Η άγνωστη Θηλυκή ύπαρξη.

[Argirios Argiriou]

07.06.2012   LiFO
του συγγραφέα Νίκου Δήμου.


Μεγαλώνοντας μαθαίνεις. Πώς το είπε κι ο Σωκράτης (που τελικά στη αναθεώρηση της δίκης του γλύτωσε το κώνειο). «Γηράσκω αεί…  κλπ». Έτσι κι εγώ.

Μεταξύ αυτών που έμαθα σε μεγάλη ηλικία είναι μερικές εκφράσεις που δεν υπήρχαν στα νιάτα μου. Όλες έχουν ένα κοινό στοιχείο: αναφέρονται σε μία απροσδιόριστη θηλυκή οντότητα που παίζει βασικό ρόλο στην φράση.

Παραδείγματα: Μου ΤΗΝ δίνει… ΤΗΝ κάνω ... Του ΤΗΝ είπε… Μου ΤΗΝ πέφτει…

Ποια είναι αυτή που υποκρύπτεται πίσω από το ΤΗΝ; Ποια δίνει, ποια λέει, ποια κάνει, ποια πέφτει;

Η πιο εύκολη ερμηνεία είναι στο θέμα της άποψης. «Του ΤΗΝ λέω» προφανώς σημαίνει την γνώμη μου. Όμως δεν είναι μόνο γνώμη γιατί η έκφραση υπονοεί και φραστική επίθεση. «Του ΤΗΝ είπα» σημαίνει «τον έβρισα» ή έστω «τον μάλωσα». Άρα το ΤΗΝ εδώ δεν αφορά μόνο γνώμη, αλλά επίκριση, κατάκριση.

Ως εδώ καλά. Αλλά όταν «ΤΗΝ κάνω», ποια κάνω; Η έκφραση σημαίνει φεύγω. Τι κάνω όταν φεύγω;

Και η φίλη που μου έγραψε ότι προχθές κάποιος σιχαμερός τύπος «της ΤΗΝ έπεσε» τι ακριβώς εννοούσε; Διότι αν έγραφε την παλιά έκφραση: «μου κόλλησε» θα καταλάβαινα αμέσως. Η φράση είναι σαφής, σχεδόν χειροπιαστή – όπως όταν σου κολλάει ένας εφαψίας στο λεωφορείο. Αλλά της ΤΗΝ έπεσε; Ποιά;

Και συμπληρώνει: «Μου τη δίνει όταν είναι θρασείς, ενώ καταλαβαίνουν ότι δεν τους πάω!». Να το πάλι το άγνωστον θήλυ. «Της ΤΗ δίνει». Ποιά;

Ποια είναι αυτή η κυρία ή δεσποινίς, κοπέλα ή γριέντζω,  που μπερδεύεται μέσα στα λόγια μας κάθε μέρα και μας ταλαιπωρεί. Και γιατί είναι η γλώσσα τόσο σεξιστική;  Δεν θα μπορούσαμε να λέμε: «ΤΟΝ κάνω», «του ΤΟΝ λέω». Με αρσενικό άρθρο οι φράσεις γίνονται σχεδόν άσεμνες. Σίγουρα είναι, στην περίπτωση: «του ΤΟΝ πέφτω».

Υπάρχουν και οι παλιότερες παραδοσιακές εκφράσεις. Ποια βάφει κανείς όταν λέει: «την έβαψα»; Και ποιαν πατάει στην έκφραση «την πάτησα»;

Η ζωή μας είναι γεμάτη από άγνωστες γυναίκες που τις παίρνουμε κάθε μέρα στο στόμα μας χωρίς να ξέρουμε ποιες είναι. Από ότι ξέρω το φαινόμενο αυτό δεν υπάρχει σε άλλες γλώσσες. Εδώ σας θέλω σοβαροί μας γλωσσολόγοι (όχι δεν εννοώ τον Μπαμπινιώτη) να μας λύσετε την απορία.

Υ. Γ. Εσείς περιμένατε, δέκα μέρες πριν από τις εκλογές, να γράψω πολιτικά και προεκλογικά. Ε, λοιπόν, σας ΤΗΝ έφερα!
 


Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[EzeΤΡΟΛ]

Δεν θα μπορούσαμε να λέμε: «ΤΟΝ κάνω», «του ΤΟΝ λέω». Με αρσενικό άρθρο οι φράσεις γίνονται σχεδόν άσεμνες. Σίγουρα είναι, στην περίπτωση: «του ΤΟΝ πέφτω».

Υπάρχουν και οι παλιότερες παραδοσιακές εκφράσεις. Ποια βάφει κανείς όταν λέει: «την έβαψα»; Και ποιαν πατάει στην έκφραση «την πάτησα»;
 
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Εδώ ο κ. Δήμου παραβιάζει ανοιχτές θύρες ασχολούμενος με ένα συχνό γραμματικό φαινόμενο της Ελληνικής, που είναι γνωστό ως Σχήμα "γνωστού-αγνώστου" ή "ασάφειας" ή "αποσιώπησης", όπου ο αδύνατος τύπος της προσωπικής αντωνυμίας αντικαθιστά το (ευκόλως εννούμενο) υποκείμενο ή αντικείμενο, το οποίο τελικά παραλείπεται.

Ωστόσο, η αντωνυμία δεν συμβαίνει να είναι αποκλειστικά γένους θηλυκού, όπως θέλει να περιορίσει το φαινόμενο ο κ. Δήμου. Έτσι, έχουμε π.χ. τις φράσεις:

- Τα βρίσκω μπαστούνια (θα τα παρατήσω)
- Τον ήπιαμε και σήμερα (έχασε η Εθνική)
- Τον δάγκωσα όλη τη νύχτα (από το πολύ κρύο)
- Τα βλέπω όλα κωλυόμενα (θα χτυπήσω αναβολή)
- Τα έχει κάνει πλακάκια με τον φαρμακά (και του γράφει αβέρτα)
- Το παράχεσε (του έγραψε πάρα πολλά)
- Μας τά 'κανε μπαλόνια/αερόστατα/τσουρέκια (ο ΠΦΣ με τα δελτία τύπου που εκδίδει)
- Τα έσπασα (με τον επιλόχ) και κόντεψα να τα φτύσω (με τις συνεχόμενες υπηρεσίες που με έχωσε)
- Τά τσουξε (και λέει ό,τι του κατέβει)
- Το διαλάμε/το σφυράμε (αρκετά καθήσαμε)
κ.λπ.

Σε κάθε περίπτωση, όλες αυτές οι φράσεις στέκουν από μόνες τους στη χρήση, αυτούσιες, χωρίς την ανάγκη να κατονομαστεί το αντικείμενο ή το υποκείμενο – το οποίο, ακόμη και αν είναι ή ήταν γνωστό, τείνει να συμπεριφέρεται ως γνωστό-άγνωστο και είναι, φυσικά οποιουδήποτε γένους. Οπότε δεν καταλαβαίνω γιατί το κούρασε το ζήτημα ο κ. Δήμου και τί ήθελε να πει τελικά.