Ν. 1609/1986 (ΦΕΚ Α'86) : Τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης και προστασίας της υγείας της γυναίκας και άλλες διατάξεις
Άρθρο 1
1. Η μέριμνα για την προστασία της υγείας της γυναίκας και την εξασφάλιση περίθαλψης σε οργανωμένες νοσηλευτικές μονάδες κατά την τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης είναι υποχρέωση της πολιτείας.
2. Με υπουργική απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και των άλλων συναρμόδιων υπουργών ρυθμίζονται τα θέματα, που αφορούν:
α/ την ενημέρωση για την απόκτηση επιθυμητών παιδιών και την αποφυγή ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης με επιστημονικώς κατάλληλα μέσα καθώς και για τις συνέπειες της διακοπής της εγκυμοσύνης,
β/ την περίθαλψη της γυναίκας σε οργανωμένες νοσηλευτικές μονάδες, τις προδιαγραφές λειτουργίας των μονάδων αυτών, το χρόνο αποχής της γυναίκας από την εργασία και ότι άλλο απαιτείται για την αποκατάσταση και προστασία της υγείας της και
γ/ τον τρόπο της προγεννητικής διάγνωσης στην περίπτ. β' της παρ. 4 του άρθρου 304 του Ποινικού Κώδικα.
3. Οι δαπάνες που απαιτούνται για την εφαρμογή των προηγούμενων παραγράφων καλύπτονται σύμφωνα με τη νομοθεσία για τις κοινωνικές ασφαλίσεις και με όσα ειδικότερα ορισθούν από την υπουργική απόφαση της προηγούμενης παραγράφου.
Άρθρο 2
Οι παράγραφοι 4 και 5 του άρθρου 304 του Ποινικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«4.Δεν είναι άδικη πράξη η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης που ενεργείται με τη συναίνεση της εγκύου από γιατρό μαιευτήρα-γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα, αν συντρέχει μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
α)Δεν έχουν συμπληρωθεί δώδεκα εβδομάδες εγκυμοσύνης.
β)΄Εχουν διαπιστωθεί με τα σύγχρονα μέσα προγεννητικής διάγνωσης ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού και η εγκυμοσύνη δεν έχει διάρκεια περισσότερο από είκοσι τέσσερεις εβδομάδες.
γ)Υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται σχετική βεβαίωση και του κατά περίπτωση αρμόδιου γιατρού.
β)Η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού, αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί και εφόσον δεν έχουν συμπληρωθεί δεκαεννέα εβδομάδες εγκυμοσύνης.
5.Αν η έγκυος είναι ανήλικη, απαιτείται και η συναίνεση ενός από τους γονείς ή αυτού που έχει την επιμέλεια του προσώπου της ανήλικης».
Άρθρο 3
Ο τίτλος και οι παράγραφοι 1, 2 και 3 του άρθρου 304 του Π.Κ. τροποποιούνται ως εξής:
«Τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης.
1.΄Οποιος χωρίς τη συναίνεση της εγκύου διακόπτει την εγκυμοσύνη της τιμωρείται με κάθειρξη.
2α.΄Οποιος με τη συναίνεση της εγκύου διακόπτει ανεπίτρεπτα την εγκυμοσύνη της ή προμηθεύει σ’ αυτή μέσα για τη διακοπή της τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και αν ενεργεί κατά συνήθεια τις πράξεις αυτές τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών.
β.Αν από την πράξη της προηγούμενης διάταξης προκληθεί βαρεία πάθηση του σώματος ή της διάνοιας της εγκύου, επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστο δύο ετών και αν προκλήθηκε ο θάνατος της επιβάλλεται κάθειρξη μέχρι δέκα έτη.
3.΄Εγκυος που διακόπτει ανεπίτρεπτα την εγκυμοσύνη της ή επιτρέπει σε άλλον να την διακόψει τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι ένα έτος».
Άρθρο 4
Στον Ποινικό Κώδικα προστίθεται το ακόλουθο άρθρο με αριθμό 304 Α.
«΄Αρθρο 304 Α.
Σωματική βλάβη εμβρύου ή νεογνού.
΄Οποιος επενεργεί παράνομα στην έγκυο με αποτέλεσμα να προκληθεί βαριά βλάβη στο έμβρυο ή να εμφανίσει το νεογνό βαριά πάθηση του σώματος ή της διάνοιας τιμωρείται κατά τις διατάξεις του άρθρου 310».
Άρθρο 5
Το άρθρο 305 του Ποινικού Κώδικα αντικαθίσταται ως εξής:
«΄Αρθρο 305.
Διαφήμιση μέσων τεχνητής διακοπής της εγκυμοσύνης.
1.΄Οποιος δημόσια ή με την κυκλοφορία εγγράφων, εικόνων ή παραστάσεων αναγγέλλει ή διαφημίζει, έστω και συγκαλυμμένα, φάρμακα ή άλλα αντικείμενα ή τρόπους ως κατάλληλους να προκαλέσουν τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης ή προσφέρει με τον ίδιο τρόπο υπηρεσίες δικές του ή άλλου για την εκτέλεση ή την υποβοήθηση διακοπής της εγκυμοσύνης τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο έτη.
2.Δεν είναι άδικη πράξη η ενημέρωση ή η υγειονομική διαφώτιση σχετικά με την τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης που γίνεται από τα κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού, καθώς και η ενημέρωση γιατρών ή προσώπων που νόμιμα διακινούν μέσα τεχνητής διακοπής της εγκυμοσύνης και οι σχετικές δημοσιεύσεις σε ειδικά ιατρικά ή φαρμακευτικά περιοδικά».
ΥΑ Α3β//1987 (ΥΑ Α3β/οικ{2799 ΦΕΚ Β 103 1987): Προστασία υγείας γυναίκας που υποβάλ.σε τεχν.διακ.εγκυμοσ.
Υ.Α. Α3β/οικ. 2799 (Υγείας και Εργασίας)
της 25/27.2.87. Τρόπος προστασίας της
υγείας της γυναίκας που υποβάλλεται σε
τεχνητή διακοπή εγκυμοσύνης. - (Β` 103).
Εχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις της παραγρ. 2 εδάφια β και γ 3 του άρθρου 1 του
νόμου 1609/1986 (Φ.Ε.Κ. 86 Α`/86) και
2. Την γνώμη του ΚΕ.Σ.Υ., όπως αυτή διατυπώνεται στην 1/43ης ολομ./
22.12.86 απόφασή του. Αποφασίζουμε:
Αρθρο 1.
Με την απόφαση αυτή ρυθμίζονται τα θέματα που αναφέρονται στον τρόπο
προστασίας της υγείας της γυναίκας που υποβάλλεται σε τεχνητή διακοπή
εγκυμοσύνης.
Αρθρο 2.
Διακοπή της εγκυμοσύνης πριν την 12η εβδομάδα
εγκυμοσύνης.
1. Η τεχνητή διακοπή της εγκυμοσύνης πριν την συμπλήρωση δώδεκα
εβδομάδων (άρθρο 2, παράγρ. 4α ν.1609/86) ενεργείται σε νοσοκομεία
(ν.π.δ.δ. ή ν.π.ι.δ.) και ιδιωτικές κλινικές με τις ακόλουθες
ελάχιστες προϋποθέσεις:
2. Η επέμβαση ενεργείται από γιατρό μαιευτήρα - γυναικολόγο με τη
συμμετοχή αναισθησιολόγου, υπευθύνου για την παροχή αναισθησίας ή
αναλγησίας.
3. Πριν από την επέμβαση:
α) Ενημερώνεται η έγκυος για τις συνέπειες της διακοπής της
εγκυμοσύνης, την προστασία μητρότητος - παιδιού, που παρέχεται από την
Πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς, καθώς και για θέματα οικογενειακού
προγραμματισμού.
Η ενημέρωση αυτή γίνεται με έντυπες οδηγίες που εντυπόγραφα δίνονται
στην έγκυο.
β) Ενεργείται έλεγχος της υγείας της εγκύου, που περιλαμβάνεται
γενικές εξετάσεις αίματος, προσδιορισμού ομάδας αίματος και ρέζους,
γενικές εξετάσεις ούρων και ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Από το ιστορικό της κάθε εγκύου και τα αποτελέσματα των εξετάσεων
αυτών, καθορίζεται από τον υπεύθυνο γιατρό η τυχόν αναγκαία παραπέρα
εργαστηριακή και παρακλινική προεγχειρητική διερεύνηση.
Το ιστορικό της εγκύου καταχωρείται σε ειδικό έντυπο ερωτηματολόγιο
που φυλάσσεται στα αρχεία του τμήματος και είναι σε κάθε περίπτωση στη
διάθεση των αρμόδιων οργάνων του Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και
Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
4. Τα νοσοκομεία και οι ιδιωτικές κλινικές που γίνονται οι
επεμβάσεις υποχρεούνται να εξασφαλίζουν τις εξής ελάχιστες
προδιαγραφές:
α) Το χειρουργείο που γίνεται η επέμβαση να διαθέτει εγκατάσταση
δικτύου αναισθησιολογικών αερίων και οξυγόνου, να είναι πλήρως
εξοπλισμένο με τα απαραίτητα όργανα με πλήρη φαρμακευτική κάλυψη, να
διαθέτει επαρκή χώρο ανάληψης των ασθενών και να στελεχώνεται
τουλάχιστον από δύο μαίες και το απαραίτητο νοσηλευτικό προσωπικό, και
β) Να διαθέτουν καλά οργανωμένη τράπεζα αίματος.
Αρθρο 3.
Διακοπή εγκυμοσύνης μετά τη 12η εβδομάδα.
Τεχνητή διακοπή εγκυμοσύνης μετά τη συμπλήρωση της δωδέκατης
εβδομάδας στις περιπτώσεις που περιοριστικά ορίζονται από τις
διατάξεις του άρθρου 2 του νόμου 1609/86 γίνεται αποκλειστικά σε
Νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ., Πανεπιστημιακά και των Ενόπλων Δυνάμεων, με
τήρηση των όσων ορίζονται στις παραγρ. 2, 3 και 4 του προηγούμενου
άρθρου.
Στις περιπτώσεις αυτές ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην ψυχολογική
υποστήριξη της εγκύου και για το σκοπό αυτό ο υπεύθυνος γιατρός που
ενεργεί την επέμβαση και το λοιπό προσωπικό που συμμετέχει σ` αυτή
συνεργάζονται με την ομάδα οικογενειακού προγραμματισμού του
νοσοκομείου, στην οποία θα πρέπει υποχρεωτικά να συμμετέχει ψυχολόγος.
Αρθρο 4.
Τρόπος και μονάδες προγεννητικής διάγνωσης.
1. Η προγεννητική διάγνωση, προκειμένου να διαπιστωθούν οι ενδείξεις
σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου, που επάγονται τη γέννηση παθολογικού
νεογνού, εφόσον η εγκυμοσύνη δεν έχει υπερβεί τις είκοσι τέσσερις (24)
εβδομάδες, στις περιπτώσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του
εδαφ. β, της παραγρ. 4 του άρθρου 304 του Ποινικού Κώδικα, όπως αυτή
αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του ν. 1609/86 γίνεται στις μονάδες
προγεννητικού ελέγχου, που λειτουργούν στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα του
Ε.Σ.Υ. (Ν. 1397/83) ή στα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία και στα Νοσοκομεία
των Ενόπλων Δυνάμεων, κάτω από την επίβλεψη και ευθύνη γιατρού
μαιευτήρα - γυναικολόγου με εμπειρία στην υπερηχογραφία των εμβρυϊκών
παθήσεων, στην αμνιοπαρακέντηση και σε άλλες μαιευτικές μεθόδους.
2. Οι μονάδες προγεννητικού ελέγχου, σε συνεργασία με τις μονάδες
γεννετικής και τα άλλα τμήματα ή μονάδες του εργαστηριακού τομέα της
ιατρικής υπηρεσίας των παραπάνω νοσηλευτικών μονάδων διενεργούν τις
παρακάτω ενδεικτικά αναφερόμενες εξετάσεις:
- Την λήψη αίματος από τη μητέρα
- Τον απλό ακτινολογικό έλεγχο του εμβρύου
- Την αμνιογραφία,
- Την εμβρυογραφία,
- Την εμβρυϊκή ηλεκτροκαρδιογραφία,
- Τον υπερηχογραφικό έλεγχο,
- Την εμβρυοσκόπηση,
- Την πλακουντοκέντηση,
- Την αμνιοπαρακέντηση και
- Την λήψη τροφοβλαστικού ιστού.
3. Της προγεννητικής διαγνωστικής επέμβασης, απ` το επιστημονικό
προσωπικό των μονάδων προγεννητικού ελέγχου προηγείται η γενετική
συμβουλευτική καθοδήγηση της γυναίκας που κυοφορεί, καθώς και η λήψη
πλήρους ιατρικού ιστορικού της υγείας της, προκειμένου να
εξασφαλίζεται ο πλήρης προγραμματισμός της διερεύνησης κάθε
περίπτωσης.
Αρθρο 5.
Δαπάνες νοσηλείας.
Οι δαπάνες νοσηλείας βαρύνουν τον ασφαλιστικό οργανισμό, εφόσον η
έγκυος είναι ασφαλισμένη ή το δημόσιο στις περιπτώσεις που η περίθαλψη
της παρέχεται δωρεάν σε βάρος του δημοσίου και υπολογίζονται με βάση
το τιμολόγιο νοσηλίων και ιατρικών πράξεων και αμοιβών που ισχύει κάθε
φορά.
Η δαπάνη αυτή και στο κατά ισχύουν τιμολόγιο, ύψος καταβάλλεται απ`
τον υπόχρεο ασφαλιστικό φορέα και στις περιπτώσεις που η διακοπή
εγκυμοσύνης γίνεται σε νοσομείο ή ιδιωτική κλινική, με την οποία δεν
έχει συμβληθεί.
Αρθρο 6.
Χρόνος αποχής απ` την εργασία.
1. Για την αποκατάσταση και προστασία της υγείας της γυναίκας που
υποβάλλεται σε τεχνητή διακοπή εγκυμοσύνης, της παρέχεται η παρακάτω
υποχρεωτική αναρρωτική άδεια:
α) Για τις επεμβάσεις κάτω των δώδεκα (12) εβδομάδων κύησης, τρείς
(3) ημέρες συμπεριλαμβανομένης και της ημέρας της εκτέλεσης της
επέμβασης και
β) Για τις επεμβάσεις μετά την δωδεκάτη (12) εβδμάδα κύησης, πέντε
(5) ημέρες συμπεριλαμβανομένης και της ημέρας εκτέλεσης της επέμβασης.
2. Τα παραπάνω χρονικά όρια επεκτείνονται σε περίπτωση επιπλοκών από
την επέμβαση, με γνωμοδότηση του υπεύθυνου γιατρού της νοσηλευτικής
μονάδας, που έγινε η επέμβαση και με τήρηση της κατά περίπτωση νόμιμης
διαδικασίας έγκρισης χορήγησης αναρρωτικών αδειών.