Μιά και βρηκα χρόνο σήμερα, ας ολοκληρώσω την απάντηση που είχα αφήσει μισή.
Λυπάμαι, αλλά μάλλον δε θα πάρουμε τις απαντήσεις που περιμένουμε ποτέ, καθώς αναλωνόμαστε σε θεωρίες επί θεωριών.
Ανακεφαλαιώνω:
1) Υπάρχει evidence-based εναλλακτική ιατρική σε επίπεδο μεγαλύτερο του Ε;
2) Γιατί δεν ασφαλίζεται κανείς εναλλακτικός από τις ασφαλιστικές εταιρείες για αστική ευθύνη αφού υπάρχει τόσο μεγάλη διεθνής εμπειρία;
Ερώτημα 1: Σε μεμονωμένες έρευνες ναί, εάν δεις το θέμα συνολικά, δηλαδη πάρεις το "αλγεβρικό άθροισμα" όλων των ερευνών με θετική και μη-θετική απάντηση στο ερώτημα "είναι η Ομοιοπαθητική αποτελεσματική;" τότε ίσως όχι [αν και το προηγούμενο κατεβατό ερευνών από τη rose μπορεί να με κανει να αναθεωρήσω/ τι ξεφτίλα κι αυτή, ομοιοπαθητικός γιατρός ο ίδιος να πληροφορούμαι από άλλους, μη γιατρούς, δεδομένα ενισχυτικά της μεθόδου που χρησιμοποιώ]. Τονίζω το "μη-θετική", διότι η μη-θετική απάντηση δεν ταυτίζεται, ως γνωστόν, με την αρνητική, πραγμα το οποίο οι πολέμιοι της Ομοιοπαθητικής αποσιωπούν. Το να πώ "η έρευνα μου δεν απέδειξε την αποτελεσματικότητα της Ομοιοπαθητικης αγωγής" δεν ταυτίζεται νοηματικά με τη φράση "η έρευνα μου απέδειξε την αναποτελεσματικότητα της Ομοιοπαθητικης αγωγής". Στην πρώτη περίπτωση σημαίνει ότι η έρευνα μου δεν έδειξε διαφορά μεταξύ Ομοιοπαθητικης αγωγης και placebo σε επίπεδο στατιστικά σημαντικό, όχι απαραίτητα λόγω αναποτελεσματικότητας της Ομοιοπαθητικης αγωγης, αλλά λόγω ανεπαρκούς ισχύος της έρευνας ως επιστημονικού εργαλείου για να αναδείξει τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα της (π.χ. μικρός αριθμός ασθενών, λανθασμένη μεθοδολογία κλπ.). Παρ' όλα αυτά οι πολέμιοι της Ομοιοπαθητικής συγχέουν (σκόπιμα;) τις δύο εκφράσεις, εκλαμβάνουν τη "μη-θετικότητα" ως αρνητικότητα και προβάλλουν στα ΜΜΕ και στον απλό κόσμο με τον ίδιο τρόπο τα αποτελέσματα των ερευνών (αν δεν μπορεί να καταλάβει τη διαφορά ένας γιατρός, πολύ λιγότερο ή μάλλον καθόλου δεν θα την καταλάβει ο δημοσιογράφος και απλός πολίτης).
Μίλησα παραπάνω για λανθασμένη μεθοδολογία. Κάτι που πολλοί αγνοούν είναι ότι πολλες "ομοιοπαθητικες" ερευνες γίνονται από κλασικούς γιατρούς άσχετους με τους κανόνες της Ομοιοπαθητικής. Παίρνουν μια ομαδα ασθενων, τους δίνουν το ίδιο ομοιοπαθητικό φάρμακο, μία άλλη ομάδα σύγκρισης και τους δίνουν placebo και μετράνε τη διαφορά. π.χ. ειχαν πάρει μια ομάδα ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα, εδωσαν σε όλους το ομοιοπαθητικό φάρμακο Rhus-Tox (συχνα χρησιμοποιούμενο στη Ρ.Α. από την Ομοιοπαθητική), στην ανάλυση βγήκε (φυσικό και αναμενόμενο από την πλευρά της Ομοιοπαθητικής) ότι δεν υπήρχε διαφορα από το placebo και θριαμβολογούσαν. Αυτό είναι εξωφρενικό, διότι στην Ομοιοπαθητική εξατομικεύεις τη θεραπεία με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ασθενούς, όπως προκύπτουν από το ομοιοπαθητικό ιστορικό. Δέκα ασθενείς με την ίδια ακριβώς πάθηση ενδέχεται να πάρουν δέκα διαφορετικες (ομοιοπαθητικές) θεραπείες, αναλογα με τα ατομικά χαρακτηριστικά τους. Αρα, εάν θέλουμε να γίνουν μεθοδολογικά σωστες έρευνες πάνω στο θέμα, πρεπει να συνεργασθούν γιατροί της κλασικης και της ομοιοπαθητικής ιατρικης, ώστε να βρεθεί ο κοινός τόπος των κανόνων των δύο πλευρών και με βαση αυτόν τον κοινό τόπο να γίνουν οι έρευνες. Αυτό είναι κατι που η Ομοιοπαθητική επιθυμεί διακαώς και δέχεται την πρόκληση, αλλά που ο σνομπισμός των εκπροσώπων της κλασικης ιατρικης απέναντι της δεν αφήνει να γίνει (πρώτο εμπόδιο στην καθιέρωση της Ομοιοπαθητικής, κρατήστε το, γιατι υπαρχουν κι άλλα).
Είπα οτι για να ανέβει επίπεδο στην κλίμακα αξιολόγησης της evidence-based medicine η ομοιοπαθητική ιατρική, χρειάζονται έρευνες με μεγάλο αριθμό ασθενών. (Συνειρμικά αυτή η αξιολόγηση μου φερνει στο νού τις αξιολογήσεις των εθνικων οικονομιών από οίκους τύπου Standard's and Poor's, Moody's κλπ., αξιολογήσεις συχνα όχι αντικειμενικες, αλλά κατευθυνόμενες από υποκρυπτόμενα συμφέροντα.) Πώς να γίνουν όμως τέτοιες έρευνες όταν τα απαιτούμενα κονδύλια είναι τεράστια και δεν είναι διαθέσιμα από ομοιοπαθητικής πλευράς; Οι περισσότερες ερευνες σήμερα, ως πασίγνωστον, χρηματοδοτούνται από φαρμακευτικες εταιρείες, οι οποίες βέβαια δεν τρελλάθηκαν να επιχορηγήσουν μια θεραπευτική μέθοδο, που αν επικρατήσει θα φέρει "τα πάνω κάτω" στον χώρο της αγοράς του φαρμάκου. Θα ήταν καθαρή αυτοκτονία εκ μέρους των. (Δεύτερο εμπόδιο στην καθιέρωση ή αναβάθμιση της Ομοιοπαθητικής)
Ξέχωρα από τα συμφεροντα των φαρμακευτικων εταιρειών και τον σνομπισμό των γιατρών υπάρχει και μια άλλη αιτία που δεν υπαρχουν αρκετες ερευνες για την Ομοιοπαθητική, με τα κριτήρια που ζητάει η κλασική ιατρική εννοώ, γιατί η Ομοιοπαθητική εχει δικες της ερευνες, των οποίων όμως η κλασικη ιατρικη αμφισβητεί την αξιοπιστία της μεθοδολογίας. Ειναι η σπουδή και η τάση των εκπροσώπων της κλασικης ιατρικης να αποδίδουν όλα τα θετικά αποτελέσματα της Ομοιοπαθητικής σε φαινόμενο placebo. Θρονιασμένοι στην ακράδαντη πεποίθηση τους ότι Ομοιοπαθητική = αυθυποβολή, απορρίπτουν a priori την παραμικρή πιθανότητα η Ομοιοπαθητική να είναι ενδεχομένως αποτελεσματική και αρνούνται να ελέγξουν πειραματικά αυτη την πιθανότητα. Είναι αρνητικοί και απρόθυμοι στη διεξαγωγή περαιτέρω έρευνας, τη στιγμή που τα εκπληκτικα αποτελέσματα της Ομοιοπαθητικής αντιμετώπισης μιας πλειάδας δυσκολων κλινικων περιστατικων θα έπρεπε να τους ειχαν κάνει λιγότερο δογματικούς στην άποψη τους. Δεν ξέρω πώς να χαρακτηρίσω αυτή τη στάση. Τυφλό δογματισμό; Στρουθοκαμηλισμό; Αλαζονεία; Αυταπάτη επιστημονικης παντογνωσίας, την ψευδαίσθηση δηλαδή ότι η σύγχρονη επιστήμη εχει εξηγήσει τα πάντα, εχοντας φθάσει στο τέρμα της ιστορικης διαδρομής της;
Πάρτε παραδειγμα από την ερμηνεία της θεραπείας περιστατικού παιδικού ασθματος με Ομοιοπαθητική, που ανέφερε ο συναδελφος Δημήτρης Μακρέας (σελ.8, απάντηση 113 αυτου του thread), από τον συναδελφο και φίλο Δημ. Κουναλάκη. Χωρίς δεύτερη σκέψη απέδωσε την ίαση σε συμπτωση. Ειχε φθάσει το παιδί, κατά την άποψη του, στην ηλικία να υποχωρήσει το ασθμα του, οπότε το γεγονος της υποχωρησης της πάθησης κατα τη διάρκεια της Ομοιοπαθητικής θεραπείας ηταν τυχαίο και συμπτωματικό. Κατι σαν τις ιωσεις που υποχωρούν εχοντας ολοκληρώσει τον κύκλο τους και όχι λογω της αντιβίωσης που παιρνει παράλληλα ο ασθενης, ας πούμε. Στην απολυτότητα της κρίσης του δεν άφησε ούτε το παραμικρό περιθώριο για το ενδεχόμενο η θεραπεία να ηταν αποτελεσμα της Ομοιοπαθητικής αγωγης και όχι τυχαίο γεγονός.
Θα αναφέρω άλλο χαρακτηριστικό παραδειγμα, από τα πάμπολλα που υπάρχουν, προσωπικό αυτή τη φορά. Πριν πολλα χρόνια, προτού ενταχθώ στο ΕΣΥ, εργαζόμουν αποκλειστικά ως ομοιοπαθητικος γιατρός στην Αθήνα. Ανέλαβα να βοηθήσω, όσο ηταν δυνατόν, ένα παιδί 15 ετών, που επασχε από μυϊκή δυστροφία, πάθηση ανίατη. 10 μηνες μετα την εναρξη της Ομοιοπαθητικής αγωγής οι τιμες CPK ειχαν πέσει στο 1/3 των αρχικών και, παρά κάποια σκαμπανεβάσματα στη συνέχεια, εξακολούθησαν να πέφτουν. Ο θεράπων νευρολόγος απορούσε, διερωτώμενος εάν πρόκειται για κάποιο θαύμα (η μητέρα του παιδιού ειχε αποφασίσει να μην αποκαλύψει ότι το παιδί της κάνει Ομοιοπαθητική). Μετά από αυτή τη θαυμαστή ανταπόκριση αποφάσισα να υποβάλω το περιστατικό για ανακοίνωση και σε Πανελλήνιο Νευρολογικό Συνέδριο (μετα το Πανελλήνιο Ομοιοπαθητικό), ως απλό case report και τίποτε παραπάνω. Απορρίφθηκε, προφανώς ως ανάξιο λόγου. Αποτάθηκα σε 4 νευρολογικες κλινικες νοσοκομείων της Αθήνας (οι δύο Παίδων) με πρόταση για διεξαγωγή περαιτέρω έρευνας και "έφαγα πόρτα", άλλοτε ευγενικά, άλλοτε όχι. Προφανώς για τους νευρολόγους συναδέλφους, εκπροσώπους της κλασικής ιατρικής, δεν άξιζε τον κόπο να δοκιμάσουν μια θεραπεία για πάθηση ανίατη από την κλασική ιατρική. "Που να μπλέκουμε με αγυρτείες και κομπογιαννιτισμούς", ίσως σκέφθηκαν, "θα μας κακοχαρακτηρίσουν οι υπόλοιποι του συναφιού μας για συνεργασία με τσαρλατάνους". Από τότε παράτησα τη σχετική προσπάθεια.
Παραθέτω την καμπύλη τιμών της CPK του προαναφερθέντος περιστατικού για να κρίνετε εάν μπορεί να οφειλόταν σε τυχαίο γεγονός. Ένα επιπλέον σχόλιο για τις evidence-based κλιμακες αξιολόγησης, που τις επικαλείσαι με τεράστιο σεβασμό. Θεωρώ ότι πρεπει να τις βλέπουμε ως ένα "μπούσουλα", ένα βοήθημα στο κλινικό μας έργο και όχι ως ιερά και απαραβίαστα δόγματα, όπως περίπου εχουν οι Χριστιανοί το Ευαγγέλιο και οι Μουσουλμάνοι το Κοράνι. Αλλωστε η κλίμακα αξιολόγησης αξιολογεί την ποιότητα
των ερευνών που σχετίζονται με μια θεραπεία (και τροποποιεί ανάλογα το μέγεθος της εμπιστοσύνης ή της αμφιβολίας μας σ' αυτή) και όχι την αποτελεσματικότητα καθαυτή της θεραπείας. Η δακτυλίτιδα, λόγου χάρη, παρα τις αμέτρητες άριστα τεκμηριωμένες σχετικες έρευνες, είναι το ίδιο αποτελεσματική σήμερα για τη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας, όσο ηταν και πριν πάμπολλα χρόνια, όταν κάποιος τυχαία παρατήρησε ότι το εκχύλισμα του ομώνυμου φυτού εξαφανίζει τα οιδήματα της "υδρωπικίας", παρ' ότι η παρατήρηση του θα αξιολογούνταν με τα σημερινά κριτήρια ως evidence-based επιπέδου μικρότερου του Ε.
Οσον αφορά τη δεύτερη ερώτηση σου για ασφάλιση των εναλλακτικων γιατρων, ναι, ειχα ασφάλιση αστικης ευθύνης όταν εργαζόμουνα και μάλιστα
αποκλειστικά ως ομοιοπαθητικός γιατρός, εν γνώσει της ασφαλιστικης εταιρείας.
Πάνο, εγώ δεν αμφέβαλλα ποτέ για το ότι η ομοιοπαθητική έχει αποτελέσματα σε αρκετούς ανθρώπους.
Αμφέβαλλα σε δύο πράγματα:
α) Ότι δεν έχει καθολικό αποτέλεσμα σε όλους τους ασθενείς με το ίδιο συγκεκριμένο-προσδιορισμένο νόσημα
...
Αυτό συμβαίνει γιατί δεν εχει δοθεί το σωστό, το "όμοιο" φάρμακο (ίαμα, για την ακρίβεια). Το να βρεις το σωστό ομοιοπαθητικό φάρμακο είναι συχνά πολύ δύσκολο.
...
β) Ότι φαίνεται να έχει αποτέλεσμα σε νοσήματα που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το stress του ασθενή.
Αυτά τα δύο παραπέμπουν σε ένα πράγμα: Στη δύναμη του placebo.
...
Όχι, δεν οφείλεται σε placebo, σε παραπέμπω στην παραπάνω περίπτωση του παιδιού με τη μυϊκή δυστροφία και επιπλέον σου θυμίζω ότι η Ομοιοπαθητική δρά σε βρέφη, ζώα, οξείες καταστάσεις, ακόμα και ασθενείς σε κώμα.
...
Και πριν πιάσουμε τις μελέτες κλινικής αποτελεσματικότητας ας δούμε κάτι άλλο.
Η διαφορά στις ηλεκτροχημικές ιδιότητες μεταξύ υγρών σηκώνει πολύ μεγάλη συζήτηση καθώς εκεί αρχίζει να παίζει η κβαντική φυσική, και ένα πολύ αραιωμένο διάλυμα δεν έχει ποτέ την ίδια αγωγιμότητα με το απεσταγμένο νερό. Μπορείς να φανταστείς ακόμη και ένα μόριο σαν καταλύτη που επιφέρει αγωγιμότητα.
Και πριν μου πεις ότι το ίδιο γίνεται και στην ομοιοπαθητική, σου λέω ότι σε ένα κλειστό σύστημα μια διαλυμένη χημική ουσία σε ένα διαλύτη είναι εύκολο να μελετήσεις, αλλά σε ένα χαμό από χημικές ουσίες στο ανθρώπινο σώμα το συζητάμε τι γίνεται μέσα.... Για μένα πιο λογικό θα ήταν να πούμε ότι αρκούν 5 μόρια από μια συγκεκριμένη πρωτεϊνη για έχεις καταστολή σε ένα νόσημα παρά το Χ μαντζούνι. Η εφαρμογή της κβαντικής φυσικής θα φέρει πολλές αλλαγές στην ζωή μας αλλά ακόμη και τέτοιο υπόβαθρο να σκεφτούμε για την ομοιοπαθητική, οι ομοιοπαθητικοί μοιάζουν με τους μάγους και όχι με τους επιστήμονες στην χρήση της όποιας φυσικής δύναμης. Διαφωνείς;
...
Διαφωνώ, αλλά για να μη μακρηγορούμε αντιπαρατιθέμενοι πανω σε παλιες έρευνες, θα επισυνάψω πάλι μια πρόσφατη και πολύ σημαντική, από πολύ σοβαρό επιστήμονα, τον Montagnier, που δικαιώνει την Ομοιοπαθητική.
...
Και το δεύτερο ερώτημα που εγώ έχω είναι το κόστος, το οποίο επίσης σχετίζεται με την αυθυποβολή και σε παρακαλώ Πάνο απάντησε μου το, το έχω μεγάλη απορία:
Γιατί τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα κοστίζουν πανάκριβα όταν έχουν προκύψει από από ατελείωτες αραιώσεις και έχεις τεράστιες ποσότητες τελικά από το χρησιμοποιούμενο τελικό διάλυμα; Τι κοστίζει τόσο ακριβά στην παρασκευή τους; Είναι τόσο εκμεταλλευτές οι κατασκευαστές τους ή είναι αυθυποβολή η θεραπεία και μέρος της αυθυποβολής είναι και το κόστος της θεραπείας; Έχεις δοκιμάσει ποτέ να δεις την διαφορετική θεραπευτική δράση στην ασθένεια που έχει μια Tb Depon 1000mg από μια Im apotel 1g; Ή την αντίδραση του ασθενή όταν του πεις ότι είναι το ίδιο;
...
Αυτό που ανεβάζει το κόστος είναι η διαδικασία της παρασκευής τους και όχι τόσο η αξία του μητρικου διαλύματος. Για να καταλάβεις, δυο συχνα χρησιμοποιούμενες αραιώσεις είναι η 200 CH και η 1M. 200 CH σημαίνει 200 διαδοχικες εκατοστιαίες δυναμοποιημένες αραιώσεις του αρχικού διαλύματος και 1Μ σημαίνει 1000 αντίστοιχες αραιώσεις. Αρα η δεύτερη συνεπάγεται 800 επιπλέον διαδικασίες αραίωσης, πραγμα που επιβαρύνει το κόστος παρασκευής, εστω και αν οι αραιώσεις γίνονται πλέον αυτοματοποιημένα με μηχανήματα. Δεν συμφωνώ όμως ότι κοστίζουν πανάκριβα. Εχουν λογικότατη τιμή, σαφως μικρότερη από τα περισσότερα φάρμακα της κλασικης ιατρικής. Εκτος εάν εχεις παραπλανηθεί από περιστατικά κερδοσκοπίας ομοιοπαθητικων φαρμακοποιων, γιατι συμβαίνουν και αυτά.
...
Για μένα το αποτέλεσμα μετράει και ότι θεραπεύει τον ασθενή καλό είναι...............................
Σ΄αυτό συμφωνούμε απόλυτα.