Η εκπαιδευτική μέθοδος P.B.L. (Problem Based Learning).

[Argirios Argiriou]

Στην Βόρεια Αμερική και στην Βόρεια Ευρώπη όλο και περισσότερες Ιατρικές Σχολές ενστερνίζονται στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα την μέθοδο PBL. PBL είναι τα αρχικά του Problem Based Learning. Τί σημαίνει αυτό;

Αυτό σημαίνει ότι οι φοιτητές έχουν καθόλου ή μόνο λίγες διαλέξεις καθ έδρας. Αντ’ αυτού τους φοιτητές, τους χωρίζουν από την αρχή κάθε μαθήματος σε μικρές ομάδες των 5 – 7 ατόμων η κάθε μία, συν ένα επιβλέποντα (supervisor) για κάθε ομάδα. Ο επιβλέπων είναι κάποιος Ιατρός ή ακόμη και κάποιος άλλος επαγγελματίας στο τομέα της Υγείας αναλόγως με το μάθημα. Η ομάδα συναντιέται συνήθως δύο φορές την εβδομάδα. Στην πρώτη συνάντηση της εβδομάδας ο επιβλέπων δίνει γραπτώς στους φοιτητές ένα clinical case δηλαδή ένα κλινικό περιστατικό, που πρέπει να το λύσουν μέχρι το τέλος της εβδομάδας. Οι φοιτητές αφού πρώτα εκλέξουν μεταξύ τους για την συγκεκριμένη συνάντηση, ένα πρόεδρο που θα διευθύνει την συζήτηση, κάνουν τότε ένα brainstorming. Brainstorming θα πεί ότι οι φοιτητές κάνουν ο καθένας ελεύθερους συνειρμούς γύρω από το κλινικό περιστατικό. Οι ελεύθεροι αυτοί συνειρμοί καταγράφονται στον πίνακα, από ένα γραμματέα που έχουν εκλέξει μεταξύ τους για την συγκεκριμένη συνάντηση, τα μέλη της ομάδας. Στο τέλος αυτοί οι ελεύθεροι συνειρμοί συστηματοποιούνται και οι φοιτητές καταλήγουν στο ποιά ερωτήματα θα πρέπει να απαντήσουν μέχρι το τέλος της εβδομάδος. Στο μεταξύ βέβαια μπορεί να επεμβεί και ο επιβλέπων για να δώσει κάποιες ιδέες στους φοιτητές έτσι ώστε η επιλογή των ερωτημάτων να καλύπτει όσο το δυνατόν περισσότερο το γνωστικό αντικείμενο που πρέπει να βγεί. Ο επιτηρητής (όπως και ο πρόεδρος) φροντίζει επίσης να μη μονοπωλούν την συζήτηση μόνο μερικοί και προσπαθεί να δίνει την ευκαιρία και σε αυτούς που είναι από φύση τους κάπως σιωπηλοί να πουν την γνώμη τους. Κατά την διάρκεια της εβδομάδος οι φοιτητές ψάχνουν σε διάφορα επίσημα Ιατρικά βιβλία, σε επίσημες σελίδες στο διαδίκτυο, σε έγγραφα από διάφορες υπηρεσίες αλλά και κάνοντας ερωτήσεις σε Ιατρούς ή παλαιότερους φοιτητές για να βρούνε λύση στα ερωτήματα που τέθηκαν. Στην δεύτερη συνάντηση της εβδομάδος οι φοιτητές έρχονται με μια γραπτή αναφορά με τις απαντήσεις που έχει συντάξει ο καθένας τους για το κάθε ερώτημα και λένε βέβαια και από πού βρήκαν τις διάφορες αυτές πληροφορίες. Τις απαντήσεις αυτές τις συγκρίνουν μεταξύ τους και εδώ επεμβαίνει και ο επιβλέπων για να πεί την γνώμη του για την εγκυρότητα των απαντήσεων.

Σε μερικά μαθήματα που καλύπτουν αντικείμενα κοινά για διάφορα επαγγέλματα της υγείας οι ομάδες αποτελούνται από φοιτητές διαφορετικών σχολών, σαν μια προσπάθεια να προωθηθεί και η διεπαγγελματική εκπαίδευση.

Οι φοιτητές δεν διαλέγουν μόνοι τους σε ποιά ομάδα θα ανήκουν αλλά μπαίνουν στην κάθε ομάδα μετά από κλήρωση. Έτσι μαθαίνουν να συνεργάζονται με ανθρώπους που δεν τους έχουν επιλέξει οι ίδιοι, και που ίσως έχουν και διαφορετικές γνωστικές κατευθύνσεις όπως άλλωστε θα κληθούν να κάνουν αργότερα και στην επαγγελματική τους ζωή. Για τον ίδιο λόγο οι ομάδες αλλάζουν σύνθεση από μάθημα σε μάθημα.

Εγώ είχα μια συμβατική πανεπιστημιακή Ιατρική εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο του Lund Σουηδίας, αλλά μετά το πτυχίο εργάστηκα σαν επιβλέπων σε ομάδες PBL και στο Πανεπιστήμιο του Lund αλλά αργότερα και στο πανεπιστήμιο του Linkoping. Προσωπικά εμένα μου ταιριάζει καλύτερα η συμβατική εκπαίδευση αλλά δεν μπορώ να αρνηθώ ότι το PBL έχει και αυτό τα πλεονεκτήματά του.

Τα πλεονεκτήματα του PBL είναι ότι προετοιμάζει καλύτερα τους φοιτητές για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να λειτουργούν αργότερα σαν επαγγελματίες.
Τότε που θα πρέπει μόνοι τους να αποφασίσουν τί και πώς θα μάθουν κάτι. Τότε που θα πρέπει να συνεργαστούν με τους τριγύρω τους ανεξάρτητα αν τους συμπαθούν ή όχι, και μάλιστα θα πρέπει να μάθουν από αυτούς αλλά και να μπορέσουν να κάνουν πράξη μαζί τους πέντε πράγματα.
Το PBL είναι επίσης μια σαφώς δημοκρατικότερη μέθοδος μάθησης και οι φοιτητές μαθαίνουν ακόμη ότι δεν είναι κακό να σκέφτεται κανείς ελεύθερα, τουναντίον.
Μαθαίνουν επίσης ότι δεν υπάρχουν και τόσο πολλές απόλυτες αλήθειες και δόγματα.

Τα μειονεκτήματα του PBL είναι ότι, όπως και να το κάνουμε, οι γνώσεις συστηματοποιούνται πιο δύσκολα από ότι με τον συμβατικό τρόπο.
Θα έλεγα μάλιστα ότι το PBL θέλει πιο πολύ δουλειά και ωριμότερους φοιτητές γιατί οι φοιτητές πρέπει και να απαντούν στα ερωτήματα που τίθονται στις συνάξεις αλλά, κατά την γνώμη μου, πρέπει και να διαβάζουν από την αρχή μέχρι το τέλος το βασικό βιβλίο του μαθήματος που πρέπει να καλυφθεί.
Ένα βασικό μειονέκτημα επίσης είναι ότι το PBL είναι ακριβότερο για το Πανεπιστήμιο γιατί πρέπει να πληρωθούν και ένα σωρό επιβλέποντες οι οποίοι πρέπει πρώτα να εκπαιδευτούν στο PBL.

Βέβαια μπορεί κανείς να συνδυάσει μέχρι ενός σημείου ένα συμβατικό σύστημα Ιατρικής εκπαίδευσης με το PBL.



Παραθέτω παρακάτω απόσπασμα από ένα άρθρο από το BMJ που περιγράφει το PBL:

ABC of learning and teaching in medicine: Problem based learning.
Diana F Wood
BMJ 2003;326:328-330, doi: 10.1136/bmj.326.7384.328

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος


Παραθέτω επίσης και πάλι το κείμενο
” Όχι στον πολυμαθή ηλίθιο” του συγγραφέα Νίκου Δήμου που κατά την γνώμη μου θα έπρεπε να είναι στην βασική βιβλιογραφία όλων των πανεπιστημιακών σχολών και φυσικά και των Ιατρικών:

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Τέλος παραθέτω ένα παλαιότερο κείμενο που έγραψα
σχετικά με την διεπαγγελματική εκπαίδευση:

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος