Ανακάλυψα στην Καθημερινή της 4.5.2008 μια απάντηση στο κείμενο του Στέφανου Μάνου για τα φωτοβολταικά:Φωτοβολταϊκά: κοινή λογική και συμπεράσματα. Του Κυριακου Βλαχου*
Σε άρθρο με τίτλο «Αρμενίζοντας στη θάλασσα της ανοησίας» που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» στις 20/4/2008 ο κ. Στέφανος Μάνος παρουσίασε σκέψεις και προτάσεις για την εγκατάσταση 200.000 μικρών φωτοβολταϊκών μονάδων σε στέγες κατοικιών με τρόπο που φαίνεται τεκμηριωμένος και πειστικός. Με αυτό το άρθρο θα ήθελα όχι τόσο να απαντήσω, όσο να συμπληρώσω αυτά που ανέφερε ο κ. Μάνος και να τα θέσω σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.
Κατ’ αρχάς μια γενική παρατήρηση είναι ότι τα προβλήματα που αφορούν την ενέργεια και το περιβάλλον είναι από τη φύση τους σύνθετα και απαιτούν συστημική, δηλαδή ολοκληρωμένη, προσέγγιση. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η στροφή προς τα βιοκαύσιμα που προτάθηκε και προωθείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις ΗΠΑ, μέτρο που σε πρώτη προσέγγιση φαίνεται ιδιαίτερα εύλογο και ελκυστικό. Αυτή η στροφή προς τα βιοκαύσιμα όμως, όπως αναλύεται σε άλλο άρθρο του ίδιου φύλλου της «Καθημερινής», έχει ήδη προκαλέσει τεράστια προβλήματα, καθώς σε μεγάλες εκτάσεις γης η καλλιέργεια σιτηρών αντικαταστάθηκε από ενεργειακές καλλιέργειες οδηγώντας σε μεγάλες αυξήσεις των τιμών των τροφίμων και σε απόγνωση πολλές χώρες του τρίτου κόσμου.
Εξίσου εύλογο φαίνεται και το επιχείρημα που προβάλλει ο κ. Μάνος, ότι δηλαδή εφόσον στην Ελλάδα έχουμε μεγάλη ηλιοφάνεια και η αιχμή της ζήτησης οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στη χρήση κλιματιστικών τις ιδιαίτερα θερμές μέρες του καλοκαιριού, θα πρέπει αντί για θερμικές μονάδες να εγκαταστήσουμε φωτοβολταϊκά που παράγουν ενέργεια χωρίς να επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Σχετικά με το σκεπτικό και τους οικονομικούς υπολογισμούς του κ. Μάνου θα ήθελα να παρατηρήσω και να προσθέσω τα εξής:
Δεν είναι ορθό ότι η εγκατάσταση των 200.000 φωτοβολταϊκών των 2 kW θα μπορούσε να υποκαταστήσει πλήρως μια θερμική μονάδα 400 MW. Τα φωτοβολταϊκά είναι τελείως άχρηστα στην αντιμετώπιση της βραδινής αιχμής που θα πρέπει να αντιμετωπισθεί από θερμικούς σταθμούς.
Το κόστος εγκατάστασης των 200.000 φωτοβολταϊκών των 2 kW, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του κ. Μάνου, ανέρχεται περίπου σε 200.000 x 14.000 ευρώ, ήτοι 2,8 δισ. ευρώ, ποσό υπερ-δεκαπενταπλάσιο από το αντίστοιχο κόστος μιας θερμικής αιχμιακής μονάδας (400 ευρώ/kW). Δεδομένου ότι η χώρα μας δεν διαθέτει εγχώρια παραγωγή φωτοβολταϊκών το τεράστιο αυτό ποσό θα επιβαρύνει το εμπορικό ισοζύγιο και δεν θα δημιουργήσει παρά ελάχιστες νέες θέσεις εργασίας.
Το κόστος για τον καταναλωτή της ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά με βάση την τιμή των 0,45 ευρώ/kW είναι περίπου 3-4 φορές υψηλότερο από το αντίστοιχο μιας σύγχρονης αιχμιακής θερμικής μονάδας ακόμη και με τις σημερινές υψηλές τιμές καυσίμων. Επιπλέον, οι θερμικές αιχμιακές μονάδες θα λειτουργούσαν ελάχιστες ώρες τον χρόνο, ενώ οι φωτοβολταϊκές μονάδες θα πληρώνονται στην ακριβή αυτή τιμή ακόμα και όταν λειτουργούν τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες που η ζήτηση είναι χαμηλή. Η επιδότηση της τιμής αυτών των φωτοβολταϊκών θα επιβαρύνει τους καταναλωτές με περίπου 170 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Οι θερμικές αιχμιακές μονάδες είναι διαθέσιμες για λειτουργία τουλάχιστον το 95% του χρόνου, ενώ τα φωτοβολταϊκά παράγουν ενέργεια μόλις το 15% του χρόνου (ισοδύναμο πλήρους λειτουργίας). Επιπλέον, οι θερμικές μονάδες, σε αντίθεση με τις φωτοβολταϊκές, παρέχουν υπηρεσίες εφεδρείας και άλλες επικουρικές υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για την ευσταθή λειτουργία του συστήματος.
Είναι βεβαίως απαραίτητο η χώρα μας να λάβει μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και τη μείωση των εκπομπών CO2. Τα 2,8 δισ. που απαιτούνται για την εγκατάσταση των 200.000 μονάδων σε κτίρια θα οδηγήσουν σε μείωση των εκπομπών CO2 από την ηλεκτροπαραγωγή της τάξης κάτω του 1%. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα, κατά πόσον οι επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά είναι οικονομικά αποτελεσματικός τρόπος επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων σε σχέση με τις εναλλακτικές λύσεις που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν:
Επενδύσεις σε αιολικά πάρκα και υβριδικούς σταθμούς. Επενδύσεις που στοχεύουν σε εξοικονόμηση ενέργειας. Επενδύσεις σε διασυνδέσεις των νησιών μας με το Ηπειρωτικό Σύστημα. Αντικατάσταση παλαιών θερμικών μονάδων με σύγχρονες που έχουν πολύ μεγαλύτερη απόδοση.
Η σύγκριση με την αιολική ενέργεια είναι χρήσιμη για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Η αιολική ενέργεια έχει κόστος εγκατάστασης πέντε περίπου φορές μικρότερο από τα φωτοβολταϊκά και ανά εγκατεστημένο kW παράγει περίπου διπλάσια ενέργεια. Δηλαδή, το κόστος αποφυγής ενός τόνου CO2 είναι δώδεκα φορές μεγαλύτερο για τα φωτοβολταϊκά σε σχέση με τα αιολικά πάρκα. Με άλλα λόγια, εάν επενδύσουμε το ίδιο ποσό σε αιολική ενέργεια αντί για φωτοβολταϊκά θα πετύχουμε δέκα φορές μεγαλύτερη μείωση των εκπομπών CO2. Η πρώτη φάση ανάπτυξης φωτοβολταϊκών στη χώρα μας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, είχε σαν στόχο να συμβάλει και η χώρα μας στην ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας που υπόσχεται μεν πολλά στο μέλλον, αλλά όσο το κόστος εγκατάστασης παραμένει σε υψηλά επίπεδα δεν αποτελεί οικονομικά συμφέρουσα λύση για μαζική ανάπτυξη.
Η πρώτη αυτή φάση δίνει έμφαση κυρίως σε μεγάλα αυτόνομα έργα. Θα συμφωνήσω με τον κ. Μάνο ότι η εγκατάστασή των φωτοβολταϊκών σε κατοικίες και άλλα κτίρια είναι πολύ προτιμότερη από τις αυτόνομες εγκαταστάσεις για τους κατωτέρω λόγους:
— Αποφεύγεται η δέσμευση μεγάλων γεωργικών εκτάσεων για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών και η περαιτέρω αισθητική επιβάρυνση και αλλοίωση της υπαίθρου μας. Ας σημειωθεί, ότι η ενσωμάτωση των φωτοβολταϊκών σε κτίρια μπορεί να γίνει με τρόπο που να «δένει» αρχιτεκτονικά με την αισθητική των κτηρίων.
— Οδηγεί σε παραγωγή ενέργειας κοντά στην κατανάλωση και κατά συνέπεια αποφεύγονται οι απώλειες συστήματος και δικτύου. Η ανάπτυξη φωτοβολταϊκών κοντά στη ζήτηση θα μπορούσε να βοηθήσει στην καθυστέρηση ή αποφυγή επενδύσεων στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ενέργειας που θα ήταν διαφορετικά αναγκαίες.
Θα πρέπει λοιπόν η περαιτέρω ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών να στραφεί προς αυτή την κατεύθυνση και να έχει βάθος χρόνου καθώς αναμένεται ότι το κόστος των φωτοβολταϊκών θα μειωθεί σημαντικά στα επόμενα έτη.
Είναι σαφές ότι χρειάζεται η παροχή λογικών κινήτρων από την πολιτεία για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε κτίρια. Τα κίνητρα όμως αυτά δεν πρέπει να είναι τέτοια που να δίνουν ευκαιρίες γρήγορου και εύκολου πλουτισμού στους πιθανούς επενδυτές. Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει άλλωστε, ότι αυτού του είδους οι επενδύσεις γίνονται σε μεγάλο βαθμό είτε από ιδιώτες με αυξημένη ευαισθησία σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον, είτε από εταιρείες που θέλουν να (επι)αποδείξουν την κοινωνική και περιβαλλοντική τους ευαισθησία, όπως για παράδειγμα η Google που εγκατέστησε 1,6 MW στα κεντρικά γραφεία της, χωρίς απαραίτητα να προσβλέπει στο κέρδος από αυτή την επένδυση.
Τελειώνοντας, θα συμφωνήσω απόλυτα με τον κ. Μάνο ότι εξίσου σημαντική με την παροχή κινήτρων είναι η άρση των οικονομικών και γραφειοκρατικών αντικινήτρων στην εγκατάσταση μικρών φωτοβολταϊκών μονάδων σε κτήρια, κάτι που θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα για την πολιτεία.
* O κ. Κυρ. Βλάχος είναι μέλος της ΡΑΕ και Αναπληρωτής Καθηγητής Διοικητικής Επιστήμης, ALBA
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
Είσοδος