Ερωτήσεις και απαντήσεις για το self-test για τον καρκίνο του παχέος εντέρου

[Δ. Κουναλάκης]

Ερώτηση: Κάνει διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου αυτό το τέστ;
Απάντηση: Το συγκεκριμένο τεστ ανιχνεύει την παρουσία αίματος στα κόπρανα. Ένας καρκίνος του παχέος εντέρου αιμορραγεί σε κάποιες καταστάσεις και από αυτό μπορούμε να υποψιαστούμε τον καρκίνο. Όμως, αίμα στο γαστρεντερικό μπορούμε να έχουμε από άλλα νοσήματα του εντέρου. Συνεπώς δεν κάνει διάγνωση, θέτει την υποψία.

Ερώτηση: Είναι αξιόπιστο αυτό το τέστ;
Απάντηση: Είδα μια φωτογραφία ενός τεστ που έβγαλε ένας έλληνας και είπα να ψάξω αυτή τη μάρκα: Ο έλληνας αντιπρόσωπος δίνει 99.5% ακρίβεια, ο κινέζος κατασκευαστής δίνει "High accuracy" και σε ένα φυλλάδιο από την Ιταλία μαθαίνω ότι έχει 99.5% ακρίβεια συγκρινόμενα με άλλα τεστ σαν κι αυτό. Αν θέλουμε την αλήθεια, η απάντηση είναι δεν ξέρουμε. Σε αναζήτηση βιβλιογραφίας τέστ σαν κι αυτό έχουν ακρίβεια από 80 έως 99% ανάλογα με τον κατασκευαστή.

Ερώτηση: Επηρεάζεται από το φαγητό ή από τα φάρμακα μου;
Απάντηση: Το τεστ που είδα μετράει με ανοσοϊστοχημική μέθοδο. Ένα τέτοιο τεστ μετράει την αιμοσφαιρίνη στο παχύ έντερο και το φαγητό που φτάνει εκεί το έχουμε χωνέψει και δεν το επηρεάζει. Ωστόσο σε μελέτες δεν είναι ξεκάθαρο τι γίνεται εάν λαμβάνονται φάρμακα για το στομάχι που μειώνουν την οξύτητα. Ερωτηματικά υπάρχουν επίσης για κάποια φάρμακα και δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Μικρές δόσεις ασπιρίνης δεν το επηρεάζουν.

Ερώτηση: Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που το επηρεάζουν;
Απάντηση: Επηρεάζεται από τα αντισηπτικά που χρησιμοποιούνται στην λεκάνη της τουαλέτας και τα κόπρανα που θα χρησιμοποιήσουμε δεν πρέπει να έρθουν σε επαφή με την λεκάνη. Επίσης, δεν πρέπει να γίνεται σε κόπρανα που έχουν ματώσει από αιμορροΐδες και κατά την διάρκεια της περιόδου στις γυναίκες.  Αν έχουμε εκκολπώματα, αν εχουμε ευερέθιστο έντερο ή αυτοάνοσα νοσήματα του εντέρου, μπορεί να βγει θετικό χωρίς να υπάρχει καρκίνος.

Ερώτηση:  Έκανα το τεστ και είναι αρνητικό, αυτό σημαίνει ότι δεν έχω καρκίνο;
Απάντηση: Καταρχήν, υπάρχει είδος καρκίνου στο παχύ έντερο που δεν αιμορραγεί και ποτέ δεν θα τον ανιχνεύσει αυτό το τεστ. Επίσης, ακόμη κι αν αιμορραγεί αυτό δεν σημαίνει ότι το κάνει συνέχεια, κάθε μέρα. Για να υπάρχει σιγουριά απαιτείται να γίνει 3 φορές σε τρεις διαφορετικές ημέρες με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες σε άλλες χώρες. Θα πρέπει επίσης να πούμε ότι δεν ανιχνεύει τόσο καλά την αιμοσφαιρίνη από καρκίνο στην αρχή του παχέος εντέρου που είναι πιο συχνά οι καρκίνοι του παχέως, αλλά τα καταφέρνει πολύ καλά, στο εγκάρσιο τμήμα, στο ορθό και στο σιγμοοειδές.

Ερώτηση: Μπορώ να επαναλάβω το τεστ;
Απάντηση: Το πρόγραμμα του υπουργείου δίνει δωρεάν αυτό το τεστ μόνο μία φορά σε όποιον πάρει μήνυμα. Μπορεί όμως κάποιος να το αγοράσει το ίδιο γύρω στα 5€

Ερώτηση: Μπορώ να το κάνω αυτό το τεστ σε ένα μικροβιολογικό;
Απάντηση: Η αλήθεια είναι ότι αυτή η εξέταση υπάρχει στις συνταγογραφούμενες εξετάσεις του ΕΟΠΥΥ με κόστος 2.26€. Ο ΕΟΠΥΥ όμως ποτέ δεν έθεσε προδιαγραφές για τις εξετάσεις που αποζημιώνει και δεν είναι ξεκάθαρο με ποια μέθοδο θα γίνει η ανίχνευση και πόσο αξιόπιστη είναι. Επίσης με το clawback ο ΕΟΠΥΥ πληρώνει τα μισά χρήματα και ο μικροβιολόγος θα καταλήξει να το πληρωθεί κοντά στο 1€. Αν σκεφτεί κανείς ότι το συγκεκριμένο τεστ του προγράμματος του υπουργείου το βρήκα χονδρική σε μεγάλη συσκευασία με κόστος αγοράς λίγο λιγότερο από 2€, καταλαβαίνει κανείς ότι δεν θα γίνει με το ίδιο με το 1€ που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ. Γιατί τώρα το υπουργείο επέλεξε να του κοστίσει 12€/πολίτη η όλη διαδικασία μέσω των φαρμακείων ενώ θα μπορούσε να γίνει από τα μικροβιολογικά βάζοντας προγραδραφές και λογική αποζημίωση, αυτό ας το εξηγήσουν αυτοί που ψηφίζετε.

Ερώτηση: Αν βγει θετικό το τεστ τι κάνουμε;
Απάντηση: Εφόσον ακολουθήσουμε τις οδηγίες και το κάνουμε μόνοι μας (είναι selftest) και βγει θετικό πρέπει να πάμε στο φαρμακείο που το πήραμε να δηλωθεί στο σύστημα. Μετά "θα προγραμματιστεί" επίσκεψη σε γαστρεντερολόγο. Αυτός θα μας πάρει ιστορικό και θα αξιολογήσει αν θα πρέπει να κάνουμε κολονοσκόπηση. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πως θα γίνει το ραντεβού, και πότε θα προγραμματιστεί. Επίσης, δεν έχει ακουστεί τίποτα για μητρώο με την καταγραφή των παραγόντων κινδύνου για εμάς και την αξιολόγηση που έγινε. Περιμένουμε όλοι να δούμε πόσο σωστά οργανωμένο θα είναι όλο αυτό το πρόγραμμα.

Ερώτηση: Δεν είναι θετική αυτή η προσπάθεια; γιατί την βλέπεις με τέτοιο σκεπτικισμό;
Απάντηση: Ένα καλό παράδειγμα ενός τέτοιου προγράμματος έχει γίνει στην Ιταλία. Από τα δεδομένα των προγραμμάτων εκεί, η μείωση του καρκίνου του παχέος εντέρου με ένα τεστ που έγινε ήταν 5%. Σε περιφέρεια που τα τεστ έγιναν σε ειδικά κέντρα (και όχι self tests) η μείωση των θανάτων σε όσους διαγνώστηκαν με τέτοια τεστ σε σχέση με όσους διαγνώστηκαν χωρίς αυτά, ήταν 75% και 54% για άνδρες και γυναίκες αντίστοιχα. Εκεί επίσης, υπήρξε λεπτομερή καταγραφή σε κάθε βήμα, και επανάληψη των αρνητικών τεστ κάθε 1 ή 2 χρόνια. Εδώ πχ κανείς δεν θα πάρει χαμπάρι τις παραπομπές για κολποσκόπηση ιδιωτικά και για όποιον δεν έχει να πληρώσει το τίποτα. Περιμένουμε συνεπώς όπως μας έχει συνηθίσει το ελληνικό κράτος, κρατώντας μικρό καλάθι.