Ελευθεροτυπία, 30/05/2010.
[spoiler]Της ΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΠΑ-ΣΟΥΛΟΥΝΙΑ Αύριο είναι η παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος και τα τελευταία χρόνια, με τις εφαρμογές των αντικαπνιστικών νόμων ανά την υφήλιο, κάπνισμα και ιατρική έχουν γίνει άσπονδοι εχθροί. Ομως το «μίσος» είναι αμφιλεγόμενο, καθώς πολλοί γιατροί άλλα λένε και άλλα κάνουν, κάτι σαν το «δάσκαλε που δίδασκες και λόγο δεν εκράτεις».
Το πρόβλημα έχει βαθιές ρίζες. Αρχίζει από τα εφηβικά χρόνια τους και εδραιώνεται στα φοιτητικά. Αυτό αποδεικνύει έρευνα που διενήργησε το 2009 το τμήμα Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και το τμήμα Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αποκαλύπτοντας ότι το ποσοστό των καπνιστών στους τριτοετείς φοιτητές των ιατρικών σχολών είναι πολύ υψηλό.
Ισότητα μεταξύ φύλων
Η Νοσηλευτική Σχολή Λάρισας έχει τα πρωτεία στους καπνιστές, με ποσοστό 52,4%, ακολουθεί η Οδοντιατρική Αθηνών με 38,7%, έπονται η Ιατρική Αθηνών και Ιωαννίνων με 30%, και τελευταίες είναι οι νοσηλευτικές σχολές Αθηνών, με ποσοστό 16,3%.
* Το 44,7% των καπνιστών φοιτητών συμφωνεί με τη γενική απαγόρευση του καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους. Το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 55,3% αν αφορά κάπνισμα σε εστιατόρια και μειώνεται στο 31,7% όταν αφορά νυχτερινά κέντρα μπαρ καφετερίες. Τα αντίστοιχα ποσοστά των μη καπνιστών είναι 87,9% υπέρ της γενικής απαγόρευσης, 92,2% όταν πρόκειται για χώρους εστίασης και κατεβαίνει στο 78,5% για τα νυχτερινά κέντρα.
* Το 54,4% των τριτοετών φοιτητών ιατρικών σχολών δήλωσαν ότι έχουν καπνίσει στο παρελθόν, ενώ το ποσοστό των τακτικών καπνιστών ανέρχεται σε 28,8%. Το 10% των φοιτητών είπαν ότι δοκίμασαν το κάπνισμα στην ηλικία των 11-15 ετών. Καταρρίπτονται επίσης οι μύθοι που θέλουν τους άνδρες πιο θεριακλήδες. Η έρευνα δείχνει ότι διαφορές στη συνήθεια του καπνίσματος ανάμεσα στα φύλα δεν υπάρχουν.
**Προκύπτει ότι το 48% των φοιτητών -ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό- ζει σε καπνιστικό περιβάλλον τόσο στο σπίτι όσο και στους δημόσιους χώρους. Το 22,5% των φοιτητών ιατρικής, το 22% της φαρμακευτικής και το 27,7% της νοσηλευτικής παραδέχονται ότι καπνίζουν στους διαδρόμους των σχολών τους. Εξαίρεση αποτελούν καπνιστές φοιτητές της οδοντιατρικής, που εξαιτίας ειδικών συνθηκών (στις αίθουσες υπάρχουν ιατρεία-εργαστήρια με ασθενείς) καπνίζουν στο προαύλιο (31,5%).
Το 40% των φοιτητών από όλες τις σχολές δήλωσε ότι δεν γνωρίζει εάν υπάρχει κανονισμός ή πινακίδες στις σχολές που να απαγορεύουν το κάπνισμα. Βέβαια η έρευνα έγινε λίγο πριν από την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, αλλά από πότε ο νόμος είναι πάνω από τους κανόνες της ιατρικής;
Η καθηγήτρια Δημόσιας Υγείας Τζένη Κρεμαστινού επισημαίνει ότι οι φοιτητές των επαγγελμάτων υγείας καπνίζουν σε πολύ υψηλά ποσοστά, όπως και ο υπόλοιπος ενήλικος πληθυσμός της Ελλάδας.
«Οι φοιτητές δεν παίρνουν στοχοποιημένη εκπαίδευση για το κάπνισμα γενικότερα και δεν είναι ουσιαστικά ευαισθητοποιημένοι για τον ρόλο τους ως προτύπων συμπεριφοράς τόσο στους μελλοντικούς ασθενείς τους όσο και στην κοινωνία».
Η πρωτογενής πρόληψη
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι στην Ελλάδα οι φοιτητές των επαγγελμάτων υγείας εκπαιδεύονται σε κλινικά μαθήματα μετά το τρίτο έτος σπουδών.
Συγκεκριμένα η πλειονότητα των φοιτητών, σε ποσοστό που κυμάνθηκε μεταξύ 94% και 98,3%, πιστεύουν ότι οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να εκπαιδευθούν στις τεχνικές διακοπής του καπνίσματος σε προπτυχιακό επίπεδο, ενώ μόνο 10,7% δήλωσαν ότι είχαν τέτοιου είδους εκπαίδευση. Προκύπτει λοιπόν το ερώτημα: Γιατί στις ιατρικές σχολές δεν υπάρχουν μαθήματα εκπαίδευσης στην αντικαπνιστική εκστρατεία;
Οι γιατροί ασκούν σημαντική επιρροή στους ασθενείς. Τη δεκαετία του '50 οι διαφημιστικές εταιρείες τούς χρησιμοποίησαν στο έπακρο στις διαφημίσεις τους για την εξάπλωση του καπνίσματος. Την επιρροή αυτή φαίνεται ότι τη γνωρίζουν οι μελλοντικοί γιατροί, αλλά αδυνατούν να την ενσωματώσουν στη συμπεριφορά τους, καθώς στο ερώτημα εάν θεωρούν τους εαυτούς τους πρότυπο, οι φοιτητές ιατρικής απάντησαν θετικά σε ποσοστό 55,4%, οι φοιτητές οδοντιατρικής σε ποσοστό 57,1%, της φαρμακευτικής 37,3% και οι φοιτητές νοσηλευτικής σε ποσοστό 70,2%.
Πάνω σε αυτό η Αναστασία Μπαρμπούνη παιδίατρος, επιμελήτρια του Τομέα Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, τονίζει ότι ακόμη και μια σύντομη συμβουλή από έναν επαγγελματία υγείας ενισχύει την προσπάθεια του καπνιστή να διακόψει το κάπνισμα. «Μια από τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές μείωσης των θανάτων συνεπεία του καπνίσματος είναι η ενθάρρυνση της συμμετοχής των επαγγελματιών υγείας κυρίως στην πρωτογενή πρόληψη, αλλά και τη συμβουλευτική των καπνιστών για τις μεθόδους διακοπής του καπνίσματος».
Η ταυτότητα της έρευνας
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ οργάνωσαν ένα πρόγραμμα προκειμένου να μελετήσουν τον επιπολασμό του καπνίσματος και των καπνιστικών συνηθειών των φοιτητών σε σχολές επαγγελμάτων υγείας σε 50 χώρες. Στην Ελλάδα το πρόγραμμα υλοποιήθηκε το 2009 από το τμήμα Δημόσιας και Διοικητικής Υγιεινής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας και από το τμήμα Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Ο τρόπος διεξαγωγής της μελέτης έγινε με την τεχνογνωσία του ΠΟΥ και συγκεκριμένα με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων από τριτοετείς φοιτητές των ιατρικών, οδοντιατρικών, φαρμακευτικών και νοσηλευτικών σχολών. Στο ερωτηματολόγιο χρησιμοποιήθηκε κοινή μεθοδολογία με 57 ερωτήσεις. Η ανταπόκριση των σχολών που επιλέγησαν στο στάδιο της δειγματοληψίας ανήλθε σε 90% και η ανταπόκριση των φοιτητών στο 85%. Το δείγμα αποτέλεσαν 637 τριτοετείς φοιτητές επαγγελμάτων υγείας. Το 66% ήταν γυναίκες και 34% άνδρες.
rpsoul@enet.gr [/spoiler]
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
Είσοδος