Μαγκάλια και (ανερμάτιστη) ενεργειακή πολιτική.

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 29/12/2013.
του Κώστα Καλλίτση.

Η κυβέρνηση μοχθεί και τις άγιες ημέρες. Ετσι, τα Χριστούγεννα, τρεις υπουργοί έδωσαν συνέντευξη με θέμα τη θέρμανση και την αιθαλομίχλη. Από μια συνέντευξη χωρίς ουσία, αναμενόμενο ήταν ότι θα έμενε μόνο κάποια «εξυπνάδα» της στιγμής – το πετρέλαιο ως θερμαντικό της πισίνας. Το πλέον ενδιαφέρον ήταν ότι η ίδια κυβέρνηση που είχε εισηγηθεί στην τρόικα να μειωθεί ο ειδικός φόρος στο πετρέλαιο θέρμανσης, διά τριών υπουργών, εξήγησε πως αν η εισήγησή της είχε γίνει δεκτή, θα είχε ενισχυθεί το λαθρεμπόριο καυσίμων! Κατά τα λοιπά, οι συναρμόδιοι υπουργοί παρουσίασαν τα μέτρα που θα λαμβάνονται για την αιθαλομίχλη, κατά την κρίση των κατά τόπους περιφερειαρχών. Στην Αττική, από τον κ. Σγουρό - που τόσο «σεμνά» αυτές τις μέρες μας υπενθυμίζει την παρουσία του, στις φωτεινές επιγραφές των δρόμων, που πληρώνουμε εμείς.

Αλλά, πέρα από τα ευτράπελα και την απουσία μέτρου και αιδούς (που παρεπιδημούν στον δημόσιο βίο...) υπάρχει και το πρόβλημα. Η ουσία (και αυτού) του προβλήματος έγκειται στην απουσία συνεκτικού σχεδίου και στρατηγικής στην ενεργειακή πολιτική. Η χώρα μας διαθέτει ένα υπερπλήρες μείγμα ενεργειακών πόρων, αλλά το χρησιμοποιεί με τον χειρότερο τρόπο. Με συνέπεια, να εγκαθίσταται μονίμως η αιθαλομίχλη στις πόλεις (να αναπνέουμε δηλητήριο και τον χειμώνα, καλώντας τουρίστες να το μοιραστούν μαζί μας;), το υπερβολικό κόστος να συνθλίβει τη μεταποιητική παραγωγή (δεν αντισταθμίζεται ούτε από την εξαέρωση μισθών και τη διάλυση της αγοράς εργασίας...) και να πεθαίνουν άνθρωποι από μαγκάλια, ενώ έχουμε τον βραχύτερο χειμώνα στη Ευρώπη. Αναρωτιέμαι: Ετσι όπως λειτουργεί το σύστημα, τι θα συνέβαινε σε αυτή τη χώρα αν δεν βρισκόταν στο πιο ευλογημένο μέρος της γης; Αν βρισκόταν, π.χ. στην κεντρική ή στη βόρεια Ευρώπη;

Γιατί δεν υπάρχει σχέδιο; Γιατί δεν χωρά σε μια αποσπασματική πολιτική που προσομοιάζει μάλλον σε διευθετήσεις συμφερόντων.

Καταναλώνουμε 45% των ενεργειακών πόρων στις μεταφορές. Κι ενώ θα έπρεπε να είχαμε εισάγει έγκαιρα και διαδώσει τη χρήση ντίζελ (κανένας εισαγγελέας δεν θα ψάξει γιατί) την απαγορεύαμε με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται μόνο κατά 3% περίπου, έναντι 45% στην άλλη Ευρώπη. Αλλο 45% καταναλώνεται για παραγωγή ηλεκτρισμού, με τεράστια σπατάλη. Μείναμε με παλιές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που έχουν απόδοση 20% (αντί για 50% στην άλλη Ευρώπη) και ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα τόσο στα γκέτο της Πτολεμαΐδας και της Μεγαλόπολης όσο και σε τουριστικές περιοχές (Κρήτη, Ρόδος). Με γεωθερμία θα μπορούσαμε να ηλεκτροδοτούμε το μισό Αιγαίο, αλλά (εκτός της ραθυμίας και άλλων αντιδράσεων…) τα νησιά δεν είναι διασυνδεδεμένα. Εφόσον δεν είναι διασυνδεδεμένα, δεν αξίζουν γι’ αυτά οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας τον χειμώνα (διότι οι ανανεώσιμες πρέπει να συμπληρώνονται από άλλες πηγές...), τις οποίες ανανεώσιμες πηγές γενικώς επιδοτεί ο φορολογούμενος παχυλά – αυτή, ακριβώς, ήταν η μόνη «μεταρρύθμιση» που έγινε στην ενέργεια την τελευταία 10ετία...

Με καθυστέρηση αποφασίσαμε να εισάγουμε το φυσικό αέριο. Εισάγουμε 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τον χρόνο, τα 2 από τη Ρωσία (0,5 δισ. από τους Αζέρους και 0,5 δισ. υγροποιημένο, από την Αλγερία). Αλλά η σύμβαση με τη Ρωσία προβλέπει ότι η τιμή του φυσικού αερίου υπολογίζεται σε συνάρτηση με την (ακριβή) τιμή του πετρελαίου, όχι με τη (φτηνή) τιμή του υγροποιημένου φυσικού αερίου – όπως πέτυχαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ετσι πληρώνουμε το φυσικό αέριο 30% ακριβότερο. Η Gazprom και ο προνομιούχος μεσάζων βγάζουν επιπλέον κέρδος της τάξης των 200 εκατ. δολ. τον χρόνο, η ΔΕΠΑ απολαμβάνει το μη διατιμημένο κέρδος του (πολυτελούς στη στελέχωση...) μεσάζοντα, ο ΔΕΣΦΑ και οι ΕΠΑ απολαμβάνουν περίπου 10% κέρδος έκαστος επί των επενδεδυμένων κεφαλαίων τους. Να ’ναι καλά η χώρα, να πληρώνει;

Δεν μπορεί να είναι καλά. Το φυσικό αέριο είναι ακριβό, η τιμή του ελάχιστα διαφέρει από την τιμή του πετρελαίου. Ετσι (α) γονατίζει μεταποιητικές επιχειρήσεις που το χρησιμοποιούν, (β) καθιστά ακριβό το ηλεκτρικό ρεύμα, από τα 2/3 του αερίου που εισάγουμε αναλώνονται στην ηλεκτροπαραγωγή, (γ) δεν συνιστά πραγματική εναλλακτική για τη θέρμανση των νοικοκυριών, αφενός λόγω τιμής, αφετέρου διότι δεν είναι καν διαθέσιμο σε πολλές περιοχές. Και, στη χειρότερη ώρα, όταν τα εισοδήματα είναι δραστικά μειωμένα ή πλήρως κατεστραμμένα λόγω ανεργίας, η κυβέρνηση εξομοιώνει φορολογικά το πετρέλαιο θέρμανσης με το πετρέλαιο κίνησης.

Πριν, στα χρόνια της οικονομικής μεγέθυνσης 4% ετησίως, όταν έπρεπε να γίνει η εξομοίωση, δεν έγινε. Τότε, καταναλώναμε «πετρέλαιο θέρμανσης» περισσότερο από τη Σουηδία και κάθε άνοιξη (μετά τον χειμώνα…) η ελληνική επαρχία σημείωνε ρεκόρ αγοράς «πετρελαίου θέρμανσης» που γινόταν πετρέλαιο κίνησης. Τότε επιδοτούντο οι πάντες. Τώρα, στην πράξη δεν επιδοτούνται ούτε αυτοί που έχουν μεγάλη ανάγκη. Η επιδότηση είναι τόσο ανεπαρκής ώστε δεν απορροφάται. Το λαθρεμπόριο καυσίμων περιορίστηκε σχετικά, αλλά παραμένει στη «δουλειά» και πλουτίζει με τα ναυτιλιακά καύσιμα. Τελικά, η ασκούμενη πολιτική πετυχαίνει να οξύνει την ανθρωπιστική κρίση, που βρίσκει τον δρόμο της (και) σε συνθήκες αιθαλομίχλης. Παραδόξως, η κυβέρνηση δείχνει να είναι ευτυχής επειδή υπόσχεται μια πρώτη διανομή ενός virtual πλεονάσματος – περίπου, ως πράξη φιλανθρωπίας. Ισως, γιατί δεν φαντάζεται τι κρύβει η «ομίχλη (που) πέφτει στις σκεπές»...

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Δ. Κουναλάκης]

Κουράστηκα να ακούω για πετρέλαιο, κουράστηκα να ακούω για μαγκάλια.... Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτή τη χώρα κουβεντιάζουμε για τζάκια και για πετρέλαια.
Αναρωτιέμαι τι πετρέλαιο πρέπει να καίει η Σουηδία, η Γερμανία, η Ολλανδία με τις θερμοκρασίες που έχουν... Μπορεί και την ίδια ποσότητα με εμάς. Είναι φτηνότερο το ρεύμα εκεί; όχι είναι ακριβότερο. Καίνε ξύλα; όχι απαγορεύονται. Τότε πως στο καλό ζεσταίνονται;

Η διαφορά έχει να κάνει με τον μύθο του Αισώπου και το μυρμήγκι με το τζιτζικα... Στο Ηράκλειο Κρήτης, τα περισσότερα αυθαίρετα είναι πρώτη κατοικία. Ένας δήμαρχος παλαιότερα θεωρούσε όταν ο κόσμος κτίζει αυθαίρετα θα έχουν όλοι ένα σπίτι σε τιμή μικρότερη από ότι εάν βγάλουν άδεια και κάνουν κάτι με σχεδιασμό. Σήμερα, η πολεοδομία σου δίνει άδεια να πάρεις ρεύμα, νερό και να μείνεις σε ένα σπίτι που δεν έχει ίχνος μόνωσης και οι απώλειες θερμότητας είναι στο φουλ χειμώνα καλοκαίρι. Υπάρχουν σπίτια που καίνε έως και 10 περισσότερο πετρέλαιο από το σπίτι μου. Γιατί;

Πριν 2 χρόνια η ΕΕ υποχρέωσε και την Ελλάδα σε κάθε σπίτι να έχει πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης, ταυτόχρονα δίνει χρήματα για την ενεργειακή βελτίωση των σπιτιών. Κανένας δεν ενδιαφέρεται, η μόνη αγωνία είναι πόσο κοστίζει το πετρέλαιο να το καίμε....

Ζούμε σε μια προικισμένη χώρα, όχι γιατί έχει πετρέλαιο, φυσικό αέριο, αλλά γιατί δεν έχει ακραίες θερμοκρασίες. Και δυστυχώς έχει μαζέψει ότι σαβούρα υπάρχει από έμψυχο υλικό.
Προσωπικά θεωρώ ότι αντί να κάθεται να ασχολείται με τα τζάκια ο Στουρνάρας πρέπει να βάλει ένα τριπλό φόρο εάν ένα σπίτι έχει ενεργειακή απόδοση χάλι μαύρο. Έτσι δεν θα υπάρχει και δικαιολογία ότι νοικιάζω και φταίει ο σπιτονοικοκύρης. Πρέπει να κοπεί το επίδομα θέρμανσης και να υπάρχει επίδομα βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης. Αυτοί οι οικολόγοι που είναι;

Το δικό μου σπίτι δεν έχει aircondition. Το καλοκαίρι, για καμιά 10 ημέρες σύνολο μπορεί να χρησιμοποιήσω ανεμιστήρα. Ανάλογα και το χειμώνα. Οι λύσεις που ακολούθησα ήταν οι οικονομικότερες για να το πετύχω. Δεν λυπήθηκα εκεί που έπρεπε, τσιγκουνεύτηκα εκεί που δεν έπρεπε. Και η προσωπική μου εμπειρία είναι ότι οι μηχανικοί στην ελλάδα είναι χάλι μαύρο σε μεγάλο ποσοστό. Ευτυχώς που υπάρχουν κάποιοι καλοί και οι υπόλοιποι τους αντιγράφουν.

Δεν έχω λόγο να αφήσω το πετρέλαιο ακόμη κι αν το κάνουν 1,8€ το λίτρο. Θα χρειαστώ πολλά χρόνια για να αποσβέσω μια οποιαδήποτε άλλη λύση. Ίσως το κάνω όταν η Κρήτη έχει το δικό της φυσικό αέριο.
Καλή Πρωτοχρονιά. Καλή χρονιά και χωρίς τις εγκεφαλικές παρενέργειες του CO.

[tsoukase]

Η θέρμανση των κτηρίων είναι το πιο εύκολο τμήμα της ενεργειακής πολιτικής: χρησιμοποιούμε οτιδήποτε παράγει θερμότητα. Μπορούμε να κάψουμε ξύλα, λάστιχα ή κόπρανα, ακόμα και να αεριστούμε, αρκεί η θερμοκρασία που προκύπτει να είναι μεγαλύτερη από αυτήν που έχει ο χώρος. Συνεπώς όλοι οι τρόποι είναι υποψήφιοι και ο καθένας επιλέγει αυτόν που του ταιριάζει: από την γεωθερμία που κοστίζει >10000 ευρώ αλλά έχει δωρεάν λειτουργία, μέχρι τη ξυλόσομπα που σε μετατρέπει σε Willy μαύρο θερμαστή από το Τσιμπουτί. Επίσης πολιτική είναι η έλλειψη θέρμανσης: με κατάλληλη ένδυση (μέχρι και στολή του σκι) μπορείς να κρατηθείς ζεστός όλο το χειμώνα. Σε ότι αφορά τη μόνωση, για κτήρια πριν το 2000 είναι επιεικώς άθλια και αυτό δεν αλλάζει με ένα διετές πρόγραμμα που έχει λήξει. Συμπερασματικά η κατάσταση το χειμώνα είναι "ο σώζων εαυτό σωθήτω": ο καθένας ανάβει ότι έχει και αντέχει.

Η πολιτική θέρμανσης είναι θέμα υποδομής όπως είναι τα μεγάλα έργα. Η διεθνής εμπειρία έχει απαντήσεις και κυρίως η πρακτική της Σιβηρίας: φυσικό αέριο κυρίως στις μεγάλες πόλεις και τηλεθέρμανση με μονάδες αποκλειστικής παραγωγής στην επαρχία (δυστυχώς οι ανανεώσιμες πηγές είναι αδύναμης το χειμώνα). Επίσης απαιτείται "εθνική παιδεία θέρμανσης" με συμμετοχή μηχανικών, υδραυλικών και πολιτών. Αλλιώς, όταν ένα διαμέρισμα χρειάζεται μέχρι 15 τόνους ξύλα, για όλη την Ελλάδα δε θα φτάσει ούτε ολόκληρος ο Αμαζόνιος...