Είμαι σε δύο mailing list και από κανένα από τα δύο δεν μου ήρθε η πρόταση της ΟΕΝΓΕ. Γιατί άραγε; Ίσως επειδή οι 5,5 από τις 7,5 σελίδες της σύμβασης αφορούν τον τρόπο επιλογής και εξέλιξης. Τι δουλειά έχει τώρα αυτό με το ωράριο; Μόνο οι συνδικαλιστές γνωρίζουν. Έλεος πια
Μια μακροσκελής άποψη για το εφημεριακό:
Ο αγώνας για το ωράριο: Απαρχή και εξέλιξη
Εδώ και δύο περίπου χρόνια διεξάγεται στο χώρο μας ένας “ιδιότυπος” συνδικαλιστικός αγώνας. Ιδιότυπος με την έννοια ότι απουσιάζει το παραδοσιακό απεργιακό μέτωπό – μια πονεμένη συνδικαλιστική ιστορία - και αντ΄αυτού, ως μέσο πίεσης, χρησιμοποιείται η εφαρμογή της ευρωπαϊκής και ελληνικής νομοθεσίας περί ωρών εργασίας. Ένας αγώνας που ξεκίνησε με αυθόρμητες, μεμονωμένες αρχικά και συντονισμένες εν συνεχεία κινητοποιήσεις ειδικευόμενων ιατρών, της χαμηλότερης δηλαδή και πιο καταπιεσμένης ιατρικής βαθμίδας. Ένας αγώνας που ξεκίνησε με στόχο τη μείωση του απάνθρωπου ωραρίου εργασίας και κατά συνέπεια την πρόσληψη προσωπικού και τη βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας.
Δυο χρόνια μετά ο αγώνας αυτός έχει περάσει “ουσιαστικά” στα χέρια των θεσμικών οργάνων, τα αιτήματά του επικεντρώνονται σε χρόνιες κλαδικές διεκδικήσεις όπως μισθολογική αναβάθμιση και τροποποίηση της διαδικασίας εξέλιξης και το ωράριο εργασίας δεν αποτελεί πλέον παρά ένα διεκδικητικό μέσο. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στην αφίσα της τελευταίας απεργίας απουσίαζε ακόμη και η συνθηματική αναφορά στο κλασικό “Δημόσια Δωρεάν Υγεία”. Τυπογραφικό λάθος άραγε ή γλώσσα λανθάνουσα; Δυστυχώς αν λάβουμε υπόψη τη διαπιστωμένη προβληματική - εξουσιαστική - παραοικονομούσα σχέση γιατρού - ασθενούς, την προβληματική - εξουσιαστική σχέση μεταξύ γιατρού και των υπόλοιπων εργαζομένων Υγείας, αλλά και την αντίστοιχη προβληματική – ιεραρχική σχέση μεταξύ γιατρών διαφορετικών βαθμίδων που διέπουν το χώρο της υγείας καταλήγουμε ότι η σημερινή μορφή του αγώνα έρχεται ως φυσική απόρροια τους. Κατά συνέπεια, η παρούσα κινητοποίηση αποκλείει ακόμη και τις πιο προσιτές κοινωνικές ομάδες, δηλαδή τους εργαζομένους Υγείας και τους ασθενείς, και αδυνατεί να δώσει λύση σε βασικά προβλήματα συνθηκών εργασίας και ζωής για το χαμηλότερο διαστρωματικά κομμάτι του ιατρικού χώρου: του γιατρούς εκείνους, ειδικευόμενους κυρίως και κάποιους ειδικευμένους, οι οποίοι εργάζονται πραγματικά τις ώρες που πληρώνονται, χωρίς να παραοικονομούν.
Το ΕΣΥ και οι διεκδικήσεις μας
Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι το ΕΣΥ, με κύρια ευθύνη του κράτους σταδιακά διολισθαίνει προς την κατάρρευση και την απαξίωση. Το σύστημα υγείας λειτουργεί με ελλιπές, κουρασμένο προσωπικό και πεπαλαιωμένη και περιορισμένη υλικοτεχνική υποδομή. Με κακοδιαχείριση των οικονομικών πόρων, μίζες και καταχρήσεις. Με ατελείωτη γραφειοκρατεία και παντελή έλλειψη μηχανοργάνωσης. Με ανύπαρκτη πρωτοβάθμια περίθαλψη, σύστημα πρόληψης και δημόσιας υγείας. Με υποτυπώδη κοινωνική και ψυχολογική υποστήριξη βαρέως πασχόντων, μεταναστών ,άπορων, υπερηλικων κλπ. Ο δε ασθενής υποχρεούται να μπαίνει σε λίστες αναμονής, να αντιμετωπίζεται από ανειδίκευτους, εξαντλημένους γιατρούς ή από υπερόπτες πολυδιευθυντές – αυθεντίες, να “λαδώνει” γιατρούς, νοσηλευτές, τραυματιοφορείς, να πληρώνει αποκλειστικές, να μπερδεύεται με ταμεία και εν τέλει αγανακτισμένος να καταλήγει σε ιδιωτικές υπηρεσίες αμφιβόλου ποιότητας και υψηλού κόστους.
Με βάση τα παραπάνω δεδομένα, γίνεται προφανές ότι οι διεκδικήσεις μας είναι μονόπλευρες και ελλειματικές. Και ας κάνουμε μια υπόθεση: Αν αύριο με ένα μαγικό ραβδί το υπουργείο αποφασίσει να ικανοποιήσει τα βασικά μας αιτήματα: 1600 Ευρώ αρχικές απολαβές για τον ειδικευόμενο, 30 ώρες πρωινής εργασίας την εβδομάδα και κατάργηση του βαθμού του αναπληρωτή διευθυντή - πιστεύει κανείς ότι κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα θα βρει λύση; Η κλαδική μισθολογική αναβάθμιση δεν πρόκειται να βελτιώσει καμία από τις παραμέτρους που δυσχεραίνουν την καθημερινότητά μας και υποβαθμίζουν το επίπεδο ζωής μας. Το μόνο που θα επιτύχει, πέραν της πραγματικά αναγκαίας οικονομικής ανακούφισης των μελών του κλάδου που δεν παραοικονομούν, είναι να ικανοποιήσει το διαχωρισμό μας από τους υπόλοιπους εργαζομένους, εντός και εκτός του χώρου της υγείας.
Η ευελιξασφάλεια (flexisecurity) και ο χρόνος εργασίας μας
Ταυτόχρονα με την πανευρωπαϊκή (πλην Λακεδαιμονίοις) “επιτυχία” του ιατρικού κλάδου για περιορισμό των ωρών εργασίας σε 48 ανά εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση προεξοφλεί το οριστικό τέλος των εργασιακών σχέσεων όπως καθιερώθηκαν από τη σοσιαλδημοκρατία της δεκαετίας του 70. Ο καινούριος όρος “ευελιξασφάλεια” (flexisecurity) αφορά στην ελαστικότητα της απασχόλησης, με επέκταση του ωραρίου απασχόλησης ανά εβδομάδα στις 48 ώρες κατά μέσο όρο εντός τετραμήνου και στις 65 ώρες ως ανώτερο όριο και με υποτιθέμενο αντισταθμιστικό όφελος την εξασφάλιση θέσεων εργασίας και τη βελτίωση της κοινωνικής ασφάλισης.
Προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι το ίδιο ουσιαστικά μέτρο που δυσχεραίνει τις εργασιακές συνθήκες του σύνολου σχεδόν των εργαζομένων αντιμετωπίζεται ως ευεργέτημα για τον κλάδο μας – το οποίο με ευκολία απεμπολούμε υπέρ μισθολογικών αυξήσεων. Η ρίζες αυτής της θεώρησης ανάγονται στη δεκαετία του 80, οπότε και καθιερώθηκε η σημερινή έννοια της εφημερίας ως αντισταθμιστικό οικονομικό όφελος, αποτέλεσμα συνδιαλλαγής του κλάδου με το υπουργείο υγείας. Οι πλασματικές εφημερίες και το μειωμένο πραγματικό ωράριο εργασίας έγιναν κοινά αποδεκτοί παράμετροι του ιατρικού εισοδήματος τόσο από εμάς, όσο και από το κράτος και τους πολίτες. Δεν είναι τυχαία η αποφυγή του ορθότερου όρου υπερωρία, καθώς το νοσοκομείο εφημερεύει και όχι ο εργαζόμενος σε αυτό. Ο όρος εφημερία έρχεται για να καλύψει τα αποτελέσματα αυτής της συνδιαλλαγής και να τονίσει τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ του κλάδου μας και των υπολοίπων εργαζομένων υγείας, καθιερώνοντας τον γιατρό στο ρόλο του επιστάτη.
Η σύνδεση του χρόνου εργασίας με την αποζημίωσή της είναι μοναδικό φαινόμενο στο δημόσιο τομέα, απόρροια της συνδιαλλαγής αυτής. Η καθολική αποδοχή της ακόμη και από τους γιατρούς εκείνους για του οποίους η εφημερία αποτελεί πραγματικό χρόνο εργασίας μπορεί να αποδοθεί στην οικονομική απαξίωση όσων δεν παραοικονομούν, στο επίπλαστο όνειρο – καρότο της μεγαλοαστικής επαγγελματικής αποκατάστασης και τη μικρόνοη επιδίωξη αύξησης του εισοδήματος μέσω της αύξησης των ωρών εργασίας. Το αποτέλεσμα είναι η συνειδητή υποβάθμιση του επιπέδου ζωής μας με την απεμπόληση αφενός μεν του θεμελιώδους δικαιώματος του ελεύθερου χρόνου ως παράγοντα ψυχοσωματικής υγείας και της δυνατότητας προσωπικής και κοινωνικής αυτοπραγμάτωσης αφετέρου δε του δικαιώματος του ασθενή να αντιμετωπίζεται από επαγγελματίες υγείας που απολαμβάνουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά.
Αιτήματα για μια καλύτερη Υγεία
Η ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος του κλάδου, όπως επιβεβαιώνεται και από αυτή την κινητοποίηση, παραμένει εγκλωβισμένη στην παραπάνω κατάσταση, αδυνατώντας να ανταποκριθεί στα αιτήματα που απορρέουν από την πρόσφατη προλεταριοποίηση του κλάδου. Η δε μεγαλοαστική καταβολή του χώρου μας αποτυπώνεται ακόμη και στις θέσεις των αριστερών παρατάξεων. Για το λόγο αυτό είναι επιβεβλημένη, κατά τη γνώμη μας, η συνδικαλιστική και εργασιακή αυτοοργάνωση όλων των εργαζομένων υγείας σε αμεσοδημοκρατικό επίπεδο. Δεν μπορούμε να είμαστε ικανοποιημένοι παρά από έναν κοινό αγώνα με βασικούς άξονες:
1. 40 πραγματικές ώρες εργασίας κατά μέσο όρο ανά εβδομάδα και αύξηση βασικού μισθού για όλους τους εργαζομένους του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
2. 12ωρη μέγιστη απασχόληση ανά ημέρα. 8ωρη μέγιστη νυχτερινή απασχόληση ανά ημέρα με 24ωρη ανάπαυση. Αμοιβή της πλέον των 8ωρών απασχόλησης ανά ημέρα ως υπερωριακής.
3. Αποκλειστική χρήση επικουρικού προσωπικού για την κάλυψη έκτακτων αναγκών (άδεια, αναμονή πρόσληψης, εποχιακές ανάγκες κλπ) και με αντίστοιχη αυξημένη αποζημίωσή τους.
4. Κατάρτιση υγειονομικού χάρτη ανά πληθυσμό και με βάση τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες (ορεινοί όγκοι, νησιά κλπ). Κατανομή των απαραίτητων δομών (ανεξάρτητα ΤΕΠ, Αβάθμια, Ββάθμια, Γβάθμια φροντίδα υγείας, μονάδες πρόληψης, στήριξης και αποκατάστασης) και πλήρωση των προβλεπόμενων θέσεων από ειδικευμένους ιατρούς, παραϊατρικό και διοικητικό προσωπικό.
5. 8ωρη πραγματική πρωινή λειτουργία των δομών υγείας σε ιατρικό, εργαστηριακό και διοικητικό επίπεδο.
6. Στελέχωση των τμημάτων και λειτουργία τους με βάση ειδικευμένο προσωπικό. Στήριξη του εκπαιδευτικού χαρακτήρα της ειδικότητας (πρωινό ωράριο, εργασία παρουσία ειδικευμένου ιατρού, εκπαιδευτικά μαθήματα).
7. Αναδιοργάνωση της ιατρικής λειτουργίας με βάση την ομάδα υγείας με ισότιμη συμμετοχή ιατρών, παραϊατρικού προσωπικού και ασθενών.