνον θεραπεύτηκε από την γαστρεντερίτιδα, αλλά υποχώρησαν επίσης εντυπωσιακά τα συμπτώματα του έλκους και αραίωσαν οι κρίσεις επανεμφάνισης των συμπτωμάτων.

Τότε για πρώτη φορά άρχισε να σκέφτεται την πιθανότητα το έλκος να οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο και ότι, συνεπώς, η χορήγηση της κατάλληλης αγωγής με αντιβιοτικά θα απάλλασσε οριστικά τους ασθενείς από τα βασανιστικά ενοχλήματα και τις επικίνδυνες επιπλοκές του έλκους.

Άρχισε πλέον συστηματικά να χορηγεί στους ασθενείς που έπασχαν από έλκος ένα συνδυασμό αντιβιοτικών σκευασμάτων και πολύ γρήγορα διαπίστωσε το βάσιμο της παρατήρησής του, όταν εκατοντάδες ασθενείς τόσο από την πόλη του Μεσολογγίου όσο και από τις γύρω περιοχές παρουσίασαν πολύ σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων τους.

Το εντυπωσιακό είναι ότι χορηγούσε όχι ένα αντιβιοτικό σκεύασμα, αλλά συνδυασμό διαφορετικών σκευασμάτων, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα με την χορήγηση συνδυασμού δυο τουλάχιστον αντιβιοτικών για την εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.

Το σκεύασμα αυτό μάλιστα το παρασκεύαζε μόνος του από την ανάμειξη τεσσάρων διαφορετικών αντιβιοτικών ευρέως διαδεδομένων εκείνη την εποχή και το ονόμασε Elgaco από τις λέξεις έλκος, γαστρίτις και κολίτις.

Το χαμένο νόμπελ

Οι προσπάθειές του για την έγκριση του φαρμάκου από το 1960 ήταν άκαρπες. Παρ’ όλα αυτά έφτασε να παρασκευάζει και να χορηγεί καθημερινά 100- 150 και σύμφωνα με το αρχείο του, που διαφυλάσσει μέχρι σήμερα ο υιός του επίσης ιατρός Νίκος Λυκούδης, περιλαμβάνονται 50.000 ασθενείς που έλαβαν το «μαγικό» σκεύασμα!

Αφού έλαβε απορριπτικές απαντήσεις από όλες τις φαρμακευτικές εταιρείες της εποχής, το 1968 έφτασε να καταδικαστεί από το Πειθαρχικό Συµβούλιο του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών διότι: «Κατασκεύαζε και διένειµε µη εγκεκριµένα φάρµακα… Χρησιµοποιούσε τη µέθοδό του για προσέλκυση ασθενών και την πώληση του φαρµάκου του».

Δεν έφτανε όμως μόνον η απαξίωση και η απόρριψη, αλλά ο ιατρός Ιωάννης Λυκούδης, χαρακτηριζόμενος ως τσαρλατάνος και κομπογιαννίτης, αντιμετώπισε τόσο ποινικές διώξεις όσο και την υποχρέωση καταβολής προστίμου 4.000 δραχμών από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, με την αιτιολογία ότι η παρασκευή και διακίνηση φαρμακευτικών σκευασμάτων από ιατρούς είναι παράνομη. Μόλις το 2005 ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνῶν προχώρησε στην ακύρωση του προστίμου και την ανάκληση της ποινής.

Μόλις τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του Ελληνα επιστήμονα, το 1994, οι Αυστραλοί ερευνητές John Robin Warren και Barry Marshall, βασιζόμενοι και στις διαπιστώσεις τους Λυκούδη, κατάφεραν να απομονώσουν στο εργαστήριο το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori), αποδεικνύοντας ότι το πεπτικό έλκος, που προσβάλει τους ανθρώπους για πάνω από 11.000 έτη (η πρώτες περιγραφές υπάρχουν στον Ιπποκράτης και τον Αβικέννα!) οφείλεται πράγματι σε μικρόβιο. Για την ανακάλυψή τους αυτοί οι 2 ερευνητές τιμήθηκαν το 2005 με το Nobel Ιατρικής.

Το 1999 δημοσιεύτηκε σε περίοπτη θέση στο The Lancet, στο Department of History μια συνοπτική αλλά περιεκτική περιγραφή της προσφοράς του με τίτλο: «John Lycoudis: an unappreciated discoverer of the cause and treatment of peptic ulcer disease», γραμμένο από τους Φερέτη, Ρήγα και Παπαβασιλείου. Μετά την απονομή του βραβείου Nobel 2005 στους B. Marshall and R. Warren ο Λυκούδης έγινε ευρύτερα γνωστός.

Ο Ιωάννης Λυκούδης πέθανε στο Μεσολόγγι το 1980, πικραμένος για την αντιμετώπιση που είχε από την Πολιτεία και τους συναδέλφους του, αλλά σίγουρος πως αργά η γρήγορα θα αποδειχθεί ότι είχε δίκιο. Είναι χαρακτηριστικό της πίστης του αυτής ότι λίγο πριν πεθάνει, απευθυνόμενος στους δικούς του ανθρώπους, είπε «Να μου το φέρετε στον τάφο μου, όταν ανακαλυφθεί ότι είχα δίκιο».



Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Από ανάρτηση συναδέλφου στο facebook στις 18/03/2019:

Στην 1η εικόνα: Έργο τέχνης του Charles Bell, του 1808, που δείχνει άτυχο στρατιώτη να πεθαίνει από Τέτανο.

Στη 2η εικόνα: Έργο ανθρώπινης "ευφυίας" του 2019, που δείχνει ανεμβολίαστο ασθενή να υποφέρει από Τέτανο!

[Argirios Argiriou]

The Butchering Art: Joseph Lister's Quest to Transform the Grisly World of Victorian Medicine.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Αντιγράφω από τον τοίχο, στο facebook, συναδέλφου από την Κρήτη ο οποίος εργάζεται, εν έτει 2019, στο Βενιζέλειο:

Ενα φιλμ ντοκουμεντο απο το 1961, για το Βενιζελειο, το οποιο τοτε λειτουργουσε σαν "νοσοκομειο φυματιωντων".
Μετα 7 χρονια λειτουργησε σαν γενικο νοσοκομειο με 200 κρεβατια.
Σημερα διαθετει περιπου 460.

[Argirios Argiriou]

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Άρθρο στα Σουηδικά. Η τεχνική της κολονοσκόπησης και της πολυποδεκτομής γιορτάζουν το 2019 τα 50 χρόνια τους:

04 December 2019. Läkartidningen.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Αντιγράφω από τον τοίχο φίλης Ιατρού στο facebook:

[ Η ΒΡΕΦΟΔΟΧΟΣ
Συγκλονιστικο!

Από τη «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια»:
"Κιβώτιον ευμέγεθες δυνάμενον να χωρεί έως δύο βρέφη εξηπλωμένα. Το τοιούτον
εντοιχίζεται παρά την εξώθυραν των βρεφοκομείων προς τον σκοπόν να εκτίθενται εν αυτώ
κρυφά τα δι’ ένα οιονδήποτε λόγον απορριπτόμενα ή εγκαταλειπόμενα νεογνά ή βρέφη.
Ως δε ήθελεν αποτεθεί εκεί το παιδίον αυτόματος ηλεκτρικός κώδων αγγέλλει
την πράξιν ταύτην της εγκαταλείψεως"

Στην #μεταπολεμική και κυρίως μετεμφυλιακή Ελλάδα, τα πράγματα από κάθε άποψη δεν ήταν καλά. Μια χώρα προσπαθούσε μέσα από τεράστια οικονομικά προβλήματα να ορθοποδήσει. Ο συντηρητισμός, ειδικά στις επαρχιακές πόλεις, οξυνόταν.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, λοιπόν, υπήρχαν οι νεαρές γυναίκες που γεννούσαν και ερχόντουσαν αντιμέτωπες είτε με την κοινωνική κατακραυγή, είτε με τις οικονομικές δυσκολίες που ήταν εμπόδιο ακόμα και για το να βρεθεί η καθημερινή τροφή για το βρέφος. Εκείνη την περίοδο, λοιπόν, είχε αυξηθεί δραματικά το φαινόμενο της #εγκατάλειψης_βρεφών. Έξω από εκκλησίες, ιδρύματα ή νοσοκομεία.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, στις αρχές της δεκαετίας του 1950 κάθε χρόνο μόνο στο Δημοτικό #Βρεφοκομείο Αθηνών, που τότε βρισκόταν στην οδό Πειραιώς, εγκαταλείπονταν περίπου 650 με 700 βρέφη!
Ο αριθμός είναι τεράστιος για να αποδοθεί σε μόνο μια από τις δυο αιτίες που αναφέρθηκαν νωρίτερα. Παρ’ όλα αυτά, ο αριθμός που προκαλεί ακόμα μεγαλύτερο σφίξιμο στο στομάχι είναι πως #προπολεμικά ο αριθμός αυτός μπορούσε να φτάσει ακόμα και τα 1.200 μωρά ετησίως!
Το τραγικό είναι πως πολλές φορές τα βρέφη έμειναν #απροστάτευτα στο κρύο με τις συνέπειες για την υγείας τους να είναι ολέθριες.

Μέχρι που βρέθηκε μια #λύση η οποία όσο σωτήρια κι αν φαίνεται άλλο τόσο προκαλεί θλίψη.
Εκείνη την εποχή, λοιπόν, αναβίωσε μια μεσαιωνική πρακτική. Η #βρεφοδόχος. Ένα δηλαδή, συνήθως εντοιχισμένο, κιβώτιο που βρισκόταν έξω από κάποιο ίδρυμα και στο οποίο οι μητέρες μπορούσαν να αφήνουν τα μωρά τους προκειμένου, τουλάχιστον, να έχουν άμεση ιατρική φροντίδα και να μην πεθαίνουν μόνα τους, στο δρόμο. Η πλέον γνωστή βρεφοδόχος ήταν εκείνη του Δημοτικού Βρεφοκομείο της Αθήνας στην οδό #Πειραιώς.

Δυστυχώς, ωστόσο, δεν υπήρχε πάντα η καλύτερη δυνατή κατάληξη. Πολλά μωρά πέθαιναν λίγες ημέρες αργότερα είτε γιατί οι μανάδες είχαν αποφασίσει να τα πάνε στο βρεφοκομείο αργά, είτε γιατί σε δύσκολες περιόδους το ίδιο το ίδρυμα δεν είχε τη δυνατότητα να σιτίσει κανονικά τόσα πολλά βρέφη ή να τους παρέχει την απαραίτητη φαρμακευτική φροντίδα. Υπήρχε περίοδος που το ποσοστό θνησιμότητας των βρεφών έφτανε ακόμα και το 80%! Μόνο την τριετία 1947 με 1950, στο δημοτικό βρεφοκομείο Αθηνών, πέθαναν 230 μωρά στο σύνολο.

Φωτο: η βρεφοδοχος στην Πειραιως. Στο πορτακι εγραφε: ο Πατήρ και η Μήτηρ εγκατέλιπον με, ο δε Κύριος προσελάβετο με ]

[Argirios Argiriou]

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Συνέντευξη του Γεράσιμου Ρηγάτου στον flash.gr και τον δημοσιογράφο Γιώργο Κιούση

Από πότε και πού ξεκινά η ιστορία και η εξέλιξη της Ιατρικής; Τι επιτεύγματα μας άφησε η ιατρική των τρωικών πολέμων; τι θεραπευτικές γνώσεις  κληρονομήσαμε από το ασκληπικό πάνθεο και τα Ασκληπιεία; Πως η Ιατρική αναπτύχθηκε μέσα από τα Γυμναστήρια (διαιτολογία, άσκηση, μαλάξεις, θεραπευτικές ενέργειες κλπ) και από τις Σχολές των φιλοσόφων που έθεσαν και επέλυσαν θεωρητικά ζητήματα; Απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω δίνει ο Γεράσιμος Ρηγάτος, ογκολόγος γιατρός, άμισθος καθηγητής στο ΕΚΠΑ, λαογράφος  και συγγραφέας, με αφορμή το νέο βιβλίο του με  τίτλο «Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Ιατρικής» με υπότιτλο «Από τα προϊστορικά χρόνια ως τον 20ο αιώνα», αναπτύσσεται σε 430 σελίδες, εκδόσεις S&G Solutions (τηλ. 210 7213225). Το νέο του πόνημα αποτελεί τη συνέχεια της μακροσκελούς εργοβιογραφίας του όπου περιλαμβάνονται, εκτός των ιατρικών του βιβλίων, μελέτες για τη λογοτεχνία, για λαογραφικά ζητήματα, θέματα ιστορίας της Ιατρικής, διηγήματα κ.α.

-Ξεκινάμε απο τη Μινωική και τη Μυκηναϊκή εποχή;

«Η διαχρονική εξέλιξη της Ιατρικής. Αρχίζει από τη Μινωική και τη Μυκηναϊκή ιατρική, που όσο κι αν φαίνεται απίθανο έχουν δώσει δείγματα σπουδαίας παρατηρητικότητας και σημαντικού προβληματισμού. Εκτός από την ιατρική των κρητομυκηναϊκών χρόνων εξετάζονται και οι γιατροί της περιόδου, ακολουθώμενοι στη συνέχεια από άλλους μυθικούς θεραπευτές. Συνεχίζουμε με την ιατρική των τρωικών πολέμων, με τις θεραπευτικές γνώσεις και τα επιτεύγματα. Ακολουθεί η εξέταση των αρχαιοελληνικών υγειονομικών θεοτήτων πριν και κατά το Δωδεκάθεο, με έμφαση στο ασκληπικό πάνθεο και στα Ασκληπιεία, καθώς και τα σχετικά με την αμφισβήτηση και τη σάτιρα των ασκληπιείων».

Είχαμε και Σχολεία Ιατρικής Τέχνης;

Η Ιατρική εκτός από τις θεουργικές αντιλήψεις από τις οποίες ξεκινά, αναπτύχθηκε μέσα από τα Γυμναστήρια (διαιτολογία, άσκηση, μαλάξεις, θεραπευτικές ενέργειες κλπ) και από τις Σχολές των φιλοσόφων που έθεσαν και επέλυσαν θεωρητικά ζητήματα. Τα πραγματικά Σχολεία Ιατρικής Τέχνης αναπτύχθηκαν στην πάροδο του χρόνου με συμβολή πολλών, ανάμεσα στους οποίους και κάποιος κορυφαίος, όπως λ.χ. η Σχολή της Κω με κορυφαίο τον Ιπποκράτη, που θεμελίωσε με την επίδραση της φυσικής φιλοσοφίας την επιστημονική ιατρική. Αναφέρουμε και άλλες ιατρικές Σχολές της Αρχαιότητας όπως την Εμπειρική, την Μεθοδική, την Εκλεκτική και άλλες για να φθάσουμε στην γιγάντια φυσιογνωμία του Γαληνού, με το ανεκτίμητο συγγραφικό έργο.

Οι βυζαντινοί ξενώνες;

Περνά από διάφορες φάσεις ήδη από τα χρόνια του Ιουλιανού οπότε ο Αρειβάσιος διασώζει το σύνολο σχεδόν της αρχαίας ιατρικής Γραμματείας. Τα επόμενα χρόνια χριστιανοί ιεράρχες όπως ο Βασίλειος δημιουργούν «Ξενώνες» για νοσηλεία ασθενών αλλά και για σίτιση απόρων και φιλοξενία αστέγων. Στην ιατρική του Βυζαντίου θα διαπρέψουν σημαντικοί γιατροί που θα διασώσουν στα γραπτά τους τις προγενέστερες γνώσεις, ενώ θα προσθέσουν και τις δικές τους εμπειρίες. Από την πλειάδα των βυζαντινών γιατρών θα αναφέρουμε την Μητροδώρα, τον Αλέξανδρο τον Τραλλιανό, τον Παύλο τον Νικαίο και πολλούς άλλους με κορυφαίο της εποχής του τον Μιχαήλ Ψελλό (11ος αι). Η Ιατρική στο Βυζάντιο πριν σβήσει με την Άλωση, είχε φθάσει στην ίδρυση Πανεπιστημιακών  Σχολών Ιατρικής, σε ορισμένες από τις οποίες εκπαιδεύονταν και αλλοδαποί (ευρωπαίοι) φοιτητές.

Στην Άλωση καταστράφηκαν ιατρικά χειρόγραφα;

Το ιστορικό γεγονός της Άλωσης θεωρείται τόσο μεγάλης σημασίας που, όπως γράφει ο Κων.Παπαρρηγόπουλος, συναριθμείται με τα μεγάλα γεγονότα του 15ου αιώνα, με τα οποία χωρίζεται η μεσαιωνική ιστορία της Ευρώπης από τη νέα. Εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες, τις αιχμαλωσίες, τις καταστροφές κτηρίων, τη διαρπαγή αποθησαυρισμένου πλούτου κλπ. πρέπει να αναφέρουμε και τις απώλειες μνημείων, μοναδικών έργων Τέχνης και πολύτιμων χειρογράφων. Δυτικές πηγές υπολογίζουν ότι περί τις 120.000 χειρόγραφα βιβλία καταστράφηκαν μόνο από τις βιβλιοθήκες της Κωνσταντινούπολης. Ανάμεσά τους, με βεβαιότητα, υπήρχαν βιβλία από τους αρχαίους Έλληνες γιατρούς αλλά και από βυζαντινούς, πρωτότυπα αλλά και μεταφρασμένα από τα αραβικά, τα περσικά, τα λατινικά κλπ.

Οι πρώτες σπουδές Ιατρικής στην Ευρώπη;

Σκοτάδι, ανελευθερία, βία, θάνατος, αναγκαίος εκπατρισμός, έλλειψη παιδείας. Μόνη θετική αίσθηση η εγκατάσταση λογίων στις χώρες της Δύσης, όπου εκδόθηκαν, μεταφράστηκαν και διδάχθηκαν ελληνικά κείμενα. Ανάμεσά τους και κείμενα των αρχαίων γιατρών. Ήδη από τον 16ο αιώνα υπήρχαν έντυπες μεταφράσεις Ιπποκράτη και Γαληνού και πολύ περισσότερα διαφόρων Ελλήνων συγγραφέων τους επόμενους αιώνες. Θα ακολουθήσουν φιλομαθείς σπουδαστές που θα σπουδάσουν στην Ευρώπη ιατρική ώστε να συμβάλουν στην ελληνική αναγέννηση και στη βελτίωση της κυριαρχούμενης από τους εμπειρικούς ιατρικής.

Μετά την Επανάσταση έρχονται γιατροί στην Ελλάδα;

Αρχίζει μετά το 1821, με την απελευθέρωση. Ήδη σημαντικός αριθμός γιατρών με σπουδές στο εξωτερικό είχε επιστρέψει στην Ελλάδα και υπηρετούσε σε ηγεμόνες, παρέχοντας ταυτόχρονα δωρεάν υπηρεσίες στους φτωχούς. Στη συνέχεια εντάσσονται και υποστηρίζουν την Επανάσταση, επικουρούμενοι και από φιλέλληνες γιατρούς και από αξιόπιστους εμπειρικούς. Μετά την απελευθέρωση ο (και γιατρός) Καποδίστριας ξεκινά την υγειονομική οργάνωση του τόπου. Τα χρόνια του Όθωνα θα θεσπισθεί υγειονομική νομοθεσία, θα ιδρυθεί το Στρατιωτικό νοσοκομείο του Βάιλερ  (στον «Μακρυγιάννη»), θα ιδρυθεί Πανεπιστήμιο με Ιατρική Σχολή, θα εκδοθούν ιατρικά περιοδικά, θα συσταθούν ιατρικές εταιρείες κλπ. Αργότερα θα πραγματοποιηθούν και Ιατρικά Συνέδρια.

Είχαμε πρωτογενή έρευνα;

Ακολουθώ την Ιπποκρατική αντίληψη ότι η ιατρική «πάντα πάλαι υπάρχει». Στους πρώτους αιώνες του πολιτισμού η πατρίδα μας είχε στην ιατρική εξέλιξη πρωτοποριακό ρόλο, που με τους αιώνες και εξαιτίας των ιστορικών γεγονότων τον έχασε. Έτσι η «Ιστορία της Ελληνικής Ιατρικής» δεν έχει να παρουσιάσει την πρωτογενή  έρευνα των άλλων ευρωπαϊκών λαών. Στον τόπο μας επιστημονικά επιτεύγματα ήταν: η καταπολέμηση των επιδημικών νοσημάτων, η εφαρμογή των εμβολιασμών, η κατασκευή εκσυγχρονισμένων νοσοκομείων, η καθιέρωση των κοινωνικών ασφαλίσεων – και όχι η ανακάλυψη νέων φαρμακευτικών μορίων ή υψηλής τεχνολογίας. Θα εστιάσαμε σ’ αυτά.

Ο 20ος αιώνας;

Είναι το 5ο μέρος του βιβλίου και  αναπτύσσεται σε 130 σελίδες. Αναπτύσσουμε τον αντιφυματικό αγώνα (1901 και μετά), τη λειτουργία των σανατορίων, τον ανθελονοσιακό αγώνα (1905 και μετά), καθώς σε πολλές περιοχές η ελονοσία πρόσβαλε ακόμα και το 60% του πληθυσμού. Αναφέρεται η εργασία για την πρόληψη στον ελληνικό στρατό της χολέρας των Βαλκανικών πολέμων, η οργάνωση των υγειονομικών υπηρεσιών για τους πρόσφυγες (1922) και οι ενέργειες μεταξύ των υγειονομικών για υποστήριξη των προσφύγων. Ο αντικαρκινικός αγώνας αρχίζει να οργανώνεται αρκετά πρώιμα, ήδη από το 1924. Ο σπουδαίος ρόλος και η συμβολή του «Κουμιώτη» Γεωργίου Παπανικολάου μπόρεσε να αναπτυχθεί εκτός Ελλάδος προς ευεργεσία ολόκληρου του κόσμου. Η καθιέρωση των Κοινωνικών Ασφαλίσεων αναπτύχθηκε κατά μικρά βήματα και σε μακρό διάστημα, λόγω και της μεσολάβησης πολέμου, κατοχής κλπ.

Ιατρική στον πόλεμο και στην Κατοχή;

Εκτός από τους θανάτους και τους τραυματισμούς έπρεπε να αναγνωρισθούν και να αντιμετωπισθούν και κάποια ειδικά προβλήματα, όπως τα κρυοπαγήματα (συνολικά το ένα τρίτο των απωλειών πολέμου), που άφησαν μεγάλο αριθμό αναπήρων. Αναγνωρίσθηκαν επίσης προβλήματα από την πείνα («οιδηματική νόσος»), δηλητηριάσεις από ακατάλληλα τρόφιμα, αλλά και η ειδική ψυχοπαθολογία της Κατοχής και της πείνας. Η μετακατοχική περίοδος εκτός από τη γενική και την ιατροτεχνολογική πρόοδο, χαρακτηρίζεται και από την ανάπτυξη νέων πανεπιστημίων με ιατρικές σχολές, καθώς και από μετεκπαιδεύσεις των γιατρών πέραν της Ευρώπης, με εισαγωγή νέου πνεύματος και νέων γνώσεων υψηλού επιπέδου.

Ηρωικές στιγμές της περιόδου;

Εκτός από τη συμμετοχή πλήθους γιατρών στις πολεμικές επιχειρήσεις και στη μέχρις αυτοθυσίας παροχή υπηρεσιών θα αναφέρω γεγονός υψηλής ηθικής και επιστημονικής αξίας. Τρεις καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλη της Ακαδημίας, αν και Γερμανοσπουδασμένοι, αρνούνται με προσωπικό τους κίνδυνο την πρόταση Γερμανού αξιωματικού – καθηγητή για την ίδρυση κέντρου βιοϊατρικών ερευνών (ποιος ξέρει τι…) από την Ακαδημία και τις δυνάμεις Κατοχής. Πρόκειται για τους Γεώργιο Ιωακείμογλου, τον Γεώργιο Σκλαβούνο και τον Σπύρ. Δοντά.

Καινοτόμες αλλαγές

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μεμονωμένες καινοτόμες αλλαγές υπήρξαν ήδη από τον 19ο αιώνα, όπως η περιγραφή κάποιων συνδρόμων από Έλληνες γιατρούς εντός της Ελλάδας. Τον 20ο αιώνα βεβαίως σημειώθηκαν και άλλα βήματα προόδου. Στο ειδικό κεφάλαιο του βιβλίου περιλαμβάνονται μερικές δεκάδες γιατρών που, είτε από την Ελλάδα είτε από το εξωτερικό, συνέβαλαν στην ανάπτυξη της παγκόσμιας ιατρικής. Από αυτούς που έζησαν και έδρασαν στον τόπο μας ενδεικτικά αναφέρουμε τον Σκεύο Ζερβό, τον Ιωαν.Λυκούδη, τον Μιχ.Πετζετάκη, τον Ν.Πρωτονοτάριο, τον Φαιδ.Φλέσσα και άλλους. Ακόμα και εκείνων που τα ονόματα δεν είναι γνωστά στο ευρύ κοινό, τα επιτεύματά τους είναι γνωστά. Από τους Έλληνες που έδωσαν στο εξωτερικό τους καρπούς του ερευνητικού τους μόχθου αναφέρουμε τον Γεωργ.Κοσκινά, τον Γεώργιο Κοτζιά, τον Κων.Οικονόμου, τον Γ.Παπανικολάου, τον Γρηγ.Ροσόλυμο κ.α.

Οι νέες τεχνολογίες;

Είμαι πολύ αισιόδοξος. Υπάρχει σημαντικός αριθμός ικανών γιατρών, με άριστη εκπαίδευση, με εμβάθυνση στις νέες τεχνολογίες, με μεγαλύτερες ευκολίες στην εξεύρεση χρηματοδότησης. Γι αυτό πιστεύω πως ο ιστορικός του μέλλοντος θα μπορέσει να επεκταθεί και σε πεδία που οι παλαιότεροι δεν είχαμε να εξετάσουμε…



Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος