Ζωή, «σκλάβα» του φαίνεσθαι.

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή,
20/12/2009.

Tης Τασουλας Kαραϊσκακη

Η διαφήμιση πολυτελών αγαθών που κυριαρχεί αυτές τις ημέρες στα ΜΜΕ ως γιορτινό προανάκρουσμα και υπόμνηση της ταύτισης των Χριστουγέννων με την καταναλωτική φρενίτιδα, μοιάζει να έχει -τις χαλεπές τούτες μέρες- μια παράταιρη λάμψη. Παρεμβάλλεται στη συζήτηση για τις δυσκολίες του ζην, σαν μια άπιαστη προσομοίωση καλής ζωής, που δεν ξυπνάει ελπίδες αλλά εντείνει το αίσθημα του αδιέξοδου. Σαν είδωλο ενός κόσμου πλανερού, που πασχίζει να συμπαρασύρει τον θεατή μακριά από τον στόχο για μια ζωή με μέτρο· που «βγάζει τη γλώσσα» στους συρρικνωμένους μισθούς, τα ετοιμόρροπα επιδόματα, την άνιση κατανομή εισοδήματος, την εξασθένηση των δημόσιων αγαθών σε σχέση με τα ιδιωτικά, την αναχρηματοδότηση ενός συστήματος (του τραπεζικού) που μας βύθισε στην κρίση, αλλά και με το οποίο συνάπτουμε μια παράξενη συμφωνία - να αποκτούμε από αυτό, με πίστωση, τα χρήματά μας, όχι να τα κερδίζουμε από τη δουλειά μας... Ακριβώς «όπως σε μια παρτίδα πόκερ, όταν οι μάρκες συγκεντρώνονται σε λίγα χέρια και οι υπόλοιποι παίκτες μπορούν να παραμείνουν στο παιχνίδι μόνο με δανεισμό» έγραφε στα απομνημονεύματά του ο Μάρινερ Εκλς, διοικητής (1934 - 1948) της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ, αναλύοντας τα αίτια της κρίσης του ’29. Και εξηγούσε: «Η μαζική κατανάλωση προϋποθέτει διανομή του πλούτου ώστε να διαθέτουν τα άτομα αγοραστική δύναμη. Αντί της αναδιανομής αυτής, μια γιγαντιαία αντλία αναρρόφησης συγκέντρωσε σε λίγα χέρια τον παραγόμενο πλούτο». Και στους πολλούς έμειναν ως μόνη λύση τα δανεικά.

Η κατανάλωση με δανεικά προσφέρει, κυρίως σε συνθήκες σκληρής λιτότητας, την ψευδαίσθηση της ευημερίας, αλλά και εγκλωβίζει τον καταναλωτή σε έναν φαύλο κύκλο (τα χρέη εξοφλούνται με άλλα χρέη). Ομως, όταν η ποιότητα ζωής μας περνάει μέσα από την υπερκατανάλωση (αγοράζω, άρα υπάρχω), όταν η αγορά προϊόντων δίνει ταυτότητα και ορισμό στην ύπαρξη (είμαι το προϊόν που αποκτώ), το αντίδοτο στη συντριπτική οικονομική πίεση δεν αναζητείται πάντα στην ασκητική ζωή.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα (Μastercard), δύο στους τρεις δαπανούν όσα και πέρυσι και μόνο ένας στους τέσσερις έχει περικόψει κάπως τα έξοδά του. Ο ένας στους δύο χρωστάει σε δάνεια ή κάρτες. Σύμφωνα με άλλη έρευνα (Πανεπιστήμιο Αθηνών), οι αναλήψεις μετρητών από κάρτες ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ τον μήνα, ενώ στη χώρα μας κυκλοφορούν 11 εκατ. κάρτες με συνολικές οφειλές άνω των 10 δισ. ευρώ! Και, όσο πιο μεγάλο το χρέος τόσο και πιο αδύναμος ο δανειζόμενος. Υποχωρεί σε ληστρικές δεσμεύσεις, παραιτείται από διεκδικήσεις, συμβιβάζεται με αντίξοα, προσευχόμενος να του πέσει το λαχείο και να αποκατασταθεί η δημοσιονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν αναρωτιόμαστε πού βαδίζουμε. Προτιμούμε, αντί να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα κατά πρόσωπο, να το θάβουμε κάτω από την επιφάνεια μιας ζωής σκλάβας του «φαίνεσθαι» και των νεοπαγών συμβάσεων. Πώς να μην κάνεις στο παιδί πάρτι; Πώς να μην ακολουθήσεις την παρέα στο Περτούλι; Πώς να μην τραπεζώσεις «χρήσιμους» φίλους; Μια ζωή ρηχή, ακόρεστη, χωρίς συνείδηση, χωρίς μνήμη. Ως πότε θα είναι επιθυμητή μια τέτοια ύπαρξη προσαρτημένη στο πρόσκαιρο, το επιφανειακό, την καθήλωση στο άτομο, τη μανία της επίδειξης, τις κατακερματισμένες απολαύσεις; Είναι ένα ανεστραμμένο όνειρο, όπου καταποντιζόμαστε.


Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος