ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. ΤΟ ΤΕΛΟΣ?

[Δημήτρης Μακρέας]

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ. ΤΟ ΤΕΛΟΣ ?

“Υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας”.
Ορισμός της υγείας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας 1946.

Αν κάτι είναι παραπάνω και από προφανές, είναι ότι οι ανατροπές που έφερε στη ζωή των ανθρώπων η κρίση και η διαχείρισή της από τη μεριά της οικονομικής και πολιτικής ελίτ, κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στην προάσπιση της υγείας των ανθρώπων. Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να περιγραφεί, για μια ακόμα φορά, η ζοφερή κοινωνική πραγματικότητα. Η “κοινωνική αναπηρία” (κατ΄ αντιστοιχία με τη σωματική αναπηρία) είναι ένα γεγονός που με ιδιαίτερα βίαιο τρόπο εισέβαλε στις ζωές των ανθρώπων. Το φαινόμενο αυτό, αν πριν από δύο μόλις χρόνια αφορούσε μικρά και συχνά περιθωριοποιημένα κοινωνικά στρώματα, σήμερα αγγίζει το σύνολο της ελληνικής-και όχι μόνο- κοινωνίας. Δυστυχώς, η κατάσταση αναμένεται να γίνει ακόμα χειρότερη, με την πιθανότητα μιας ακόμα μεγαλύτερης -πρωτόγνωρης κοινωνικής καταστροφής, να είναι  τρομακτικά μεγάλη. Το Υπουργείο Υγείας και ο επικεφαλής του ως πρωταγωνιστές της ασκούμενης πολιτικής μάλλον θα πρέπει να μετονομαστεί σε “Υπουργείο Αρρώστιας”, όσον αφορά το σκέλος της κοινωνικής ευεξίας...
Αλλά και όσον αφορά το σκέλος της “ψυχικής ευεξίας”, η αλλαγή του τίτλου μοιάζει απόλυτα επιβεβλημένη. Και μάλιστα με τριπλό τρόπο. Πρώτον με τη δραματική υποβάθμιση, υποστελέχωση και κατάργηση δομών που παρέχουν υπηρεσίες ψυχικής υγείας, στο όνομα της δημοσιονομικής προσαρμογής. Δεύτερον με την αύξηση της εμφάνισης ψυχικών νοσημάτων και υποτροπών τους ως συνέπεια και της “κοινωνικής αναπηρίας”. Τρίτον με τη δημιουργία ενός κλίματος μόνιμου εκφοβισμού και βιασμού της βούλησης των ανθρώπων μέσω της διαρκούς  επίκλησης της χρεοκοπίας. Με την άμετρη χρήση της κρατικής βίας και καταστολής και την παγίωση λογικών “εκτάκτου ανάγκης”, που ψαλιδίζουν κάθε έννοια κοινωνικού δικαιώματος και κεκτημένου. Ακόμα περισσότερη “αρρώστια” και από την ίδια τη φτώχεια, την ανεργία και τη δυσκολία επιβίωσης φαίνεται να παράγει η ακύρωση κάθε δημιουργικής δυνατότητας, κάθε αίσθηση προοπτικής, ειδικά των νέων ανθρώπων.
Στο Υπουργείο  Υγείας απέμεινε μόνο η πιθανή προάσπιση του σωματικού σκέλους της υγείας, για να δικαιολογήσει τον τίτλο του. Και αυτό, μόνο αν αποδεχθούμε ότι η διάσπαση της  βιο-ψυχο-κοινωνικής ενότητας του ανθρώπου είναι συμβατή με τις σύγχρονες αντιλήψεις για την υγεία, τη δομή των συστημάτων υγείας και τις απαιτήσεις της κοινωνίας. Η αλήθεια είναι ότι η διάσπαση αυτή δεν είναι σημερινό φαινόμενο και ότι υπάρχει μια γενίκευση της ταύτισης της υγείας με της υπηρεσίες υγείας και την ιατρική επιστήμη. Επίσης μια ταύτιση του “κοινωνικού δικαιώματος στην υγεία” με το δικαίωμα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας.
Αυτό ακριβώς το -στρεβλό στην εξέλιξή του- δικαίωμα στην υγεία αποτέλεσε στην μεταπολεμική Ευρώπη, μαζί με το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση και τη δημόσια παιδεία, τους πυλώνες του λεγόμενου “κοινωνικού κράτους”. Για το σύνολο των ανθρώπων που διαβιούσαν στα όρια ενός κράτους (και του ελληνικού) υπήρχε ένα αρκετά διευρυμένο δικαίωμα πρόσβασης στης υπηρεσίες του δημόσιου συστήματος υγείας, και μάλιστα μέχρι πρόσφατα, ανεξαρτήτως ασφαλιστικής κατάστασης. Στην πράξη η πρόσβαση αυτή δεν ήταν ισότιμη για όλους. Το κράτος λειτουργούσε ως εγγυητής της υγείας των πολιτών και χρηματοδοτούσε τα ελλείμματα του συστήματος υγείας, ακριβώς γιατί εξαιρούσε τον τομέα της υγείας από τους νόμους της αγοράς. Βεβαίως η γιγάντωση αυτών των ελλειμμάτων αποτελεί από μόνη της ένα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα παρασιτισμού του ιδιωτικού τομέα και σπατάλης πλούτου, ανθρώπων, κράτους και ταμείων. Και πάλι όμως, ο δημόσιος τομέας υγείας για να επιτελεί τον κοινωνικό του ρόλο θα έπρεπε να είναι ως ένα βαθμό ελλειμματικός.
Ας δώσουμε ένα παράδειγμα για να γίνουν κατανοητά τα παραπάνω. Αν ένας ανασφάλιστος   εργαζόμενος σε ντιλίβερυ έχει ένα ατύχημα με σοβαρές βλάβες για το οποίο θα  χρειαστεί να υποστηριχτεί μηχανικά η αναπνοή του, με βάση τα κλειστά ενοποιημένα νοσήλια (που πρόσφατα καθιέρωσε το υπουργείο), η νοσηλεία του θα κοστίσει περίπου 12.000 ευρώ. Αυτά τα χρήματα δεν θα τα πληρώσει κανένα ταμείο. Ή θα εισπραχθούν από τον ίδιο τον τραυματία ή -δικαίως- θα δημιουργήσουν έλλειμμα στο νοσοκομείο. Αυτός ο μηχανισμός παραγωγής ελλείμματος, όμως, είναι που κατοχυρώνει και κατοχυρώνεται από το δημόσιο-κοινωνικό χαρακτήρα του συστήματος υγείας.
Θα ήταν επομένως σκόπιμο στη δημόσια συζήτηση, όταν αναφερόμαστε στα ελλείμματα του συστήματος υγείας και την ανάγκη περιορισμού τους, να προσδιορίζουμε πρώτα και κύρια τον τρόπο παραγωγής τους. Η απουσία αυτής της διάκρισης από τη μεριά της εξουσίας δεν είναι καθόλου τυχαία. Ακριβώς γιατί ο κρυφός στόχος του βομβαρδισμού της κοινής γνώμης με ιλιγγιώδη ποσά είναι η απεμπλοκή του κράτους από την -και συνταγματική- υποχρέωσή του να εγγυάται την ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας. Σε πάρα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα το δικαίωμα στην στην υγεία από καθολικό (για όλους τους ανθρώπους), κοινωνικό, ανθρώπινο δικαίωμα μετατράπηκε σε “ασφαλιστική” παροχή και μάλιστα διαρκώς συρρικνούμενη...
Το τελευταίο διάστημα παγιώθηκε η απαράδεκτη για ένα δημόσιο σύστημα υγείας συνθήκη, οι ανασφάλιστοι ασθενείς να πληρώνουν για το σύνολο των υπηρεσιών στο ΕΣΥ, ακόμα και αν αυτό αφορά επείγοντα περιστατικά. Στο νεοσύστατο Εθνικό Οργανισμό Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΠΥ) δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τους ανασφάλιστους οι οποίοι θα καλούνται να πληρώσουν για το σύνολό των αναγκών τους σε ιατρικές υπηρεσίες, εξετάσεις και φάρμακα. Μάλιστα αυτό θα συμβαίνει ακόμα και για ανθρώπους που στον εργασιακό τους βίο έχουν υποστεί μεγάλες κρατήσεις για ασφάλεια, από τη  στιγμή που θα βρεθούν εκτός ασφαλιστικού συστήματος. Αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο που χιλιάδες άνθρωποι χάνουν καθημερινά τη δουλειά και την ασφαλιστική τους κάλυψη. Ίσως πριν από δύο χρόνια κάποιοι να υιοθετούσαν αβίαστα την κυρίαρχη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία οι ίδιοι οι άνεργοι ευθύνονταν για την κατάστασή τους. Σήμερα κάθε άνθρωπος που ζει σε αυτή τη χώρα είναι εν δυνάμει άνεργος. Εκτός ίσως από τους εκλεκτότερους των πελατών των κομμάτων εξουσίας...
Αλλά και για τους τυχερούς που θα εξακολουθήσουν να έχουν μια θέση εργασίας με ασφαλιστική κάλυψη (κάτι όχι και τόσο αυτονόητο), η κατάσταση δε φαίνεται και πολύ καλύτερη.  Η κατάρρευση και χρεωκοπία των ταμείων φαίνεται βέβαιη. Όχι απλά γιατί είναι συνυφασμένη η επιβίωσή τους με τη γενικότερη οικονομική κατάσταση, αλλά γιατί  η κατάρρευση των ταμείων αποτελεί στρατηγικό σχεδιασμό της πολιτικής-οικονομικής ελίτ. Η έκθεση των ταμείων στο “κούρεμα”, η μείωση της χρηματοδότησής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, η επέλαση της εισφοροδιαφυγής, η μείωση των εσόδων των ταμείων λόγω της αύξησης της ανεργίας, η επιχειρούμενη μείωση των εργοδοτικών εισφορών, η σκανδαλώδης αγορά ομολόγων, η εκτόξευση των τιμών των νοσηλίων στα νοσοκομεία μέσω των περίφημων Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων, η ελαχιστοποίηση των προσλήψεων σε σχέση με τις συνταξιοδοτήσεις και την “εφεδρεία”, είναι κομμάτια του παζλ που οδηγούν με απόλυτη βεβαιότητα στην ολοκληρωτική χρεοκοπία των ταμείων, ανεξάρτητα από την χρεοκοπία ή όχι της χώρας. Την ίδια στιγμή που μας λένε ότι η αύξηση των ορίων ηλικίας (επιμήκυνση του ατομικού και συλλογικού εργασιακού βίου δηλαδή) είναι απολύτως απαραίτητη για την επιβίωση των ταμείων, την ίδια στιγμή δημιουργούν έναν ατελείωτο στρατό νέων συνταξιούχων μέσω της εφεδρείας!
Στην καινούργια πραγματικότητα που θα δημιουργηθεί μετά την κατάρρευση των ταμείων η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και τη φαρμακευτική περίθαλψη, δε θα είναι ανάλογη των αναγκών των ανθρώπων, αλλά ανάλογη των χρημάτων που έχουν να διαθέσουν. Είτε μέσω αυξημένων -απόλυτα ανταποδοτικών- εισφορών σε ένα ιδιωτικό στη λογική του ασφαλιστικό σύστημα, είτε πληρώνοντας τις υπηρεσίες άμεσα από την τσέπη τους. Και όλα αυτά σε συνθήκες οικονομικής εξαθλίωσης του μεγαλύτερου μέρους των ανθρώπων που ζουν στη χώρα...
Ήδη από τον πρώτο χρόνο της κρίσης οι δομές του δημόσιου συστήματος υγείας δέχονται αυξημένη πίεση. Οι άνθρωποι που είχαν την οικονομική άνεση να αγοράζουν υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα συνεχώς λιγοστεύουν. Θα περίμενε κανείς, εν όψει της νέας κατάστασης που διαμορφώνεται, ένα κράτος που υπερασπίζεται το κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία να ενισχύει τις δημόσιες δομές, να απλώνει ένα δίχτυ προστασίας της υγείας της   κοινωνίας. Αντί για αυτό, συγχωνεύσεις-κλείσιμο κλινικών και δομών, υποστελέχωση, ελλείψεις σε βασικά είδη, αναστολή διορισμών, οικονομική εξαθλίωση των  εργαζόμενων. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι επιτροπή των “σοφών” σχεδιάζει την εκχώρηση των δομών των νοσοκομείων σε ιδιωτικές ασφαλιστικές και “υψηλού επιπέδου πελάτες”. Η τρόικα απαιτεί νέες περικοπές και γενίκευση των απολύσεων. Αν όσα σχεδιάζουν γίνουν πραγματικότητα, οι κοινοί νοσηλευόμενοι -αν καταφέρουν να μπουν στο νοσοκομείο- θα κείτονται στα ράντζα και την ίδια στιγμή τα “λουξ” κρεβάτια θα παραμένουν άδεια, περιμένοντας την “αριστοκρατία” των ασφαλισμένων και τους εύπορους πελάτες. Μπορεί σε πολλούς να φαντάζει δελεαστικό το κυνήγι της κερδοφορίας από τις δομές του δημόσιου συστήματος υγείας. Αυτό όμως θα σημαίνει τη χρήση πόρων, δομών, και επιστημονικού προσωπικού για τη φροντίδα των εκλεκτών και δραματική υποβάθμιση των υπηρεσιών για το σύνολο της κοινωνίας.
Η αλήθεια είναι ότι το ΕΣΥ κουβαλάει στη ράχη του τρεις δεκαετίες κακοδιαχείρισης, εκτεταμένης διαφθοράς και σπατάλης, ανάπτυξης που εξυπηρετούσε τα συμφέροντα του πελατειακού κράτους και του ιατροβιομηχανικού συμπλέγματος. Μια αναδιοργάνωσή του, από τη σκοπιά της υπεράσπισης των κοινωνικών αναγκών, είναι απολύτως απαραίτητη. Οι αλλαγές όμως, που επιχειρούνται έχουν ως μοναδικό στόχο τη δημοσιονομική σύγκλιση και την απεμπλοκή του κράτους από το μεγαλύτερο μέρος του κόστους των υπηρεσιών υγείας. Άλλωστε οι σημερινοί “άγγελοι της κάθαρσης”, οι διώκτες του “παλιού”, είναι οι φυσικοί και ηθικοί αυτουργοί των εγκλημάτων του πελατειακού κράτους. Αν στοιχειωδώς πιστεύουν όσα λένε, θα έπρεπε να είχαν εξαφανιστεί από τη δημόσια ζωή, αναλαμβάνοντας την πολιτική, ηθική αλλά και ποινική ευθύνη των εγκλημάτων τους.
Αν κάτι γίνεται παραπάνω από σαφές , είναι ότι το “κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία”, όπως αυτό διαμορφώθηκε στις μεταπολεμικές δυτικές κοινωνίες,  βρίσκεται στο ιστορικό του τέλος. Δεν είναι μόνο τα μεροκάματα των εργαζόμενων που συμπιέζονται σε επίπεδα αντίστοιχα των χωρών του τρίτου κόσμου, αλλά και κάθε έννοια κοινωνικού δικαιώματος. Οι αλλαγές που επιχειρούνται στο χώρο της υγείας δεν είναι απλές τεχνοκρατικές επεμβάσεις. Είναι πολιτικά και ιδεολογικά φορτισμένες. Γεννούν και γεννιούνται από μια νέα κοινωνική πραγματικότητα, που διαμορφώνεται ερήμην της κοινωνίας, όχι μόνο της ελληνικής.
Ποιοι άραγε πήραν αυτές τις αποφάσεις?
Με ποιο δικαίωμα η πολιτική και οικονομική ελίτ ,αποφάσισε το τέλος του δικαιώματος στην υγεία?
Με ποιες διαδικασίες και ποια νομιμοποίηση?
Με βάση ποια λογική η εξυπηρέτηση των τοκογλύφων είναι πιο σημαντική από τις ζωές των ανθρώπων?

“Υγεία είναι «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας”.

*Κλείνω το κείμενο με τον ίδιο τρόπο που το ξεκίνησα. Ο ορισμός του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας , είναι επίκαιρος όσο ποτέ άλλοτε. Νοηματοδοτεί μια μάχη που πρέπει να δοθεί ξανά, από τη μεριά της κοινωνίας. Όχι μόνο για την επιβολή συστημάτων υγείας προσανατολισμένων στις ανάγκες της , αλλά και για την ανατροπή όλων των εκμεταλλευτικών σχέσεων που οδηγούν στη κατάσταση της “κοινωνικής αναπηρίας”. Για ριζικό επαναπροσανατολισμό των συστημάτων υγείας, με έμφαση στην αξιοποίηση της ανθρώπινης εργασίας του συνόλου των επαγγελματιών υγείας. Για την κοινωνικοποίηση της Ιατρικής επιστήμης και τον απεγκλωβισμό της από το βρόγχο του ιατροβιομηχανικού συμπλέγματος.


*Η ταύτιση και διαστροφή του δικαιώματος στην υγεία σε  δικαίωμα πρόσβασης στις ιατρικές υπηρεσίες, είναι από μόνη της τεράστια συζήτηση , αλλά και εξαιρετικά κρίσιμη.

[Δ. Κουναλάκης]

Εγώ δεν θα συμφωνήσω μαζί σου Μακρέα.
Το ΕΣΥ ποτέ δεν ήταν Εθνικό Σύστημα Υγειας. Ήταν και είναι ένα Κρατικό Δίκτυο Νοσομομείων και Κέντρων Υγείας, τίποτα παραπάνω. Έχει καλούς γιατρούς σε γενικές γραμμές γιατί πέρα από το μεράκι έχει και μεγάλο αριθμό περιστατικό άρα δημιουργεί εμπειρία.
Όπως ήδη γνωρίζεις και εσύ, Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος, άλλο περίθαλψη και άλλο υγεία. Σήμερα σε διοικητικό επίπεδο, υπουργός Περίθαλψης είναι ο Λοβέρδος και υπουργός υγείας είναι ο Παπαδήμος.
Το ΕΣΥ ποτέ δεν πρόσφερε υγεία, πρόσφερε περίθαλψη με κανόνες και όρους που πάντα την πλήρωνε ο "ανασφάλιστος", σήμερα πληρώνοντας την περίθαλψη και παλαιότερα την επιλογή γιατρού & συνθηκών. Προσωπικά, θεωρώ ότι ο Γεννηματάς έκανε μια τεράστια ζημιά στους Έλληνες φτιάχνοντας σε μια μέρα το ΕΣΥ, με αποτέλεσμα σήμερα να μην έχουν επίγνωση της αξίας των υπηρεσιών που προσφέρει και που ακόμη και αυτοί που το σχεδίασαν στην Ελλάδα είχαν αδυναμία να το εντάξουν στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες της Ελλάδας. Αμφιβάλλω εάν το ΕΣΥ πρόσφερε ποτέ πρόληψη, και δεν μπορώ να γενικεύω τις ατομικές προσπάθειες που εσύ, εγώ, ο δίπλα συνάδελφος προσπαθεί κόντρα σε ένα σύστημα που πάει αντίθετα.

Δεν ανήκω σε κανένα μαντρί, ούτε σε αυτό με το Α κεφαλαίο, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθω συχνά την ανάσα των λύκων. ΑΛΛΑ:
Έχοντας εμπειρία από δημόσιο, ιδιωτικό και διάφορα μίγματα τους, έχοντας μια μικρή έκθεση στο εξωτερικό, ένα πράγμα μπορώ να σου πω:
Ο απλός πολίτης, ο συνάνθρωπος μας, ακόμη και εμείς οι ίδιοι, όλοι έχουν ανάγκη από τον γιατρό τους. Μπορείς να τον πεις οικογενειακό, προσωπικό, ατομικό, ξυπόλυτο, όπως θέλεις πες τον. Πρέπει να είναι ο γιατρός που θα μπορείς επιλέξεις και όχι αυτός που θα σε αναγκάσουν είτε λόγω έλλειψης επιλογής είτε λόγο άλλων φασιστικών πρακτικών. Πρέπει να είναι ο άνθρωπος που νιώθεις μόνιμα δίπλα σου. Σήμερα, υπάρχουν χίλια-δυο υποκατάστατα, είτε στο ΕΣΥ είτε στον ιδιωτικό τομέα είτε αλλού. Μπορείς να βάλεις σε καλούπια τις εργαστηριακές εξετάσεις και να πετύχεις εκπτώσεις αλλά δεν μπορείς να κάνεις το ίδιο στην ανθρώπινη επαφή του ασθενή με το γιατρό. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την υγεία, το ΕΣΥ πάντως όχι.

Συγνώμη Δημήτρη, σήμερα μπορεί να φαίνεται ότι η έλλειψη περίθαλψης τσούζει, αλλά αυτό δεν είναι τίποτα μπρος σε αυτό που καταστρέφει την υγεία γύρω μας.

[Δημήτρης Μακρέας]

Λοιπόν μπορεί, Δημήτρη, να μη συμφωνείς μαζί μου, αλλά συμφωνώ εγώ μαζί σου, σχεδόν στο σύνολο του περιεχομένου του παραπάνω μυνήματος.
-Συμφωνώ επί της ουσίας στην περιγραφή του ΕΣΥ. Είναι πολύ περισσότερο κρατικό από ότι δημόσιο.
Επίσης κρατικό ήταν μόνο στο σκέλος που αφορά τον τρόπο παροχής υπηρεσιών. Στο σκέλος φάρμακο-τεχνολογία, όσον αφορά τον τρόπο παραγωγής, δεν υπήρχε κάποιος διαχωρισμός.
-Πάντα πρόσφερε περίθαλψη και όχι υγεία. Άλλο περίθαλψη , άλλο υγεία.Στο συγκεκριμένο διαχωρισμό έχεις αναφερθεί συχνά και τον ασπάζομαι πλήρως.
-Πάντα υπήρχαν σημαντικές ανισότητες, ακόμα και αν διακηρυκτικά ήταν καθολικό και ισότιμο.
-Αν δεν κάνω λάθος συμφωνούμε και στο ότι ο ΕΟΠΠΥ, δεν αποτελεί σύστημα ΠΦΥ.

Το μαντρί ούτε σε μένα ταιριάζει. Υπερασπίζομαι κάποια πράγματα γιατί τα πιστεύω. Επίσης έχω επίγνωση του γεγονότος ότι ΠΦΥ όπως την οραματίζομαι -όχι μόνο εγώ- δε θα υπάρξει. Τουλάχιστον όχι στις υπάρχουσες κοινωνικές συνθήκες, όχι με τις υπάρχουσες αντιλήψεις περί υγείας και ιατρικής, της συντριπτικής πλειοψηφίας του ιατρικού κόσμου, αλλά και της κοινωνίας. Με αυτό το δεδομένο θα μπορούσα να συζητήσω και ενδεχομένως να στηρίξω οτιδήποτε είχε ως στόχο να προσεγγίσει τη σχέση ανθρώπου-γιατρού , με τον τρόπο που περιγράφεις. Δε θεωρώ το σημερινό ΕΣΥ μονόδρομο, ούτε το μοναδικό πράγμα στο οποίο  θα μπορούσα να συμμετέχω. Δε βλέπω όμως, να συγκροτείται και κάτι διαφορετικό. Η κρατική ΠΦΥ έχει τα χάλια της. Συμφωνώ. Και έχουμε τεράστιες ευθύνες για το γεγονός αυτό. Η ιδιωτική? Αν μπορεί να οριστεί ως πφυ...
Πόσους γιατρούς γνωρίζεις, με όραμα και γνώση των ιδιαιτεροτήτων της ΠΦΥ, που θα άξιζε να τους «επιλέξει» κάποιος?
Δυστυχώς το πρόβλημα είναι βαθύτερο από το αν υπάρχει «επιλογή» ὴ όχι.
Είναι ζήτημα κουλτούρας, ιατρικής εκπαίδευσης και κοινωνικής παιδείας.

Στο κεὶμενο που έγραψα προσπάθησα να προσεγγίσω το τέλος μιας εποχής. Η οποία απείχε πολύ από το να είναι ιδανική. Το δικαίωμα στην υγεία είχε υποστεί απίστευτες στρεβλώσεις. Αυτό που νομίζω ότι αλλάζει είναι ότι στη νέα εποχή θα παραμείνουν μόνο οι στρεβλώσεις, ενώ θα έχουν χαθεί οριστικά το δικαίωμα και οποιαδήποτε συζήτηση θα μπορούσε να το επαναπροσδιορίσει.
Σε ευχαριστώ ειλικρινά για τις παρατηρήσεις και το διάλογο.
Ίσως μια συζήτηση για το πως θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε την έννοια της υγείας και να την προασπίσουμε, να είναι κρίσιμη.

[Δ. Κουναλάκης]

Δεν ξέρω Δημήτρη να σου, μια απογοήτευση την έχω....
Ακόμη και στην περίθαλψη, η παιδεία των επαγγελματιών υγείας είναι τέτοια που είναι μετρημένα λίγοι οι γιατροί που θα μπορούσαν να αλλάξουν το ρεύμα. Ξέρεις η αρπαχτή της πρώτης γενιάς του ΕΣΥ, ήρθε να δώσει μια άλλη μορφή στην εκμετάλλευση που επικρατούσε πριν. Και τα όνειρα των περισσότερων συναδέλφων που είτε ονειρεύονταν πλουτισμό είτε θεσούλα με φακελάκια φαίνεται να μην είναι ρόδινα. Σε αυτό τον τομέα δεν είμαι απογοητευμένος, πιστεύω ότι θα υπάρξει σταδιακά διόρθωση και οι επόμενες γενιές γιατρών θα είναι πιο ανθρώπινες. Από την άλλη δεν ελπίζω ότι η περίθαλψη στην ΠΦΥ θα φτιαχτεί ποτέ από γιατρούς με θεσούλες με μηνιάτικο. Η δύναμη της ΠΦΥ είναι να αποτρέπει το γεγονός και όχι να το θεραπεύει. Θέλει γιατρούς που να την αγαπάν και όχι να την βλέπουν σαν νύφη με προίκα. Δεν θα γίνει ποτέ με μόνιμους εφησυχασμένους γιατρούς που περιμένουν την 26η κάθε μηνός. Αλλά αυτό δεν το κυριο πρόβλημα.

Για μένα το πρόβλημα σήμερα είναι η υγεία. Αν ξεχάσουμε προς στιγμή την περίθαλψη, όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες που συνθέτουν την υγεία είναι υπό καταστροφικές επιδράσεις:
α) σε μια εποχή που αρχίζουμε να πεινάμε, η ποιότητα της τροφής περνά σε δεύτερη μοίρα.
β) Το σπίτι σου κινδυνεύουν να σου το πάρουν οι τράπεζες και θα καίμε τα παγκάκια από τον επόμενο χρόνο για θέρμανση
γ) Η αγωγή υγείας είναι περιττή πολυτέλεια στην Ελλάδα του σήμερα
δ) Σε φάση που παρακαλάς να δουλέψεις κάπου, οι συνθήκες με τις οποίες θα δουλέψεις δεν είναι είναι διαπραγματεύσιμες για να υπάρχουν στοιχειώδεις κανόνες που προστατεύουν την υγεία σου
ε) Όταν δεν ξέρεις εάν θα δουλεύεις αύριο, ή τι δουλειά θα βρεις εάν χάσεις την υπάρχουσα, για ποια ψυχική υγεία μιλάμε;
στ) Οδηγώ στο δρόμο και βλέπω τους ανθρώπους έτοιμους να τσακωθούν, η αδρεναλίνη είναι στο κόκκινο, υπάρχει ένταση, για ποια κοινωνική υγεία μιλάμε;
ζ) Η συγκοινωνία στις αγροτικές περιοχές ποτέ δεν αναπτύχθηκε, μπορεί να μην φαινόταν όταν όλοι είχαν αμάξια, αλλά σήμερα που τα καύσιμα κοστίζουν φαίνεται έντονα η απομόνωση.
η) Απουσιάζει ένα βασικό πλέγμα υπηρεσιών που πρέπει να απευθύνονται σε όλους ώστε να προστατεύεται η δημόσια υγεία. Και αυτό περιλαμβάνει πρόληψη, εκπαίδευση αλλά και ευνομία.

Τα παραπάνω με τρομάζουν, ίσως ήταν καλά κρυμμένα κάτω από το χαλί τα τελευταία χρόνια αλλά σήμερα είναι τραγικά επίκαιρα. Αλλά δεν έχω λύση για όλα. Το σίγουρο είναι ότι δεν είναι μόνο θέμα χρημάτων, και εάν μιλάμε για κρίση, η πραγματική κρίση δεν είναι μόνο οικονομική.