ΤΕΣΤ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ από το Τμήμα Μοριακής Ιατροδικαστικής (DNA)

[anastasios theodoridis]

Ανακοινώνεται ότι στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ άρχισε να λειτουργεί Τμήμα Μοριακής Ιατροδικαστικής (DNA) με την ευθύνη και την επιστημονική εποπτεία των ιατρών-ειδικών ιατροδικαστών Καθηγητή Σ. Ντούγκου και Επίκουρης Καθηγήτριας Λ. Κοβάτση.
Το Τμήμα Μοριακής Ιατροδικαστικής (DNA) στεγάζεται σε ανακαινισμένους χώρους, ελεγχόμενης πρόσβασης, στο ισόγειο του κτιρίου της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ όπου βρίσκεται το Εργαστήριο Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας (απέναντι από το ΠΓΝ ΑΧΕΠΑ).
Το Τμήμα Μοριακής Ιατροδικαστικής (DNA) έχει αρχίσει να λειτουργεί παρέχοντας στο κοινωνικό σύνολο υπηρεσίες μοριακής ιατροδικαστικής. Συγκεκριμένα:
-διεξάγει έλεγχο πατρότητας (και γενικά έλεγχο συγγενικών σχέσεων)
-επιλύει ιατροδικαστικά-εγκληματολογικά προβλήματα (αποκλεισμό αθώων υπόπτων, ταυτοποίηση πτωμάτων αγνώστων στοιχείων, ταυτοποίηση σε μαζικές καταστροφές και άλλα)
Ο έλεγχος γίνεται με τη χρήση τεχνολογίας αιχμής και συγκεκριμένα με την ανάλυση 15-23 πολυμορφικών δεικτών STR. Σε περίπτωση μη αποκλεισμού, η πιθανότητα πατρότητας υπερβαίνει το 99,999% με τη χρήση των δεικτών αυτών. Χρησιμοποιούνται συστήματα αντιδραστηρίων τελευταίας γενεάς και τα προϊόντα της PCR αναλύονται σε αυτόματο γενετικό αναλυτή ABI310. Η ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων γίνεται με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού.
Το Τμήμα Μοριακής Ιατροδικαστικής (DNA) είναι σχεδιασμένο και οργανωμένο ώστε να λειτουργεί σύμφωνα με τα πρότυπα και τις οδηγίες διεθνών επιστημονικών οργανώσεων όπως είναι το ISFG (International Society of Forensic Genetics), το ENFSI (European Network of Forensic Science Institutes) και το AABB (American Association of Blood Banks).
Το προσωπικό του Τμήματος έχει μετεκπαιδευτεί στο αντικείμενο της Μοριακής Ιατροδικαστικής στην αλλοδαπή (Σκωτία, ΗΠΑ, Γερμανία, Ολλανδία), παρακολουθεί τις εξελίξεις με συνεχιζόμενη κατάρτιση στο αντικείμενο και δημοσιεύει επιστημονικές εργασίες σε έγκριτα διεθνή περιοδικά.
Το Τμήμα Μοριακής Ιατροδικαστικής (DNA)  διατηρεί συνεργασίες με ομόλογα εργαστήρια της αλλοδαπής στις ΗΠΑ, στην Ολλανδία και στην Ελβετία, συμμετέχει σε πολυκεντρικές μελέτες και διαθέτει υποψήφιους διδάκτορες.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στους επιστημονικά υπεύθυνους:
Σ. Ντούγκου, Ιατροδικαστής, Καθηγητής, 2310999257/6978226258/ndungu@med.auth.gr
Λ. Κοβάτση, Ιατροδικαστής, Επικ. Καθηγήτρια, 2310999222/6937399699/kovatsi@med.auth.gr

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

14-01-2019 Καθημερινή.
Λίνα Γιάνναρου.

Μετά την ολιγοήμερη ανάπαυλα των γιορτών, η δρ Λήδα Κοβάτση, ιατροδικαστής, αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΑΠΘ και υπεύθυνη του τμήματος DNA του Εργαστηρίου Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του ΑΠΘ, έχει μπει ξανά για τα καλά στη ρουτίνα της δουλειάς. Για το εργαστήριο, ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος είναι οι μήνες με την περισσότερη δουλειά. Ακούγεται παράξενο, αλλά πάντα μετά τα Χριστούγεννα η ζήτηση για τεστ πατρότητας εκτοξεύεται...

«Ναι, το τεστ πατρότητας είναι... εποχικό προϊόν», λέει η κ. Κοβάτση, αντιλαμβανόμενη την έκπληξή μας. «Στις γιορτές, οι οικογένειες συναντιούνται και σε αυτές τις συναντήσεις αναζωπυρώνονται συζητήσεις, αμφιβολίες, βγαίνουν διάφορα “αγκάθια”. Το καλοκαίρι δεν μας ενοχλεί κανείς», προσθέτει χαριτολογώντας. Το εργαστήριο ταυτοποίησης DNA του ΑΠΘ είναι το μοναδικό κρατικό εργαστήριο που παρέχει τη συγκεκριμένη υπηρεσία στους πολίτες. (Αυτά της Αστυνομίας και της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας δεν είναι προσβάσιμα σε ιδιώτες.) Η πλειονότητα των αιτημάτων προέρχεται από άνδρες που έχουν αμφιβολία για το εάν το παιδί της συντρόφου τους είναι βιολογικό τους παιδί.

Ο «ιός» της αμφιβολίας

«Πολύ συχνά πρόκειται για παιδιά που έχουν γεννηθεί εκτός γάμου και πριν γίνει η αναγνώριση οι άνδρες θέλουν να μάθουν εάν είναι πράγματι δικό τους παιδί. Εχουμε και αιτήματα όμως από συζύγους οι οποίοι έχουν αμφιβολία για κάποιο από τα παιδιά τους. Είχαμε υπόθεση πατέρα που είχε αποκτήσει τρία παιδιά εντός γάμου και ενώ ήταν σίγουρος για τα δύο πρώτα, είχε αμφιβολία για το τρίτο. Σε άλλη περίπτωση, σύζυγος είχε φέρει την έγκυο στο τέταρτο παιδί τους γυναίκα του για να γίνει έλεγχος DNA στο έμβρυο...». (Πρόκειται για μια νέα υπηρεσία που παρέχει το κέντρο του ΑΠΘ. Παλαιότερα η λήψη DNA από έμβρυο γινόταν με αμνιοπαρακέντηση από την 11η εβδομάδα κύησης. Σήμερα μπορεί να γίνει από την 8η εβδομάδα, με μια απλή αιμοληψία από τη μητέρα).

Στο κρατικό εργαστήριο, η λήψη των δειγμάτων (δείγμα σιέλου) γίνεται στους χώρους του τμήματος DNA ή και εκτός, από ιατρό ή φαρμακοποιό ο οποίος θα ελέγξει την ταυτότητα των δοτών και θα υπογράψει για την τήρηση των κανόνων βιοηθικής. Ιδιωτικά εργαστήρια ανάλυσης DNA, όπως το DNAlogy (το μοναδικό εργαστήριο στην Ελλάδα που είναι διαπιστευμένο από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης για το σύνολο των δικανικών δοκιμών ανάλυσης DNA για να παρέχει τις συγκεκριμένες υπηρεσίες στους πολίτες), κάνουν δεκτά και «ανώνυμα» δείγματα, δηλαδή δείγματα χωρίς ταυτοποίηση προσώπων.

«Κάποιος εντολέας μας ζητεί για προσωπική χρήση να ελέγξουμε το δείγμα Α και δείγμα Β, χωρίς εμείς να γνωρίζουμε την ταυτότητα των δοτών», εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος της DNAlogy, διδάκτωρ γενετιστής, μοριακός βιολόγος,Γιώργος Φιτσιάλος. Αυτό γίνεται με την αγορά του ειδικού kit δειγματοληψίας για τεστ πατρότητας ή τεστ συγγένειας από τα φαρμακεία. «Αυτά τα σετ δειγματοληψίας που βρίσκεις στα φαρμακεία έχουν διευκολύνει πολύ τη διαδικασία. Βάζεις στο στόμα σου την μπατονέτα, τρίβεις δεξιά κι αριστερά για δέκα δευτερόλεπτα και αυτό ήταν». Τα περισσότερα δείγματα προέρχονται από άνδρες (πολύ συχνά δε η διαδικασία γίνεται εν αγνοία της γυναίκας), ωστόσο δεν είναι λίγες και οι γυναίκες που προσέρχονται στο κέντρο για να «διαλευκάνουν» ποιος είναι ο πατέρας του παιδιού τους. Συχνά ο εντολέας είναι η... γιαγιά που αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να πάρει δείγμα από τον γιο και το εγγόνι της.

Δώρον άδωρον

Ετσι –περίπου– συνέβη και στην περίπτωση της Ελένης Ντ. που πριν από έναν χρόνο δέχθηκε να υποβληθεί η τότε ενός έτους κόρη της σε δειγματοληψία προκειμένου ο πατέρας του παιδιού (δεν είναι παντρεμένοι) να λύσει τις όποιες αμφιβολίες του. «Τις αμφιβολίες τις έσπειρε η μητέρα του, η οποία ζητούσε από την πρώτη στιγμή να πραγματοποιηθεί τεστ πατρότητας. Ακόμα και όταν βγήκε η ταυτοποίηση, και ήταν φυσικά θετική, την αμφισβήτησαν, λέγοντας ότι “το πρώτο τεστ βγαίνει πάντα θετικό” (σ.σ. δεν ισχύει σύμφωνα με τους ειδικούς)», είπε η ίδια στην «Κ». Για την ιστορία, ο πατέρας του παιδιού –και με τη βούλα πια– δεν ανέλαβε ποτέ τις ευθύνες του.

Μολονότι το κόστος δεν είναι αμελητέο (το ειδικό kit κοστίζει 29 ευρώ στο φαρμακείο, ενώ η ανάλυση στο εργαστήριο 270 ευρώ), το ενδιαφέρον είναι μεγάλο. «Από την εμπειρία μου, πολλοί το κάνουν και ξαλαφρώνουν» λέει ο κ. Φιτσιάλος. «Μου λένε συχνά, “είχα δύο χρόνια την αμφιβολία και με έτρωγε, έπρεπε να το είχα κάνει νωρίτερα, να έχω ξεμπερδέψει”. Ακούω συχνά τις δυσάρεστες πλευρές της υπόθεσης, αλλά υπάρχει και μια θετική πλευρά, που δεν είναι άλλη από την αλήθεια. Ακόμα και εάν βγει ότι το παιδί δεν είναι δικό σου, αυτό σημαίνει ότι κάποιος άλλος είναι ο πατέρας. Το παιδί δικαιούται να μάθει τις βιολογικές του καταβολές».

Οπως λέει ο ίδιος, στο 70% των περιπτώσεων, το αποτέλεσμα είναι θετικό, δηλαδή προκύπτει συγγένεια. Ανάλογα είναι τα ποσοστά και στο εργαστήριο του ΑΠΘ (οι τιμές για τις αναλύσεις DNA στο οποίο κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με των ιδιωτικών κέντρων). «Παγκοσμίως, το ένα στα τέσσερα παιδιά που γεννιέται εντός γάμου δεν ανήκει στον κατά νόμο πατέρα», αναφέρει η κ. Κοβάτση.

Φυσικά, τα διαπιστευμένα κέντρα λειτουργούν και ως δικαστικοί πραγματογνώμονες για υποθέσεις που βρίσκονται στη Δικαιοσύνη. «Στις περιπτώσεις αυτές, πρέπει να έρθουν στο εργαστήριο και να συμμετέχουν και οι δύο γονείς και το παιδί ή τα παιδιά, να γίνει δηλαδή ταυτοποίηση προσώπων (σ.σ. δεν μπορεί δηλαδή να αποσταλεί δείγμα που έχει ληφθεί με χρήση του kit του φαρμακείου)», εξηγεί ο κ. Φιτσιάλος. «Είναι συνήθως υποθέσεις στο Πρωτοδικείο για προσβολή και αναγνώριση πατρότητας. Η κλασική περίπτωση αφορά μητέρα που κάνει παιδί με τον νέο σύντροφο αλλά επειδή δεν έχει προλάβει να εκδώσει το διαζύγιο με τον πρώην σύζυγό της, το παιδί παίρνει το όνομα του πρώην συζύγου. Πραγματοποιούμε επίσης πολλές αναλύσεις για θέματα μετανάστευσης. Μετανάστης που βρίσκεται στην Ελλάδα και θέλει να ταξιδέψει στη Γερμανία, για παράδειγμα, με τα παιδιά του, θα πρέπει να προσκομίσει στις Αρχές της χώρας τεστ πατρότητας με νομική ισχύ».

Τα κληρονομικά

Τα εργαστήρια της DNAlogy πραγματοποιούν και τεστ συγγένειας έως και 6ου βαθμού, είτε για ιδιωτικές είτε για δικαστικές υποθέσεις, που συνήθως σχετίζονται με τα κληρονομικά. Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση που χειρίστηκε το τμήμα DNA του ΑΠΘ στην οποία ένας 60χρονος πατέρας μάλωνε με τον 30χρονο γιο του για την κληρονομιά του παππού, για να αποδειχθεί στο τέλος ότι δεν είχαν συγγένεια μεταξύ τους.

Η ταυτοποίηση DNA χρησιμοποιείται κατά κόρον και για την ταυτοποίηση οστών που χάνονται έπειτα από εκταφές στα κοιμητήρια, όπως και σε υποθέσεις αναζήτησης των βιολογικών γονιών από υιοθετημένα παιδιά. «Εχουμε ενώσει με αυτόν τον τρόπο ανθρώπους από τρεις ηπείρους», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Φιτσιάλος.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος