Τι είναι η "δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης" («καμπύλη σακχάρου») ;

[Argirios Argiriou]

του Σπύρου Γαρζώνη,
Παθολόγου-Διαβητολόγου

...................
.........

Τι είναι η «καμπύλη σαχκάρου»;

Η δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης(ή πιο ανεπίσημα: «καμπύλη σακχάρου») χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν αμφιβολίες για τη διάγνωση του διαβήτη και γίνεται ως εξής:

- Το άτομο πάει στο μικροβιολογικό εργαστήριο το πρωί, νηστικό (μπορεί να έχει πιει μόνο νερό). Τις προηγούμενες 3 μέρες έχει φάει ελεύθερα (έτσι ώστε να έχει πάρει αρκετούς υδατάνθρακες και το πάγκρεάς του να έχει «ξυπνήσει» καλά, για να μπορέσει να ανταποκριθεί όσο γίνεται καλύτερα στη δοκιμασία).

- Στο εργαστήριο παίρνουν μια μικρή ποσότητα αίματος για έλεγχο του σακχάρου (αιμοληψία πάντα από τη φλέβα, όχι από το δάκτυλο).

- Ο εξεταζόμενος πίνει ένα ποτήρι νερό, μέσα στο οποίο έχουν διαλυθεί 75g άνυδρης γλυκόζης (μια σκόνη γλυκόζης που μπορεί να πάρει ο εξεταζόμενος από το φαρμακείο). Επειδή είναι πολύ γλυκό, δεν χρειάζεται να είναι «μονορούφι», αλλά πρέπει να είναι σίγουρα μέσα σε 5-10 λεπτά.

- Ακολουθούν 2 βαρετές ώρες, κατά τις οποίες ο εξεταζόμενος πρέπει να παραμείνει καθιστός σε μια καρέκλα, να μην καπνίσει και, εννοείται, να μη φάει τίποτα.

- Στις 2 ώρες γίνεται άλλη μια αιμοληψία για δούμε πόσο έχει ανέβει το σάκχαρο.

Φυσιολογικά, το σάκχαρο στις 2 ώρες πρέπει να είναι κάτω από 140 mg/dl. Η διάγνωση του διαβήτη μπαίνει αν το σάκχαρο έχει φτάσει (ή ξεπεράσει) τα 200 mg/dl. Οι ενδιάμεσες τιμές χαρακτηρίζονται ως «διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη» (βλ. την επόμενη ερώτηση).

<top>

Υπάρχει «προ-διαβήτης»;

Ναι, υπάρχει. Δεν ταυτίζεται με την «προδιάθεση» που μπορεί να έχει κάποιος να αναπτύξει διαβήτη (η οποία παραπέμπει περισσότερο σε πιθανότητα με βάση γενετικούς-κληρονομικούς παράγοντες και δεν αποτελεί η ίδια μια διαταραχή). Με τον όρο «προ-διαβήτης» χαρακτηρίζονται δύο καταστάσεις, δύο διαταραχές, που παρότι δεν είναι επίσημα διαβήτης, ξεφεύγουν από τα φυσιολογικά όρια του υγιούς και συνοδεύονται από αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης διαβήτη στο μέλλον. Αυτές οι καταστάσεις είναι:
 
- Διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας (IFG - Impaired Fasting Glucose). Ορίζεται ως πρωϊνό σάκχαρο 100-125 mg/dl (νηστικός). Κάτω από 100 είναι το φυσιολογικό, ενώ από 126 και πάνω είναι διαβήτης.
 
- Διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT - Impaired Glucose Tolerance). Βρίσκεται με τη δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης και ορίζεται ως σάκχαρο στις 2 ώρες 140-199 mg/dl. Κάτω από 140 είναι το φυσιολογικό, ενώ πάνω από 200 είναι διαβήτης.

Πρόσφατα, η Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία (ADA) συμπεριέλαβε σε αυτήν την κατηγορία αυξημένου κινδύνου για ανάπτυξη διαβήτη και όσα (μη διαβητικά) άτομα έχουν γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη μεταξύ 5,7% και 6,4%.

Από τη στιγμή που θα διαπιστωθεί κάποιο από τα παραπάνω, θα πρέπει να υπάρχει τακτικότερος έλεγχος (τουλάχιστον μια φορά το χρόνο ή το 6/μηνο). Οι καταστάσεις αυτές δεν είναι μόνιμες. Συνήθως μπορούν (και πρέπει) να υποχωρήσουν, κυρίως με σωστή δίαιτα, απώλεια βάρους και συστηματικό πρόγραμμα άσκησης, έτσι ώστε να μην προχωρήσουν σύντομα σε «επίσημο» διαβήτη.


Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Δ. Κουναλάκης]

Μερικά σχόλια:
- Αν και δεν συστήνεται υποχρεωτικά από τις οδηγίες, προσωπικά συστήνω στους ασθενείς να μην πιουν ούτε νερό το πρωι, για τουλάχιστον τέσσερις ώρες πριν τους πάρουν αίμα. Το γιατί είναι μεγάλη και θεωρητική συζήτηση και όποιοι γνωρίζουν και άλλες οδούς εκτός της ινσουλίνης καλοδεχούμενοι να το συζητήσουμε.
- Αν ο ασθενής είναι κάτω των 45 κιλών χρειάζεται προσαρμογή η δόση των 75γρ γλυκόζης στο βάρος του. Το ίδιο κάνουμε και στα παιδιά.
- Η καλύτερη καμπύλη γίνεται φτιάχνοντας ποτήρια από ορούς γλυκόζης των 35%, ή εναλλακτικά η χρήση ζάχαρης σε νερό που βράζει, καταστάσεις που δεν τις κάνει κανένας. Τα περισσότερα μικροβιολογικά χρησιμοποιούν άχνη ζάχαρη. Συνεπώς πάντα συστήνω στους ασθενείς να ξαναγεμίσουν με νερό ένα-δυο φορές το ποτήρι που τους δίνουν ώστε να έχουν πιει όλη τη σάκχαρη.
- Η πλειοψηφία των ασθενών πριν την καμπύλη, στην ιδέα ότι μπορεί να έχουν σάκχαρο, κάνουν εξαντλητικές δίαιτες πριν την κάνουν, έτσι πάντα συστήνω ότι δύο μέρες πριν πρέπει να φάνε με το παραπάνω αλλά όχι υπερβολές ψωμί, δημητριακά και γενικά αμυλούχες τροφές.
- Ζητάω πάντα και ενδιάμεση τιμή στη μια ώρα. Δεν θέτει διάγνωση διαβήτη, αλλά πολλές φορές μου έχει τύχει τιμή 1η ώρας 250mg και 2η ώρα 98mg με τιμές νηστείας στο 120mg. Και φυσικά, σε τέτοιους οι γλυκοζυλιωμένη είναι κοντά ή πάνω από το 6.
- Καταστάσεις που δεν πρέπει να γίνεται γιατί δίνει λανθασμένα αποτελέσματα είναι σε λοίμωξη, αγωγή με κορτικοστεροειδή την τελευταία εβδομάδα, επίσης σε χρόνια αγωγή με β-blockers, στεροειδή, αντισυλληπτικά. Και το πολύ έντονο άγχος, δινει περίεργα αποτελέσματα.
- Χωρίς να υπάρχουν ακόμη σαφή δεδομένα, μπορείς να μετρήσεις μαζί με την γλυκόζη και την ινσουλίνη στην ώρα 0, και στις 2 ώρες για να δεις έκκριση ινσουλίνης αλλά με έμμεσες και φτωχές πληροφορίες.

Γενικά η εξέταση αυτή δεν είναι επείγουσα. Επείγον είναι να χάσει βάρος ο παχύσαρκος ασθενής και να ακολουθήσει ζωή με μια τουλάχιστον στοιχειώδη σωματική άσκηση.

Η έννοια του "προ-διαβήτη" είναι λάθος κατά τη γνώμη μου. Γνωρίζω ασθενείς που είναι δεκαετίες σε προ-διαβήτη και δεν κάναν ποτέ διαβήτη αν και παχύναν κι άλλο. Αυτό που πρέπει να εξηγήσουμε στον ασθενή είναι ότι έχει γονιδιακά πρόβλημα στη ρύθμιση του σακχάρου, και η με οποιοδήποτε τρόπο αύξηση του σακχάρου στο αίμα, χημικώς, έχει το ανάλογο αποτέλεσμα φθοράς για τον οργανισμό μας με το αποτέλεσμα που έχει η σκουριά για το σίδερο. Και η λύση είναι ιδανικό βάρος και άσκηση.
Η γλυκοζυλιωμένη μετρά αυτό το "σκούριασμα" και έτσι, όταν με ρωτάνε τι γλυκοζυλιωμένη θα ήθελα να έχω, τους απαντώ ότι το καλύτερο για μένα είναι το μηδέν, αλλά δυστυχώς ακόμη και για φυσιολογικά άτομα δεν είναι εφικτό.  Από την στιγμή που έχουμε τιμές γλυκόζης ορού πάνω από μηδέν σίγουρα κάποια μέρα θα πεθάνουμε.

[Denominator]

- Ζητάω πάντα και ενδιάμεση τιμή στη μια ώρα. Δεν θέτει διάγνωση διαβήτη, αλλά πολλές φορές μου έχει τύχει τιμή 1η ώρας 250mg και 2η ώρα 98mg με τιμές νηστείας στο 120mg. Και φυσικά, σε τέτοιους οι γλυκοζυλιωμένη είναι κοντά ή πάνω από το 6.
...
- Χωρίς να υπάρχουν ακόμη σαφή δεδομένα, μπορείς να μετρήσεις μαζί με την γλυκόζη και την ινσουλίνη στην ώρα 0, και στις 2 ώρες για να δεις έκκριση ινσουλίνης αλλά με έμμεσες και φτωχές πληροφορίες.
...

Η όλη διαδικασία της καμπύλης ανοχής γλυκόζης είναι διεθνώς προτυποποιημένη (παραθέτω ένα σχετικό έντυπο).
Σημαντικό επίσης είναι να βρίσκονται οι ασθενείς καθιστοί και όχι να περιφέρονται ή να κάνουν δουλειές στα μεσοδιαστήματα.
Οι λεπτομερείς καμπύλες (0, 30, 60, 90 και 120 min) προσφέρουν ελάχιστα περισσότερες πληροφορίες. Οι δύο μεγαλύτερες διαβητολογικές εταιρείες (Αμερικανική και Ευρωπαϊκή) έχουν δημοσιεύσει κριτήρια "παθολογικών" καμπυλών βασισμένων σε ενδιάμεσες τιμές (30, 60 και 90 min). Ελάχιστες όμως μελέτες έχουν χρησιμοποιήσει αυτούς τους ορισμούς.
...
Μπορεί να μετρηθεί ινσουλίνη και στα 30 min και να υπολογστεί ο δείκτης ΗΟΜΑ, αλλά και αυτός έχει πειραματική και όχι κλινική εφαρμογή προς το παρόν.
...
Ως προς το "0" της γλυκόζης, φαίνεται ότι η μέση τιμή γλυκόζης νηστείας (και η γλυκοζυλιωμένη, με μια πιο χαλαρή σχέση) μάλλον εμφανίζουν μία καμπύλη τύπου "J" σε σχέση με κάποια καταληκτικά σημεία που σχετίζονται με τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον αιφνίδιο θάνατο. Θα δούμε στο μέλλον περισσότερα...

[Xouzouris]

Καλως σας βρηκα κι εγω.

Σημαντικό επίσης είναι να βρίσκονται οι ασθενείς καθιστοί και όχι να περιφέρονται ή να κάνουν δουλειές στα μεσοδιαστήματα.

Και να μην βγαινουν για τσιγαρο επισης.

Επιπλεον, κατι επισης σημαντικο: η διαγνωστικη αξια της γλυκοζυλιωμενης αιμοσφαιρινης που εισηγαγε η ADA αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη μεθοδολογία μετρησης (αν δεν κανω λαθος πιστοποιημενη κατα IFCC) και την τελευταια φορα που κοιταξα στην Ελλαδα δεν υπηρχε ουτε ενα εργαστηριο με τετοια πιστοποιηση (μαλλον λογω κοστους).

Ως εκ τουτου, η αξία της HbA1c στην διαγνωση του διαβητη ΙΜΗΟ ειναι μαλλον υπερεκτιμημενη στην χωρα μας: μια ξεκαθαρα παθολογικη τιμη (πχ θα ειναι μεν διαγνωστικη, αλλα μια ξεκαθαρα παθολογικη τιμη HbA1c πιθανοτατα θα εκφραζεται και με μια αλλο τοσο ξεκαθαρα παθολογικη τιμη στην γλυκοζη νηστειας ή σε αυτην της καμπυλης ή στην τυχαια μετρηση (οποτε τζαμπα κοπος) ενω μια οριακα παθολογικη ή στα ανωτερα φυσιολογικα επιπεδα τιμη στην καλυτερη περιπτωση θετει απλως μια σοβαρη υποψια "προδιαβητη" (δηλαδη οποιονδηποτε συνδυασμο IFG+IGT) και σιγουρα δεν επαρκει για να βαφτισεις καποιον διαβητικο και να τον ξεκινησεις αγωγη.

[Argirios Argiriou]

Μίλησα με Μικροβιολόγο της Καβάλας στις 14/02/2018. Μου είπε ότι μπορεί κανείς να επιλέξει από το e-diagnosis είτε

καμπύλη σακχάρου 1 (= δύο λήψεις 0 και 120 λεπτά)

ή


καμπύλη σακχάρου 2 ( = τρεις λήψεις 0, 60 και 120 λεπτά)


Σαν σχόλιο καλό είναι να γράψουμε 75 gr, αλλιώς ο Μικροβιολόγος θα δώσει 75 gr, έτσι και αλλιώς.

[Argirios Argiriou]

Diabetes Res Clin Pract
2021 Nov 26;183:109156. doi: 10.1016/j.diabres.2021.109156.

Saving time by replacing the standardised two-hour oral glucose tolerance test with a one-hour test: Validation of a new screening algorithm in patients with coronary artery disease from the ESC-EORP EUROASPIRE V registry

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Και μερικά σχόλια από Ιατρική ομάδα του facebook στις 18/12/2021:

- “limits the demand of a 2hOGTT in 79% of CAD patients without known T2DM. HbA1c did not add to the information derived from this algorithm. “
Τα Αγγλικά αυτά, μου φαίνονται κάπως... Τι εννοεί ο ποιητής; Ότι στο 100 – 79 = 21% των ασθενών υπάρχει περίπτωση να έχουν ΣΔ χωρίς όμως αυτό να φαίνεται στην Καμπύλη Σακχάρου της 1 ώρας;

- Καμία διαγνωστική μέθοδος δεν διαγιγνώσκει 100%. Η πιο ευαίσθητη είναι η καμπύλη και για αυτό θεωρείται η ύστατη δοκιμασία...όμως λόγω διαδικασίας χάνει και αυτή...τώρα με τον κορονοιό η παραμονή επί 2ωρο είναι προβληματική και γιαυτό πολλοί προτείνουν την 1 ώρα .. στην μία ώρα το 80% των 2ωρων θα έχουν θετική δοκιμασία σύμφωνα με το όριο που έχουν βάλει αυτοί.