Ο ευτελισμός τού εφημερεύοντος ιατρού

[Argirios Argiriou]

Πρόσφατο άρθρο του Θανάση Δρίτσα που βασίζεται σε Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος από το 2008.

18-10-2014. Ελευθεροτυπία.
του Θανάση Δρίτσα.

Το ιατρικό λειτούργημα στη χώρα μας, αλλά και οι συνθήκες άσκησης της ιατρικής έχουν ευτελιστεί σε βαθμό κακουργήματος. Πρόσφατα ανέσυρα, μέσα από το χάος της πληροφορίας που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο, κείμενο επιστολής ασθενούς προς εκπρόσωπο περιφερειακού ιατρικού συλλόγου της χώρας μας. Ο ευαίσθητος αυτός άνθρωπος διαμαρτύρεται για τις τραγικές συνθήκες εργασίας των εφημερευόντων ιατρών σε δημόσιο νοσοκομείο.

Παραθέτω χαρακτηριστικό σημείο της επιστολής: «Υπάρχουν ακούραστοι εργάτες, οι οποίοι αγωνίζονται -υπό αντίξοες συνθήκες- για τη ζωή και την υγεία του ανθρώπου. Ο γιατρός, εργαζόμενος ως εργάτης Υγείας, αμείβεται για συνεχές ωράριο -από τις 8 το πρωί μιας μέρας, όλη τη μέρα και όλη τη νύχτα, έως την άλλη μέρα το μεσημέρι- επί 32 ώρες συνεχώς για 42 ευρώ καθαρά. Τρία μεροκάματα και ένα νυχτερινό. Συνεχές ωράριο στο νοσοκομείο. Δηλαδή, 1,30 ευρώ την ώρα. Ο νυχτοφύλακας καρδιοπαθούς (1,30 ευρώ την ώρα) με 9,5 ευρώ ολόκληρο νυχτοκάματο. Ολη τη νύχτα, 9,5 ευρώ. Με τόσα τον αμείβει το δημόσιο-κρατικό νοσοκομείο. Στην Ευρώπη, τον 21ο αιώνα, το 2013».

Ηαντίληψη ότι ο νοσοκομειακός γιατρός πρέπει να βρίσκεται συνέχεια στο νοσοκομείο είναι παλαιότατη και η επαγγελματική ιατρική του ικανότητα ήταν άμεσα συνυφασμένη με τη συνεχή παρουσία του στο νοσοκομείο· έτσι έχει προκύψει και ο αγγλοσαξονικός όρος resident, που στα ελληνικά μέχρι πρότινος είχε αποδοθεί ως «εσωτερικός βοηθός». Αυτό πρακτικά έδειχνε ότι οι νεαροί εσωτερικοί βοηθοί είχαν στην ουσία παντρευτεί το νοσοκομείο για άγνωστο διάστημα. Ετσι, ανάλογα με την υποκειμενική άποψη και το βαθμό της εύνοιας του ανωτάτου άρχοντος, κάποιος μπορούσε να παραμείνει παντοτινά «εσωτερικός» ή να προαχθεί στη βαθμίδα του «επιμελητού». Κάποτε οι γιατροί, στα πρώτα στάδια της εκπαίδευσής τους, θεωρούνταν υποτακτικοί των ανωτέρων τους και των νοσηλευτικών ιδρυμάτων -κάτι ανάλογο με τους ιεροδιακόνους και τους δόκιμους μοναχούς.

Δεν είναι μόνον ο εξευτελισμός της εργασίας του γιατρού -και δεν θα σταθώ αποκλειστικά στην αφάνταστη ταλαιπωρία των νέων γιατρών- αλλά δυστυχώς η κρατική αντίληψη περί εφημεριών στον τόπο μας παραμένει οπισθοδρομική σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενώ π.χ. στην Ευρώπη δεν θα δεις μέσα στα νοσοκομεία να εφημερεύουν γιατροί ηλικίας άνω των 40 ετών, εδώ θα συναντήσεις γηρασμένα «φαντάσματα» γιατρών σε ηλικία σύνταξης, που είναι υποχρεωμένοι να διανυκτερεύουν αντιμετωπίζοντας την κόλαση της εφημερίας στα δημόσια νοσοκομεία. Και αυτό δεν έχει καμμία ουσία, αλλά βασίζεται στην ευθυνοφοβική κρατική αντίληψη ότι ο αρχαιότερος αναλαμβάνει την τυπική ευθύνη, ενώ είναι γνωστό ότι οι νεότεροι γιατροί διατηρούν πολύ καλύτερα αντανακλαστικά στη διαχείριση του επείγοντος.

 Το εξαιρετικά επείγον περιστατικό (βλ. καρδιακή ανακοπή) μπορεί να αντιμετωπιστεί από εκπαιδευμένη ομάδα νέων γιατρών, εφ' όσον η εκπαίδευση έχει αρχίσει νωρίς (βλ. πιστοποιημένα σεμινάρια υποστήριξης της ζωής ALS/ATLS), στη συνέχεια ο έμπειρος γιατρός έχει αρκετό χρόνο να έρθει από το σπίτι του προκειμένου να προβεί σε κάποια επέμβαση ή άλλη ιατρική πράξη που απαιτεί εμπειρία. Το να διανυκτερεύουν μέσα στο νοσοκομείο μεσήλικες γιατροί, που ήδη έχουν εφημερεύσει 30-35 συνεχή χρόνια, είναι όχι μόνον απαράδεκτο, αλλά ηθικά και ποινικά κολάσιμο.

Δεν είναι λίγοι οι γιατροί που έχουν οι ίδιοι πάθει εμφράγματα και ανακοπές στη διάρκεια των εφημεριών τους. Είναι βαρύ φορτίο να εφημερεύεις και το κόστος αυτής της εργασίας επί της ουσίας δεν αποπληρώνεται με τίποτα, πόσω μάλλον με την ευτελή αμοιβή που προσφέρει στο γιατρό-ραγιά το σύγχρονο ελληνικό κράτος-βεζίρης.

Η σχετικά πρόσφατη ευρωπαϊκή οδηγία, που καθορίζει το ανώτατο όριο ωρών εργασίας σε 48-56 ώρες την εβδομάδα, δεν έγινε τυχαία, αλλά βασίστηκε σε ερευνητικά δεδομένα, τα οποία δείχνουν ότι οι κουρασμένοι γιατροί, συνεπεία των εξοντωτικών ωρών εργασίας, εκτός από τον εαυτό τους μπορούν εύκολα να σκοτώσουν και τους ασθενείς τους. Αυτή η κοινοτική οδηγία δυστυχώς δεν εφαρμόστηκε ποτέ στην Ελλάδα. Κανείς ασθενής δεν επιθυμεί να εξετάζεται από απρόθυμους και καταπονημένους γιατρούς. Πρέπει να εμπιστευθούμε τους νέους γιατρούς, αφού πρώτα τους εκπαιδεύσουμε αυστηρά και υπεύθυνα.

* Ο Θανάσης Δρίτσας είναι Καρδιολόγος, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, συνθέτης και συγγραφέας.