Σε σχέση με την παραπάνω διαφωνία για την ορθή γραφή της λέξης, διαβάστε τι εγινε στο δικό μας Κέντρο Υγείας πρίν μερικά χρόνια.
Μιά μέρα βλέπω έξω απο το ιατρείο όπου βάζουμε γύψους στα ορθοπαιδικά περιστατικά την επιγραφή "ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ". Επειδή έχω ευαισθησία στην ορθή χρήση της γλώσσας και επειδή πίστευα οτι η ορθή γραφή είναι με -ε- και όχι με -αι-, μιά και δυό πηγαίνω στη διευθύντρια του Κέντρου Υγείας.
- Τί γραφή είναι αυτή, το ορθοπαιδική με -αι- ;
- Μα έτσι είναι το σωστό, οι ίδιοι οι ορθοπαιδικοί γιατροί το γράφουν με -αι-.
- Είναι λάθος, είναι απο το λατινικό pes, pedis και πρεπει να γραφεί με -ε-.
- Δεν το νομίζω, για να το γράφει η Ορθοπαιδική Εταιρεία με -αι- σημαίνει οτι έτσι είναι το σωστό. Βάζουμε στοίχημα;
- Βάζουμε. Οποιος έχει άδικο τί χάνει;
- Πληρώνει ενα μεσημεριανό τραπέζωμα για το προσωπικό στην τραπεζαρία του Κέντρου Υγείας.
- Σύμφωνοι.
Σίγουρος για τη νίκη μου, επιστρέφω στο σπίτι και ανοίγω το "Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας" του Γ.Μπαμπινιώτη στο λήμμα "Ορθοπαιδική". Προς μεγάλη και οδυνηρή μου έκπληξη διαβάζω τα παρακάτω (παραθέτω το σχόλιο κάτω απο το λήμμα αυτούσιο):
Ορθοπαιδική ή ορθοπεδική; Τον όρο ορθοπαιδική έπλασε το 1741 ο Γάλλος γιατρός Nicolas Andry (1658-1742), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, στο έργο του «Traité d’orthopédie ou l’art de prévenir et corriger dans les enfants les difformités du corps » («Πραγματεία περί ορθοπαιδίας ή προλήψεως και θεραπείας των σωματικών δυσπλασιών στα παιδιά»).Ας σημειωθεί ότι το γαλλ. é αποδίδει το ελλην. αι: pédagogie = παιδαγωγική, pédiatrique = παιδιατρική, péderastie = παιδεραστία κ.α. Το 1771 πλαστηκαν και οι όροι orthopédique(ορθοπαιδικός) και orthopédiste(ορθοπαιδικός γιατρός). Όπως είναι φανερό, ο όρος πλάστηκε από τον Andry, για να δηλώσει τη διόρθωση σωματικών δυσπλασιών του παιδιού: orthopédie<ορθο- + παιδ- + -ία. Όλο το έργο,άλλωστε, του Andry περιείχε γενικές οδηγίες και γνώσεις για «τροφούς» και «παιδαγωγούς». Κατ’επέκτασιν , ο όρος χρησιμοποιήθηκε εν συνεχεία και για ενηλίκους.Η ετυμολογία αυτή είναι ευρύτερα αποδεκτή, γι’αυτό και στην Αγγλική ο όρος orthopaedics (από το orthopédie) τείνει να επικρατήσει. Πώς, όμως, προήλθε ο όρος ορθοπεδική με –ε-; Ο όρος αυτός οφείλεται σε παρετυμολογική σύνδεση της λέξης είτε με το pes,pedis «πόδι» της Λατινικής είτε με το ελλην. πέδη(πβ. χειρο-πέδη, τροχο-πέδη), οπότε ορθοπεδική είναι το « να ορθώνεις (τα οστά) με πέδες»(με δεσμά/επίδεση/επιδέσμους κ.τ.ό.). Άρα η ετυμολογικά (σύμφωνα με την προέλευση της λέξης) ορθή γραφή είναι το ορθοπαιδική, όσο και αν η ορθοπαιδική δεν είναι μόνο για παιδιά. Σε αυτήν προσκρούει η γραφή που εσφαλμένα επικράτησε, το ορθοπεδική. Ορθότερος και από τους δύο όρους θα ήταν το παιδορθωτική ή,έστω ,το πεδορθωτική). (Όπως και ο σωστός όρος θα ήταν οδοντορθωτική και όχι ορθοδοντική!Ως προς τον όρο λογοπεδική, που άρχισε να χρησιμοποιείται τελευταία αντί του λογοθεραπεία, πρόκειται περί τερατογενέσεως, αφού σημαίνει «χρησιμοποιώ πέδες («δεσμά»), για να θεραπεύσω τον λόγο»!
Μετα απο αυτό έβαλα το χέρι στην τσέπη και πλήρωσα ενα ωραίο τσιμπούσι για το προσωπικό του Κέντρου Υγείας Αστρους, κατα τα συμφωνηθέντα. Οι περισσότεροι δαιτυμόνες δεν νομίζω οτι συμμερίζονταν τις γλωσσολογικές ανησυχίες μας, φαντάζομαι όμως οτι θα ευχήθηκαν να προκύψουν και άλλες ανάλογες διαφωνίες και στοιχήματα ανάμεσα σε μένα και την διευθύντρια.
Θέμα: Ορθοπαιδική ή ορθοπεδική; (Αναγνώστηκε 8059 φορές)