Η απελευθέρωση αγορών και η ύφεση μείωσαν το κόστος των υπηρεσιών.

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 12/01/2014.
Του Λεωνιδα Στεργιου.

Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα αποτελούν οι κλάδοι μεταφορών, τηλεπικοινωνιών και εταιρειών καθαρισμού.

Οπου πραγματοποιήθηκε απελευθέρωση της αγοράς ή τουλάχιστον έγιναν τα πρώτα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, στην Ελλάδα, οι τιμές έπεσαν και μάλιστα σημαντικά. Κι αυτό μολονότι σε ορισμένους κλάδους η απελευθέρωση δεν έχει λειτουργήσει ή παραμένει στα χαρτιά. Αυτό αποκαλύπτει η σύγκριση του Δείκτη Τιμών Υπηρεσιών που δημοσιεύουν η Eurostat και η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Κατά την περίοδο της κρίσης, δηλαδή από το 2010 μέχρι σήμερα, οι τιμές των υπηρεσιών από επαγγέλματα που απελευθερώθηκαν μειώθηκαν σημαντικά. Βέβαια, στην αποκλιμάκωση των τιμών συνέβαλε η βαθιά ύφεση και η κατακόρυφη πτώση της ζήτησης. Αυτό είναι έκδηλο, για παράδειγμα, στο κόστος των υπηρεσιών που σχετίζονται με τον κλάδο της διαφήμισης. Από το 2010 μέχρι σήμερα οι τιμές έχουν υποχωρήσει κατά 17,68%. Η πτώση είναι μικρότερη από τη μείωση της διαφημιστικής δαπάνης, εντούτοις είναι ενδεικτική της συρρίκνωσης του κλάδου.

Επίσης, ο κλάδος των υπηρεσιών καθαρισμού υπέστη τις συνέπειες της κρίσης. Οι τιμές υποχώρησαν στην Ελλάδα κατά 1,4%, όταν στην Ευρωζώνη αυξήθηκαν κατά 4,4% και στη Γερμανία 4%.

Ενα άλλο παράδειγμα κλάδου που επηρεάστηκε από την απελευθέρωση των αγορών, αλλά και από την κρίση, προέρχεται από τις οδικές μεταφορές. Ο κλάδος αυτός, όπως και τα περισσότερα «κλειστά» επαγγέλματα, ξεκίνησε να «ανοίγει» από το 2011. Η συνολική μείωση των τιμών στις οδικές μεταφορές είναι 6,4%, όταν στην υπόλοιπη Ευρωζώνη οι τιμές των υπηρεσιών αυτών έχουν αυξηθεί κατά περίπου 6%.

Ισως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της αποτελεσματικότητας από το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων και των ιδιωτικοποιήσεων να αποτελεί το λιμάνι του Πειραιά με την είσοδο της Cosco. Μολονότι, λοιπόν, η διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων είναι μια δραστηριότητα η οποία επηρεάζεται από τα καύσιμα, η αύξηση των τιμών συγκρατήθηκε χαμηλότερα απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Συγκριμένα, στην Ευρωζώνη οι τιμές στις υπηρεσίες διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων αυξήθηκαν κατά 5,4%, ενώ στην Ελλάδα κατά 4,6%.

Καύσιμα και φόροι

Η πτώση των τιμών στην Ελλάδα θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη εάν δεν είχαν μεσολαβήσει κατά την περίοδο 2010-2013 αυξήσεις φόρων (ΦΠΑ και ειδικοί φόροι κατανάλωσης). Η φορολογία επηρέασε κυρίως τις τιμές των καυσίμων και, κατά συνέπεια, μια σειρά από υπηρεσιές που είναι «ευαίσθητες» στις μεταβολές των τιμών του πετρελαίου. Επίσης, κατά το διάστημα αυτό αυξήθηκε και η ίδια η τιμή του βαρελιού.

Οι φόροι και οι υψηλές τιμές καυσίμων ίσως εξηγούν και το γεγονός ότι παρά τον αποπληθωρισμό του 2013 και τη συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 25% από το 2010 μέχρι σήμερα, ο πληθωρισμός συνολικά έχει αυξηθεί κατά 2,8%. Με άλλα λόγια, το «καλάθι της νοικοκυράς» έχει γίνει πιο ακριβό κατά 2,8%, ενώ τα εισοδήματα έχουν μειωθεί κατά μέσον όρο γύρω στο 25%.

Η άνοδος των τιμών των καυσίμων δεν επηρέασε μόνο τις τιμές των υπηρεσιών στην Ελλάδα. Μάλιστα, σε ορισμένες χώρες όπου οι αγορές θεωρούνται πιο αποτελεσματικές, η επίπτωση ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι τιμές των παρεχομένων υπηρεσιών στις θαλάσσιες μεταφορές της Γερμανίας. Σε αυτόν τον κλάδο, οι τιμές εκτινάχθηκαν άνω του 30% τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Αντίστοιχη ήταν η επίπτωση και σε άλλους κλάδους, όπως οι αερομεταφορές. Ισως οι αυξημένες τιμές καυσίμων να αποτελούν την εξήγηση για την άνοδο του κόστους στις υπηρεσίες ταχυδρομείων και ταχυμεταφορών (κούριερ). Ο κλάδος αυτός στην Ελλάδα είναι ο μόνος που παρουσιάζει αύξηση τιμών μεγαλύτερη (σχεδόν διπλάσια) απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη.

Η κρίση και το άνοιγμα των επαγγεμάτων οδήγησε σε πτώση τιμών στις νομικές, λογιστικές, ελεγκτικές και συμβουλευτικές υπηρεσίες. Στην Ελλάδα καταγράφεται πτώση 4,1% όταν στην Ευρωζώνη οι αντίστοιχες υπηρεσίες έγιναν ακριβότερες κατά 4,34% και στη Γερμανία κατά 7%.

Τέλος, ένας κλάδος ο οποίος από νωρίς είχε δείξει πόσο μπορούν να πέσουν οι τιμές λόγω ανταγωνισμού είναι αυτός των τηλεπικοινωνιών. Οι τιμές στην Ελλάδα κατά την εξεταζόμενη περίοδο έπεσαν κατά 4,41%, παρά τη σημαντική αύξηση της φορολογίας κυρίως στην κινητή τηλεφωνία. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, η πτώση αυτή ήταν μικρότερη απ’ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη (-11,12%) ή για παράδειγμα στη Γερμανία (-6,1%).

Το «καλάθι υπηρεσιών»

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της UBS, η οποία παρακολουθεί ένα καλάθι 27 υπηρεσιών (από κομμωτήρια μέχρι υδραυλικούς και από εκπαίδευση μέχρι υγεία), το συνολικό κόστος στην Ελλάδα είναι σήμερα περίπου στο 50%-60% του αντίστοιχου στην Ευρωζώνη ή στις ΗΠΑ.

«Ξεφουσκώνουν» οι τιμές υπηρεσιών

Στις υπηρεσίες παρατηρείται «ξεφούσκωμα» των τιμών και σε απόλυτες τιμές. Για παράδειγμα, το «καλάθι» 27 υπηρεσιών από όλους τους κλάδους, σύμφωνα με τη UBS, κοστίζει στην Ελλάδα 446 ευρώ, όταν για παράδειγμα στο Μόναχο στοιχίζει 546 ευρώ, στο Λονδίνο 584 ευρώ, στο Μιλάνο 540 ευρώ και στη Μαδρίτη 484 ευρώ.

Μολονότι οι αμοιβές των μηχανικών -κατά μέσο όρο- δεν έχουν μειωθεί στην Ελλάδα κατά την περίοδο της κρίσης, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών υπηρεσιών, εντούτοις το μισθολογικό κόστος βρίσκεται σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Για παράδειγμα, το μέσο κόστος για τον μηχανικό στην Ελλάδα είναι 13,7 ευρώ την ώρα (καθαρό μέσο ωρομίσθιο περίπου 10 ευρώ), ενώ στο Βερολίνο είναι 29 ευρώ, στη Μαδρίτη 21 ευρώ, στο Μιλάνο 23,2 ευρώ και στο Παρίσι 26,8 ευρώ.

Τα ίδια συμπεράσματα προκύπτουν από τη σύγκριση σε απόλυτες τιμές και σε άλλες υπηρεσίες όπως οικιακοί βοηθοί, κομμωτήρια, παροχές υγείας, φροντίδας παιδιών κ.λπ.

Πάντως, σύμφωνα με τους δείκτες παρακολούθησης για το άνοιγμα των επαγγελμάτων, σε εκκρεμότητα παραμένει η πλήρης απελευθέρωση για δικηγόρους, φαρμακοποιούς, νομικούς ελεγκτές, μεσίτες, τεχνικά επαγγέλματα, γιατρούς και οδοντιάτρους. Επίσης, υπάρχουν κλάδοι όπου η απελευθέρωση παραμένει στα χαρτιά. Το ΚΕΠΕ έχει υπολογίσει το συνολικό όφελος από την απελευθέρωση των επαγγελματικών υπηρεσιών 1,07% και 2,14% του εθνικού εισοδήματος.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος