Την αλήθεια ή όχι, για σοβαρές διαγνώσεις;

[Argirios Argiriou]

Ο λόγος για περιπτώσεις όπου διαγιγνώσκουμε στον Ασθενή μας μια επικίνδυνη ασθένεια όπως π.χ. κάποια μορφή καρκίνου. Τι λέμε τότε στον Ασθενή;

Η βασική αρχή, πιστεύω, είναι να λέμε στον Ασθενή την αλήθεια. Τελικά όμως το θέμα δεν είναι τόσο αν θα το πούμε αλλά πώς θα το πούμε.

Πρέπει να προσαρμόζουμε την γλώσσα μας στο επίπεδο του Ασθενούς. Επίσης ποτέ δεν πρέπει να είμαστε απόλυτοι για την πρόγνωση της ασθένειας γιατί αυτό είναι αντιεπιστημονικό αλλά και γιατί μπορεί μέσω αυθυποβολής να γίνει αυτοεκπληρούμενη προφητεία για τον Ασθενή μας. Πρέπει ακόμη να αφήνουμε πάντα κάποια περιθώρια ελπίδας. Αυτό είναι και το επιστημονικά σωστό αφού καθαρά στατιστικά ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τίποτε. Είναι βέβαια σημαντικό να ψυχολογούμε τον Ασθενή μας και σε περίπτωση που αντιλαμβανόμαστε ότι είναι εντελώς αρνητικός στο να μάθει την διάγνωσή του ή κάνει ότι δεν την άκουσε, να μην τον εξαναγκάζουμε σώνει και καλά να την μάθει.

Πολλοί Ασθενείς δεν φοβούνται την διάγνωση αυτή κάθε αυτή αλλά ότι θα πεθάνουν μέσα στους πόνους. Τότε είναι σημαντικό να τους πούμε ότι με τα σύγχρονα φάρμακα που υπάρχουν, μπορούμε να προσφέρουμε καλή αναλγησία (πράγμα που είναι όντως αλήθεια, αν δεν φοβάται και δεν αργήσει κανείς, να χρησιμοποιήσει και μορφίνη).

Μπορούμε βέβαια σαν Ιατροί να διαχειριστούμε καλύτερα μια τέτοια συζήτηση αν έχουμε και εμείς οι ίδιοι σκεφτεί και επεξεργαστεί κατά κάποιον τρόπο το δικό μας άγχος θανάτου.

Εδώ στην Ελλάδα παρατηρώ ότι σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι στην Σουηδία υπάρχει η τάση στους Γιατρούς αλλά και στην οικογένεια του Ασθενούς να κρύβουν την διάγνωση από τον Ασθενή. Πολλοί Έλληνες Ασθενείς πάντως θέλουν να ξέρουν την αληθινή διάγνωσή τους και αυτό αποδεικνύεται και από μια διδακτορική διατριβή που έκανε το 1985 ο Ψυχίατρος Γρηγόρης Λαυρεντιάδης στη Θεσσαλονίκη (1). Σε αυτήν, ήδη το 1985, βρήκε ότι οι μισοί περίπου από τους 116 ασθενείς ογκολογικών κλινικών από τους οποίους πήρε συνέντευξη, θα ήθελαν αν είχαν καρκίνο να το γνωρίζουν.

Η στάση βέβαια των Ασθενών αλλά και των Ιατρών επί του θέματος δεν είναι μια στατική κατάσταση αλλά δυναμική, η οποία αλλάζει με τα χρόνια καθώς αλλάζει και ο πνευματικός και πολιτιστικός περίγυρος μιας χώρας (2),(3).

Θυμάμαι που μας λέγανε στο Πανεπιστήμιο του Lund ότι παλιά και στην Σουηδία η στάση των Γιατρών αλλά και της Οικογένειας ήταν να μη λένε την αλήθεια στον Ασθενή αλλά με τα χρόνια αυτό άλλαξε. Η αίσθηση που έχω είναι ότι το ίδιο γίνεται και στην Ελλάδα.



Αναφορές:

1 ) Γρηγόριος Κ. Λαυρεντιάδης:
Ο Έλληνας καρκινοπαθής απέναντι στον καρκίνο.

Ψυχολογικοί παράγοντες και επιπτώσεις από τη γνώση ή άγνοια της διάγνωσης του καρκίνου.

Διδακτορική διατριβή, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, 1985. Πανεπιστημιακό έτος 1984 – 85. Αριθμ. 1285.

2 ) Cancer information disclosure in different cultural contexts.

Mystakidou K, Parpa E, Tsilila E, Katsouda E, Vlahos L.
Pain Relief and Palliative Care Unit, Areteion Hospital, and Department of Radiology, University of Athens School of Medicine, Greece.mistakidou@yahoo.com
Support Care Cancer. 2004 Mar;12(3):147-54.
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

3) Nurs Ethics. 2004 Sep;11(5):500-13.

Truth-telling in clinical practice and the arguments for and against: a review of the literature.

Tuckett AG.

Faculty of Health Sciences--Nursing, Australian Catholic University, McAuley at Banyo, PO Box 456, Virginia, QLD, Australia 4014. a.tuckett@mcauley.acu.edu.au

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[EzeΤΡΟΛ]

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος
(διατηρήθηκαν η ορθογραφία και η στίξη του συντάκτη)

"Σ'αυτή τη ζωή πρέπει να πάθεις για να μάθεις! Συγγενικό μου πρόσωπο βρέθηκε στο νοσοκομείο Ιεράπετρας και είδαμε με τα ίδια μας τα μάτια την παρακμή του νοσοκομείου.
Χθες το μεσημέρι βρέθηκε στο νοσοκομείο της Ιεράπετρας συγγενικό μου πρόσωπο που αντιμετώπιζε πρόβλημα στην υγεία του. Αρχισαν να κάνουν εξετάσεις και ήταν τόσο ξεφτέρια οι γιατροί που κατάφεραν να πάρουν αίμα με την τέταρτη προσπάθεια. Αρχισαν να λένε ότι έχει πρόβλημα με το άιμα της (οτι και καλά δεν φταίνε αυτοί για την καθυστέρηση), έχει μεγάλη καρδιά και πρέπει να πάει στον καρδιολόγο γιατί έχει τεράστιο πρόβλημα! Χάσαμε τη γη κάτω από τα πόδια μας γιατί δεν φαινόταν να υπάρχει πρόβλημα ώστε να αναμένουμε κάτι τέτοιο. Δεν σταμάτησαν όμως εκεί.¨Αρχισαν να λένε πως έχει επίσης τεράστιο πρόβλημα στο ήπαρ,πιθανόν μη αναστρέψιμο και έκαναν λόγο μέχρι και για καρκίνο. Πρότειναν να πάμε τον ασθενή για υπέρηχο στο ηπαρ. Εκεί άρχισαν τα κλάμματα και να σκεφτόμαστε την επόμενη μέρα. Κανένας δεν κοιμήθηκε το βράδυ. Αγχος,μουγκαμάρα και παγωμάρα τα κυρίαρχα συναισθήματα .Ο τρόμος και ο φόβος ήταν διάχυτος στη ατμόσφαιρα. Σκεφτήκαμε και εμείς γιατροί είναι! Θα ξέρουν τί λένε! Δεν γνωρίζω τί ειδικότητας ήταν οι γιατροί που έκαναν την εξέταση. Παθολόγος έτσι και αλλιώς μόνο λίγες μέρες την εβδομάδα υπάρχει.
 
Πέρασε αυτή η δύσκολη βραδιά και πάμε σε εξωτερικό γιατρό να κάνουμε και υπέρηχο. Εκεί ο άνθρωπος έβαλε τα γέλια.Δεν υπήρχε πρόβλημα με την καρδιά. Δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα με το αίμα. Και στο ήπαρ έιχε κάποιες αυξημένες τιμές λόγω των παυσίπονων. Μετά από αυτή την εξέλιξη, αρχικά η καρδιά μπήκε στη θέση της. Εφυγε το άγχος,ο φόβος ο τρόμος και οι κακές σκέψεις που κάνουν όλοι σε αυτές τις περιπτώσεις.Υστερα όμως μας πλημμυρισε η οργή! Γιατί να κάνουν τέτοιες προβλέψεις και μαντεψιές οι γιατροί χωρίς να έχουν κάνουν εξετάσεις? Και πρόβλημα να μην έχεις,όταν ακούς τέτοια λόγια θα αποκτήσεις πρόβλημα σίγουρα.Τους αρέσει να τρομάζουν τον κόσμο? Εμένα ποιος θα αποζημειώσει την ψυχική κακοποίηση μου? Εκτός εαν δεν τους ενδιαφέρει καθόλου και τους αρέσει να σπέρνουν το φόβο.

Το συμπέρασμα είναι πως δεν ξαναπάμε στο νοσοκομείο της Ιεράπετρας. Καλύτερα σε εξωτερικό και ας πληρώσω ένα κάρο λεφτά, αλλά να ξέρω πως δεν θα περάσω ξανά αυτή την κακοποίηση της ψυχής μου και της διαθεσής μου."

[Γ.Κτιστάκης]

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος
(διατηρήθηκαν η ορθογραφία και η στίξη του συντάκτη)

Μην πιστεύετε ελαφρά την καρδία δημοσιεύματα που αφορούν την δήθεν κακή μεταχείριση ή μη εξυπηρέτηση των ασθενών από ιατρούς του ΕΣΥ, ειδικά στην Κρήτη. Δεν λέω ότι δεν υπάρχουν τέτοια φαινόμενα ΑΛΛΑ Έχουν ειπωθεί πάρα πολλά τα οποία δεν ευσταθούν και όταν ζητηθεί να γίνει επίσημη καταγγελία ή αναφορά υπάρχει άρνηση γιατί πίσω από αυτά τα δημοσιεύματα τελικά είναι κάποιοι άλλοι και όχι συγκεκριμένοι ασθενείς. Αυτά τα ανώνυμα που θίγουν υπηρεσίες και συγκεκριμένα πρόσωπα που υπηρετούν σε αυτές, πρέπει να καταγγέλλονται επίσημα από την υπηρεσία και να διερευνά την αποκατάσταση της αλήθειας και εάν ισχύουν να τιμωρούντα οι υπεύθυνοι.
Έχω εμπειρία από τέτοια δημοσιεύματα στον τύπο με την διαφορά ότι ήταν επώνυμα και κατευθυνόμενα από άλλους και όχι πρωτοβουλία των άμεσα ενδιαφερόμενων και απάντησα με δημοσίευμα με σαφές μήνυμα προς αυτούς που τα παρακινούν ότι εάν διερευνηθεί από την υπηρεσία το τι πραγματικά συμβαίνει θα εκτεθούν κάποιοι που δεν το θέλουν.

Το πρόβλημα δυστυχώς το ξαναλέω είναι ότι δεν υπάρχει καμία στήριξη από την υπηρεσία προς τους εργαζόμενους όταν υπάρχουν τέτοια δημοσιεύματα ώστε να μπαίνουν οι φταίχτες στην θέση τους από οποία πλευρά και να είναι και εάν υπάρχουν συκοφάντες να τιμωρούνται παραδειγματικά!!

[tsoukase]

Δική μου αρχή είναι:
Στον Ασθενή ΟΧΙ την αλήθεια για σίγουρα ή σχεδόν σίγουρα θανατηφόρο νόσημα, αλλά μια ποιο ήπια περιγραφή. Ετσι 'φλεγμονή' αντί 'καρκίνος' και 'δυσκολία στις κινήσεις' αντί πλαγία μυατροφική σκλήρυνση. Αντίθετα φυσικά και λέγονται σκλήρυνση κατά πλάκας, επιληψία και άνοια.
Στους συνοδούς και μόνο πάντα όλη η αλήθεια από την αρχή για να λάβουν μέτρα.
Μέχρι στιγμής είναι η καλύτερη σολομώνδια λύση που εφαρμόζω, γιατί ισορροπεί ανάμεσα στην ενημέρωση και στη διάλυση της ψυχικής κατάστασης του ασθενούς.

[Argirios Argiriou]

Έρευνα του medscape που δημοσιεύθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2016. Βασίζεται στις απαντήσεις 7.505 Αμερικανών Ιατρών.

Medscape Ethics Report 2016: Life, Death, and Pain.

Would you ever withhold information about a terminal diagnosis in order to bolster the patient's morale?


72%  No

21%  It depends

  7%  Yes

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

20/10/2019 Καθημερινή.

Άννα Φιλιώτου, Καθηγήτρια Αιματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών:

Πρέπει οι γιατροί να λένε στον ασθενή ολόκληρη την αλήθεια; «Τα λες όλα, αλλά έως ενός σημείου», απαντά. «Δεν κλείνεις εντελώς το παράθυρο της ελπίδας. Πάντα στη ζωή και στην επιστήμη υπάρχει κάτι που δεν το ξέρουμε. Θα πεις την αλήθεια, αλλά δεν πρέπει να τον οδηγήσεις στην απελπισία. Θα του προσφέρεις έστω μια μικρή διέξοδο ελπίδας. Γιατί αυτό μπορεί να συμβάλει στη θεραπεία, όσο λίγες κι αν είναι οι πιθανότητες»

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος