Η θεολογική διάσταση του Μεσανατολικού.

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 17/04/2010.
The Guardian.

Ο Τύπος και η μπλογκόσφαιρα επιμένουν ότι η κυβέρνηση Ομπάμα εξετάζει το ενδεχόμενο να αναλάβει τη δική της ειρηνευτική πρωτοβουλία. Οι λεπτομέρειες οι οποίες αναφέρονται δεν είναι καινούργιες ούτε εκπλήσσουν: Το Ισραήλ θα πρέπει να συνυπάρχει με ένα παλαιστινιακό κράτος, τα αραβικά μέρη της Ιερουσαλήμ θα είναι η παλαιστινιακή πρωτεύουσα, ενώ θα πρέπει να γίνουν ανταλλαγές εδαφών ώστε να αποζημιωθούν οι Παλαιστίνιοι για τον εποικισμό των εδαφών τους.

Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι έθιξε πρόσφατα κάποιες λεπτομέρειες αυτής της πρότασης και πρόσθεσε ένα σημαντικό στοιχείο: ο Μπαράκ Ομπάμα θα πρέπει να πάει στην Κνεσέτ και να παρουσιάσει την ειρηνευτική του πρόταση προσωπικά, διότι μια τέτοια κίνηση έχει αποδειχθεί, μετά την ιστορική επίσκεψη του Σαντάτ, πως μπορεί να συγκινήσει τις καρδιές των Ισραηλινών. Ολες οι ειρηνευτικές πρωτοβουλίες, ωστόσο, κάποια στιγμή βρίσκονται μπροστά σε ένα ογκώδες εμπόδιο: την ιερή περιοχή της Ιερουσαλήμ, που περικλείει το Ορος του Ναού, το Ορος των Ελαιών, το Ορος Σιών και διάφορες άλλες χριστιανικές ιερές πόλεις. Πουθενά στον πλανήτη δεν υπάρχει άλλο κομμάτι γης φορτωμένο με τόση συμβολική σημασία, που να τρέφει μια τόσο δυσεπίλυτη διαμάχη και να πυροδοτεί ατελείωτες αιματοχυσίες. Για να κατανοήσουμε το βάθος αυτού του συμβολισμού, είναι σημαντικό να θυμηθούμε ότι η Μέση Ανατολή είναι φτιαγμένη από μύθους της Αγίας Γραφής.

Τόσο ο ιουδαϊσμός όσο και το Ισλάμ θεωρούν ότι το Ορος του Ναού ήταν ο τόπος μιας από τις πλέον προβληματικές σκηνές στη θεολογία. Σύμφωνα με το βιβλικό κείμενο, ο Θεός ζήτησε από τον Αβραάμ να πάρει τον γιο του Ισαάκ και να τον θυσιάσει στο Ορος του Ναού. Υπάρχει μια μουσουλμανική παράδοση σύμφωνα με την οποία ο Ισμαήλ ήταν στην πραγματικότητα ο γιος τον οποίον ο Αβραάμ παραλίγο να θυσιάσει στο Ορος του Ναού. Παραδόξως, ο ιουδαϊσμός και το Ισλάμ συναγωνίζονται μεταξύ τους για το ποιος από τους δύο γιους υπέστη αυτήν την τραυματική εμπειρία. Στη χριστιανοσύνη, το μοτίβο της θυσίας είναι εξίσου ισχυρό. Ο Ιησούς είτε θεωρείται η ενσάρκωση του Θεού, που θυσιάζει τον εαυτό του ώστε να επανορθώσει για τις αμαρτίες της ανθρωπότητας, είτε ο υιός του Θεού, ο οποίος θυσιάζεται για τον ίδιο λόγο. Για μία ακόμη φορά, το σκηνικό της θυσίας είναι η Παλαιά Πόλη της Ιερουσαλήμ. Η θυσία του υιού συνοψίζει μια από τις πλέον προβληματικές πτυχές των μονοθεϊστικών παραδόσεων. Υποτίθεται ότι υπάρχει μία μόνη θεολογική αλήθεια και είναι μια αλήθεια για την οποία αξίζει να πεθάνει κανείς ή να σκοτώσει, μέχρι και στη σημερινή εποχή. Στην πλέον ακραία μορφή της, η ισχύς του μύθου της θυσίας είναι ενδεικτική στην αγιοποίηση των σαχίντ (μαρτύρων) -εκείνων οι οποίοι επιθυμούν να θυσιάσουν τη ζωή τους για να σκοτώσουν απίστους- είτε είναι βομβιστές αυτοκτονίας στη Μέση Ανατολή είτε οι δράστες των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου.

Αυτό το τρομερό φαινόμενο αποτελεί απλώς την τελευταία ενσάρκωση μιας μακράς ιστορίας προθυμίας στην αιματοχυσία και στον θάνατο για την ιερή πόλη. Επί δύο αιώνες, οι χριστιανοί σταυροφόροι σκότωναν δεκάδες χιλιάδες άτομα στην προσπάθειά τους να κερδίσουν τον έλεγχο της ιερής γης. Επειτα, η ιστορική Παλαιστίνη τέθηκε υπό ισλαμική διακυβέρνηση έως ότου διαλύθηκε η οθωμανική αυτοκρατορία. Από την αυγή του Ισλάμ όμως, το τέμενος Αλ Ακσά και το Ορος του Ναού ήταν τα πλέον ιερά μέρη του Ισλάμ, μετά την Κάαμπα στη Μέκκα. Μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, η Παλαιά Πόλη παρέμεινε υπό ιορδανική διακυβέρνηση έως τον πόλεμο του 1967, όταν την κατέκτησε το Ισραήλ.

Η κυριαρχία στην ιερή πόλη έχει αποκτήσει το είδος της μυθικής εξουσίας που μόνο τα θρησκευτικά δόγματα μπορούν να παράξουν και δεν υπάρχει τρόπος επίλυσης της διαμάχης στο πλαίσιο μιας μονοθεϊστικής διαδικασίας. Η μόνη λύση, όπως πρότεινε ο Μπιλ Κλίντον τη δεκαετία του ’90, είναι να διεθνοποιήσουμε το ζήτημα, αποφεύγοντας, όμως, τον θρίαμβο της μιας ή της άλλης θρησκείας. Ο Ομπάμα θα πρέπει να απευθυνθεί στην ανθρωπιά, που είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των πιστών. Ο Ομπάμα θα μπορούσε να το πετύχει, διότι είναι στ’ αλήθεια μια παγκόσμια μορφή.




Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος