Θέματα Εργασίας > Εργασία στο δημόσιο τομέα

Η κρίση του ΕΣΥ είναι κυρίως ηθική

(1/5) > >>

πρώτη & καλύτερη:
Ο κ. Μάνος Ματσαγγάνης είναι επικ. καθηγητής στο Οικονομικό Παν/μιο Αθηνών. Μπορεί να διαφωνεί κανείς με επιμέρους σημεία, αλλά συνολικά το κείμενο είναι επίκαιρο και εύστοχο. Όπως λέει στο τέλος, η μόνη ελπίδα είναι μια κρίσιμη μάζα ανθρώπων που διατίθενται να προσφέρουν με μόνο αντάλλαγμα έναν αξιοπρεπή μισθό. Από το ppol.gr


Είναι αλήθεια άχαρο -και ενδεικτικό της δυσκολίας συγκρότησης ενός κοινού τόπου πεποιθήσεων- να συζητάμε κάθε φορά που συναντιόμαστε την πολιτική υγείας εφ’ όλης της ύλης. Πάντως έχει περάσει ένα τέταρτο του αιώνα από την ίδρυση του ΕΣΥ: είναι ώρα για έναν απολογισμό.

Η εμπειρία του ΕΣΥ έχει φωτεινά και λιγότερο φωτεινά σημεία. Τα φωτεινά δεν τα αγνοώ, αλλά τα αντιπαρέρχομαι -έτσι κι αλλιώς, έχουμε το ευρωπαϊκό ρεκόρ του αυτοσυγχαίρεσθαι για ό,τι αντιλαμβανόμαστε ως επιτυχίες μας. Τα λιγότερο φωτεινά σημεία είναι αυτά για τα οποία αξίζει να μιλάμε. Αξίζει να θυμηθούμε ότι η ίδρυση του ΕΣΥ χαιρετίστηκε με ικανοποίηση, ή και με ενθουσιασμό, όχι μόνο από τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ, αλλά και από ένα πολύ ευρύτερο φάσμα κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων (από την αριστερά έως τη «φωτισμένη» κεντροδεξιά) που στις αρχές της δεκαετίας του 1980 πίστεψαν στη ρεαλιστική ουτοπία ενός δημόσιου συστήματος υγείας, η πρόσβαση στο οποίο να εξαρτάται από την ανάγκη για περίθαλψη, όχι από το εισόδημα ή την κοινωνική θέση. Για το λόγο αυτό, η ανάλυση του σήμερα με βάση τις προσδοκίες του τότε είναι ίσως οδυνηρή, αλλά οπωσδήποτε αναγκαία. Τα λιγότερο φωτεινά σημεία του ΕΣΥ είναι γνωστά. Τα θυμίζω επί τροχάδην.

1) Η επιβίωση μιας «υβριδικής» μορφής οργάνωσης του δημόσιου τομέα υγείας, και με «εθνικό σύστημα» και με ταμεία υγείας, όχι επειδή υπήρξε κάποιο σχέδιο αλλά λόγω του εκβιασμού των ευγενών ταμείων (βλ. παρέμβαση του προέδρου της Βουλής Γιάννη Αλευρά στη συζήτηση για τον ιδρυτικό νόμο του ΕΣΥ το 1983, όπου απείλησε ευθέως ότι θα ηγηθεί των κινητοποιήσεων της ΟΤΟΕ, της οποίας μεχρι πρότινος προήδρευε, εάν δεν αποσυρόταν η διάταξη του νομοσχεδίου για την κατάργηση των ταμείων υγείας -όπερ και εγένετο). Μια «υβριδική» μορφή παγκόσμιας πρωτοτυπίας, αλλά με τεράστιο κόστος, οικονομικό και κοινωνικό.
2) Η τεράστια ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα παρά τις διακηρύξεις για «αποεμπορευματοποίηση του αγαθού υγεία» (εισηγητική έκθεση ιδρυτικού νόμου του ΕΣΥ). Με την ιδιωτική δαπάνη στο 5% του ΑΕΠ, ή 50% της συνολικής δαπάνης για την υγεία, η χώρα μας ξεχωρίζει στην Ευρώπη των 25 και πλησιάζει ταχέως τα αντίστοιχα ποσοστά στις ΗΠΑ.
3) Παρά τη σημαντική αύξηση των πόρων που δαπανώνται για την υγεία, τόσο η ικανοποίηση των χρηστών, όσο η εμπιστοσύνη του κοινού στους γιατρούς και στο σύστημα, καθώς και η πρόσβαση των ομάδων χαμηλού εισοδήματος σε υπηρεσίες περίθαλψης, βρίσκονται όλα σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
4)Πάνω από όλα, το ΕΣΥ πάσχει από μια βαθειά ηθική κρίση, η οποία συνοψίζεται στην επικράτηση αξιών (ή «αξιών») που είναι ασύμβατες με τη ρεαλιστική ουτοπία για την οποία μιλούσαμε προηγουμένως.

Είναι κάπως μίζερο, ίσως ακόμη και αγενές, να αναφερθώ σε φαινόμενα όπως:

α) το περιβόητο «φακελάκι»,
β) τη σκανδαλώδη κακοδιαχείριση,
γ) την εκτεταμένη διαφθορά που επικρατεί στις συναλλαγές του ιδιωτικού τομέα με το δημόσιο,
δ) το μαζικό χρηματισμό των γιατρών από τις φαρμακευτικές εταιρείες.

Πρόκειται για φαινόμενα τα οποία αποτελούν τόσο μόνιμα χαρακτηριστικά του τοπίου της υγείας στην Ελλάδα που πλέον δεν τα πολυπροσέχουμε. Ίσως μάλιστα να έχουμε χάσει εντελώς την ικανότητά μας να σοκαριζόμαστε από αυτά. Φυσικά, την ίδια στιγμή, κάποιοι που επιμένουν να ενεργούν με γνώμονα μια αίσθηση αξιοπρέπειας και ίσως δημόσιου συμφέροντος, όχι με βάση το στόχο του όσο το δυνατόν ταχύτερου πλουτισμού, υπάρχουν ακόμη -είναι όμως λίγοι, απομονωμένοι, απογοητευμένοι, συχνά λοιδωρούμενοι ως «γραφικοί». Είναι κάπως μίζερο, ίσως ακόμη και αγενές, που τα θίγω όλα αυτά, αλλά και απαραίτητο. Γιατί εφόσον η ηθική κρίση που ανέφερα εξακολουθεί να μαστίζει το σύστημα υγείας, ακόμη και τα πιο φιλόδοξα μεταρρυθμιστικά σχέδια κινδυνεύουν να βαλτώσουν ή να μείνουν εντελώς ανεφάρμοστα. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξα μετά από 15 χρόνια ενασχόλησης με τα προβλήματα της υγείας εν Ελλάδι -τα 3 μάλιστα από την προνομιακή (ως παρατηρητήριο) θέση του ειδικού συμβούλου του πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη. Ο προσωπικός μου «δρόμος προς τη Δαμασκό» ήταν μια συνομιλία μου πριν λίγα χρόνια με έναν καθόλα συμπαθή και προοδευτικό γιατρό για το θέμα των απογευματινών ιατρείων (την απόπειρα του Αλέκου Παπαδόπουλου ως υπουργού υγείας να νομιμοποιήσει την ιδιωτική ιατρική των γιατρών του ΕΣΥ φέρνοντάς την μέσα στα κρατικά νοσοκομεία). Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο καθόλα συμπαθής γιατρός μου εξήγησε ότι με αμοιβή 50 ευρώ (ανά επίσκεψη των 15 λεπτών) τα απογευματινά ιατρεία «δεν άξιζαν τον κόπο». Τότε λοιπόν μου αποκαλύφθηκε η (πικρή) αλήθεια, ότι δηλαδή κανένα δημόσιο σύστημα υγείας, πουθενά στον κόσμο, δεν είναι σε θέση να πληρώνει σε τόσους πολλούς γιατρούς τόσα πολλά χρήματα, όσα δηλαδή έχουν συνηθίσει να κερδίζουν στη σημερινή κατάσταση της διαπλοκής (εδώ η λέξη διατηρεί ακέραιο το νόημά της) στο χώρο της υγείας.

Κάπως έτσι κατέληξε ένας οικονομολόγος (και μάλιστα της υγείας) σαν εμένα να «ηθικολογεί», όπως μου προσάπτει ο έτερος συν-προσκεκλημένος Μίμης Ανδρουλάκης, αντί να αναζητά «καλύτερα κίνητρα», όπως θα του υπαγόρευε το επαγγελματικό ένστικτό του. Ήταν η εξέλιξη αυτή αναπόφευκτη; Μήπως θα πρέπει να αυτο-αθωωθούμε (άλλο ευρωπαϊκό ρεκόρ αυτό) λόγω ελαφρυντικών, λόγω π.χ. του ότι όταν η Βρετανία και η Σουηδία έχτιζαν κράτος πρόνοιας και σύστημα υγείας εμείς είχαμε εμφύλιο και τα λοιπά; Το επιχείρημα, αν και όχι εντελώς αβάσιμο, λειτουργεί πάνω από όλα ως καθησυχαστική δικαιολογία. Για παράδειγμα, στην Ιταλία το ΕΣΥ ιδρύθηκε το 1978 και στην Ισπανία το 1983. Στη μεν Ιταλία τα ταμεία υγείας καταργήθηκαν εν μια νυκτί (βοηθούσε ότι ήταν ελλειμματικά), στη δε Ισπανία καταργήθηκαν σταδιακά με ορίζοντα 2εικοσαετίας: πράγματι, ανεξαρτήτως κυβερνητικών εναλλαγών, το 2002 οι ασφαλιστικές εισφορές στα ταμεία υγείας μηδενίστηκαν εντελώς και το σύστημα υγείας έγινε πλήρως χρηματοδοτούμενο από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως ορίζει η θεωρία (και η κοινή λογική). Καμία νομοτέλεια λοιπόν. Η εξέλιξη του τομέα της υγείας στην Ελλάδα έχει να κάνει με τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής κοινωνίας, καθώς και με τις ιδιαιτερότητες του πολιτικού υποκειμένου που ανέλαβε να υλοποιήσει το ΕΣΥ -δηλαδή του ΠΑΣΟΚ. Το θέμα είναι τώρα τι λες, που λέει και ο ποιητής.

Η εμπέδωση ενός πνεύματος (σχετικής, έστω) ανιδιοτέλειας, σεβασμού της δεοντολογίας, σεβασμού στον ασθενή και εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος είναι κάτι που παίρνει πολύ χρόνο -περισσότερο από τη θητεία μιας κυβέρνησης, πόσο μάλλον ενός υπουργού- και μπορεί να μη γίνει ποτέ. Χωρίς περιστροφές. Κατά τη γνώμη μου, η μόνη ελπίδα και το μόνο στοίχημα μιας μελλοντικής μεταρρυθμιστικής κυβέρνησης θα ήταν η συσσώρευση ενός «κοινωνικού κεφαλαίου»: με άλλα λόγια ο εντοπισμός πρώτα, και η συνειδητή ενίσχυση και υποστήριξη έπειτα, των λίγων γιατρών, νοσηλευτών και διοικητικών που είναι ακόμη διατεθειμένοι να προσφέρουν, με μόνο αντίτιμο ένα αξιοπρεπές, απλώς, εισόδημα -και επιπλέον «κέρδος» την αυτοεκτίμησή τους, τον σεβασμό κάποιων συναδέλφων τους, και την αγάπη των ασθενών τους. Δίχως μια τέτοια κρίσιμη μάζα ανθρώπων, καμμία μεταρρυθμιστική απόπειρα δεν θα καταφέρει όχι να αντιστρέψει αλλά ούτε καν να επιβραδύνει τον καλπάζοντα εκφυλισμό του τομέα της υγείας στη χώρα μας σε εφιαλτικό κακέκτυπο της ρεαλιστικής ουτοπίας ενός δημόσιου συστήματος υγείας, η πρόσβαση στο οποίο να εξαρτάται από την ανάγκη για περίθαλψη, όχι από το εισόδημα ή την κοινωνική θέση…

πρώτη & καλύτερη:
Δημοσιεύτηκε στα Νέα 9/4/2008:


Απηυδημένος ο φίλος πανεπιστημιακός καθηγητής ορθοπεδικής, όταν του τηλεφώνησα για άσχετο λόγο, άρχισε να μου αναπτύσσει τη «λάιτ» πλευρά της ιατρικής στην Ελλάδα. Μου είπε για τα ξέχειλα πακέτα των εξετάσεων που του φέρνουν παραμάσχαλα κάθε μέρα οι άρρωστοι- εξετάσεις για ψύλλου πήδημα, συνήθως αχρείαστες και πολλές φορές με αντικρουόμενα μεταξύ τους (και αναξιόπιστα) αποτελέσματα. Χιλιάδες αξονικές και μαγνητικές, χιλιάδες υπερηχογραφήματα, χιλιάδες μετρήσεις, άνευ πραγματικού λόγου και σοβαρής αιτίας. Συζητήσαμε για τα ασαφή όρια μεταξύ ιατρικής και μπίζνας στη χώρα όπου τα διαγνωστικά κέντρα κοντεύουν να είναι όσα τα σουβλατζίδικα και η υγεία αποτελεί επένδυση- λουκούμι για κάθε έχοντα και κατέχοντα (από μεγαλέμπορους της λαχαναγοράς έως μεσάζοντες όπλων). Και τελικά φθάσαμε στην πραγματική αιτία του κακού: στον τεράστιο αριθμό των γιατρών (που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί ότι συνδέεται με... αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας) και την τεχνητή ζήτηση των υπηρεσιών τους (κάπως πρέπει να ζήσουν). Πρώτη η Ελλαδίτσα ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ σε αναλογία γιατρών, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, πρώτη μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και σε ιδιωτικές δαπάνες υγείας (και μετά τις ΗΠΑ, μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ- μα, ποιοι είμαστε;). Όλα αυτά βέβαια θα τα γλιτώναμε- συμφωνήσαμε με ένα στόμα με τον φίλο- εάν εφαρμοζόταν ένας κάποιος ποιοτικός έλεγχος. Κανείς, όμως, δεν τον θέλει, για ευνόητους λόγους. «Οι επιστημονικές εταιρείες;», ρώτησα αφελώς. Αντί να προασπίζουν το κύρος της επιστήμης- ξέσπασε ο καθηγητής - και να κάνουν οι ίδιες τον έλεγχο που δεν κάνει το κράτος, κοιτούν πώς να βγάλουν η μία το μάτι της άλλης. Από την άλλη, τα πιο κοφτερά μυαλά θα κονταροχτυπηθούν κι εφέτος, όπως κάθε χρόνο, για να μπουν στις ιατρικές σχολές. Πόσοι, άραγε, θα θυμούνται ύστερα από μερικά χρόνια ότι κρατάνε την ίδια τη ζωή στα χέρια τους;


Μαίρη Κατσανοπούλου mari@dolnet.gr

πρώτη & καλύτερη:
Μια μικρή είδηση, αμοιβαίες εξηγήσεις και μια απάντηση του υπουργείου, λίγο πριν η Ελ γιορτάσει την ανάσταση

Στη χώρα των Ελ, ο διοικητής του μεγαλύτερου δημόσιου νοσοκομείου της χώρας οδηγείται σε παραίτηση μετά από δημοσίευμα καθημερινής εφημερίδας, που παρουσιάζει εγκύκλιό του προς τους διευθυντές κλινικών, καλώντας τους να παραπέμπουν ασθενείς σε ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα, αφού το μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας δεν έχει επαρκή ακτινολογικό εξοπλισμό

Μικρή είδηση σίγουρα. Και τί έγινε? Ένας διοικητής νοσοκομείου θέλει να παραπέμψει τους ασθενείς σε ιδιωτικά κέντρα, ώστε να αποφύγει τις καθυστερήσεις, και να μειώσει το χρόνο ενδονοσοκομειακής νοσηλείας  –άρα λιγότερες λοιμώξεις, λιγότερα έξοδα, κλπ. Μα θα πληρώνουν οι ασθενείς και θα χαθεί ο δημόσιος χαρακτήρας του ΕΣΥ? Μάλλον όχι, αφού σχεδόν όλα τα ταμεία δικαιολογούν την αξονική τομογραφία.

Το πρωί η παραίτηση του διοικητή ήταν σίγουρη. "Μέγα σκάνδαλο". Πολύ καιρό είχε να παραιτηθεί διοικητής νοσοκομείου. Όμως, το υπουργείο με ανακοίνωσή του καλύπτει το διοικητή και λέει: ...η εγκύκλιος διανεμήθηκε, χωρίς να έχει περιέλθει σε γνώση του υπουργείου και η οποία δεν συνάδει με την πολιτική που ασκείται στον τομέα της Δημόσιας Υγείας...... θεωρεί αποσαφηνιστικές τις εξηγήσεις του διοικητή και των αρμόδιων διευθυντών των ιατρικών υπηρεσιών του νοσοκομείου, ενώ απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση προς όλα τα νοσοκομεία της χώρας, ότι τέτοιες πράξεις δεν δικαιολογούνται εάν δεν υπάρχει προηγούμενη ενημέρωση της προϊστάμενης αρχής..... Εξυπακούεται ότι, σύμφωνα και με την πάγια πολιτική του υπουργείου Υγείας, δεν θα γίνει ανεκτή καμία ενέργεια που θα πλήττει το δημόσιο χαρακτήρα του Εθνικού Συστήματος Υγείας και την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των Ελλήνων πολιτών...

Κι έχουμε τις εξής παράνοιες-διαπιστώσεις:
1) Το υπουργείο έχει πάγια πολιτική για τη Δημόσια Υγεία. Η οποία πολιτική, διαφωνεί με τη μείωση της ενδονοσοκομειακής νοσηλείας, τη μείωση της επίπτωσης των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων, κλπ.
2) Το υπουργείο δε θα δεχτεί πλήγματα του δημόσιου χαρακτήρα του ΕΣΥ. Γι’ αυτό το λόγο δεν έχει προχωρήσει στην ενίσχυση του ΕΣΥ (από όλους τους τομογράφους στην Αθήνα, το ¼ ανήκει στο ΕΣΥ και οι υπόλοιποι είναι ιδιωτικοί).

Η είδηση κυκλοφόρησε το πρωί. Μέχρι το βράδυ η είδηση ξεχάστηκε, το υπουργείο απέρριψε την παραίτηση του διοικητή, εδόθησαν «αμοιβαίες εξηγήσεις» και η τιμή του αρνιού γάλακτος αποτέλεσε αντικείμενο έκτακτης σύσκεψης υπουργών υπό τον Πρωθυπουργό. Ανήμερα, ο υπουργός θα τσουγκρίσει αυγά με νοσηλευόμενους στο δημόσιο ΕΣΥ.

πρώτη & καλύτερη:
Από μικρός θαύμαζα τον Ράμπο και ήθελα όταν μεγαλώσω να γίνω ένας Ράμπο. Μου άρεσε και ο Κιτ, όπως και ο αστυνόμος Σαΐνι. Πέρασαν τα χρόνια, και ξέμεινα με τον αστυνόμο Μπέκα και τους Ράμπο της Υγείας.

Δείτε αυτό  Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

πρώτη & καλύτερη:
ένα σύστημα κακοδιαχείρισης, ένα σύστημα διαφθοράς

ως αποικία σας προς εκμετάλλευση, εκποίηση, υποστήριξη ευνοουμένων

προσλήψεις επικουρικών γιατρών με αδιαφανή κριτήρια

κακοδιαχείριση και η διαφθορά βασιλεύουν στο Ε.Σ.Υ

παντού κονέ, παντού πελατειακές σχέσεις, παντού διαφθορά, πουθενά αξίες

καταγγελίες για πιράνχας που λυμαίνονταν το σύστημα υγείας

σύστημα άναρχο, δυσκίνητο, αδιάφανο, ένα σύστημα με σημαντικές ελλείψεις προσωπικού

ένα σύστημα με δικαστικές εμπλοκές και σκάνδαλα

φαύλο κύκλο αδιαφάνειας και σχέσεων εξάρτησης

Τα παραπάνω δεν ειπώθηκαν από ανώνυμους συκοφάντες-"κουκουλοφόρους". Ειπώθηκαν από τον Πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης στην προχθεσινή συζήτηση στη Βουλή για τη Δημόσια Υγεία. Είμαι βέβαιος ότι δεν μας απασχολεί σε ποιόν ακριβώς αποδίδονται οι φράσεις. Πόση σημασία έχει ποιός είπε τί ? Και οι δύο χρησιμοποιούν τις ίδιες φράσεις. Και αφού και οι δύο συμφωνούν στις ίδιες διαπιστώσεις, η πιθανότητα να ισχύουν μεγαλώνει πολύ.

Εν τω μεταξύ, η ελπίδα υπάρχει αφού: Προετοιμάζουμε ταυτόχρονα τη μεγάλη μεταρρύθμιση          υπεύθυνη δουλειά και στέρεες λύσεις        στο δρόμο της ποιοτικής αναβάθμισής του       σταθερά, εντατικά, με σχέδιο και πρόγραμμα         σύμμαχό μας την ελληνική κοινωνία

Πλοήγηση

[0] Λίστα μηνυμάτων

[#] Επόμενη σελίδα