Να απαγορεύσουμε δηλαδή στους παθολόγους, και μαζί με αυτούς και σε άλλες ειδικότητες, να παρέχουν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας … Εκτός το ότι το συγκεκριμένο ακούγεται ως μια σοσιαλιστικού τύπου διαχωρισμό των ιατρικών ειδικοτήτων, δεν ξέρω κατά πόσο είναι επιστημονικά σωστό. …
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να θυμηθούμε ότι τα ιατρεία «σοβιετικού τύπου» δεν ήταν αυτό, αλλά ιατρεία όλων των ειδικοτήτων, χωρίς συντονισμό από οικογενειακό γιατρό, κάτι σαν το πάλε ποτέ ΙΚΑ και νυν ΠΕΔΥ.
Θα μου επιτρέψετε όμως να παραθέσω λίγες σκέψεις για τον οικογενειακό γιατρό και το ρόλο του Γ.Γ. ή παθολόγου σε αυτόν, καθώς και το αν έχει ή όχι ρόλο μόνο ο Γ.Γ. (ή έστω και ο παθολόγος) στην ΠΦΥ ή μήπως έχουν και άλλοι?
Όποιος δεν έχει υπομονή, ας μη προχωρήσει. Συγνώμην, αλλά το έκανα όσο πιο σύντομο μπορούσα.Η παθολογία είναι -αν θέλαμε να είμαστε πιο επιστημονικοί- νοσολογία.
Από την άλλη οι ειδικότητες ορίζονται μόνον για να προσδιορίσουν την «ιδιαίτερη» και σε βάθος ενασχόληση κάποιων γιατρών με κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο.
Τώρα, πέρα από το «αυστηρό περιεχόμενο» κάθε ειδικότητας, ασφαλώς και μπορεί ο καθένας –με δεδομένο ότι έχει πτυχίο ιατρικής και άδεια άσκησης ιατρικής (και όχι Χ ειδικότητας) να διαχειριστεί (επιστημονικά –άσχετο από το «Ταμειακά») το οτιδήποτε εκείνος έχει την επιστημονική επάρκεια και δεξιότητα. Ο ασθενής δεν είναι κτήμα κανενός, παρά μόνο του εαυτού του και ο γιατρός δεν είναι υποτακτικός κανενός, παρά μόνο της επιστημονικής του γνώσης. Το ορκιζόμαστε και στον όρκο του Ιπποκράτη αυτό, αλλά μάλλον το ξεχνούμε.
Όμως, είτε το θέλουμε είτε όχι η ειδικότητα ήταν και είναι εσωτερική παθολογία.
Σε ετοιμάζει δηλαδή για την εσωτερική νοσολογία (λέμε τώρα, γιατί η εκπαίδευση σε πολλές κλινικές, πόρρω απέχει από αυτό).
Η Γ. Ι όμως, σε ετοιμάζει να δουλέψεις (και πάλι λέμε τώρα!!)
στην κοινότητα με κύριο άξονα την πρόληψη και προαγωγή υγείας, την διαχείριση αδιαφοροποίητων καταστάσεων, την αντιμετώπιση –διαχείριση χρονίων συχνών νόσων, την αντιμετώπιση απλών νοσολογικών καταστάσεων –αδιακρίτως συστήματος- που δεν απαιτούν ειδικές ή νοσοκομειακές θεραπείες, και (αναλόγως του συστήματος υγείας) την διαχείριση του επείγοντος σε εξωνοσοκομειακό επίπεδο. (παραλλαγές υπάρχουν, αλλά χονδρικά αυτό είναι το πλαίσιο της Γ.Ι.).
Ας εξετάσουμε λοιπόν τώρα τα πράγματα με το πώς έπρεπε να είναι η εκπαίδευση και ας θεωρήσουμε –για να μπορέσουμε να συνεννοηθούμε- ότι είναι όπως προβλέπεται.Με αυτά τα δεδομένα, είτε θέλουμε κάποιοι είτε όχι,
η Γ.Ι. είναι (θεωρητικά τουλάχιστον) η ειδικότητα που σου έδωσε τα πιο κατάλληλα όπλα για την αντιμετώπιση στην κοινότητα των ανωτέρω καταστάσεων, που εν πολλοίς αποτελούν και το αντικείμενο που πρέπει να διαχειριστεί ο οικογενειακός γιατρός (ας μη ξεχνούμε ότι η Γ.Ι., η παθολογία κ.λπ. είναι ειδικότητες, ενώ ο οικογενειακός γιατρός είναι λειτουργία –δέσμη δραστηριοτήτων).
Η παθολογία από την άλλη? Αν ήταν όντως εσωτερική παθολογία (κάτι που δεν σημαίνει για «εσωτερική χρήση στο νοσοκομείο», όπως κακώς εκλαμβάνεται από πολλούς, αλλά «νοσολογία εμβαθύνουσα» -σε ελεύθερη μετάφραση), τ
ότε θα έπρεπε να έχουμε ελάχιστους παθολόγους και να ασχολούνται στην Β’- και Γ'-βάθμια φροντίδα.Όμως, οι παθολόγοι στη χώρα μας συνήθως εκπαιδεύονται σε πιο ευρύ φάσμα και συνεπώς έχουν αρκετές δεξιότητες διαχείρισης «σε πρώτο επίπεδο». Αυτό τους κάνει ικανούς να διαχειρίζονται περιστατικά οικογενειακής ιατρικής στην ΠΦΥ (πιθανώς ενίοτε και ευρύτερη γκάμα νοσολογικών καταστάσεων «νοσολογίας» από τους Γ.Γ.),
από την άλλη όμως, υπάρχουν πολλές δεξιότητες για τις οποίες θα αναγκαστούν να παραπέμπουν, αν δουλέψουν στην ΠΦΥ και δεν θελήσουν να γίνουν όντως οικογενειακοί γιατροί και να τις αναπληρώσουν.
Η ΠΦΥ ταυτίζεται με την οικογενειακή ιατρική και αποτελεί μονοπώλιο της Γ.Ι.?
Σαφώς ΟΧΙ. Η ΠΦΥ δεν χρειάζεται μόνο Γ.Γ. Είναι εγωιστικό και άτοπο επιστημονικά και μου θυμίζει τους Γάλλους του Quebec στον Καναδά, πού όταν πήραν το πάνω χέρι (από την καταπίεση των εγγλέζων) απαγόρεψαν σχεδόν και τα Εγγλέζικα.
Η ΠΦΥ λοιπόν χρειάζεται ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟYΣ γιατρούς που πρέπει να είναι οι Γ.Γ., αλλά μπορούν να είναι και οι παθολόγοι που αποδέχονται ρόλο οικογενειακού γιατρού και συμπληρώνουν τα απαραίτητα γνωστικά πεδία στα οποία δεν εκτέθηκαν (μέσα από δομημένα προγράμματα αλλά και με δική τους φιλοτιμία και πρωτοβουλία, όσο αυτά ελλείπουν) και δεν προσπαθούν «να μεταφέρουν το νοσοκομείο στην γειτόνευα». (προσωπικά έχω γνωρίσει τέτοιους παθολόγους).
Οι συσχετισμοί ειδικών σήμερα (και για κάμποσα ακόμη χρόνια, αφού δεν υπάρχει σχέδιο προγραμματισμένης παραγωγής) θα είναι τέτοιοι που δεν επιτρέπουν –για ορθολογικούς λόγους- να αποκλείονται οι παθολόγοι. Για τους ίδιους λόγους είναι ανορθολογικό και αντιεπιστημονικό το να ισχυρίζεται κανείς ότι οι Γ.Γ. είναι γιατροί 2ης κατηγορίας για την ΠΦΥ και να αρνείται την προτεραιότητα τους στο ρόλο του οικογενειακού γιατρού. Για να είναι όμως «ολοκληρωμένοι οικογενειακοί γιατροί», απαιτείται –φρονώ- σαφώς 1. πραγματική αποδοχή του ρόλου του οικογενειακού γιατρού (και όχι αποδοχή μόνο για «να έχω δουλειά») και 2. εκπαίδευση –εξοικείωση σε αντικείμενα που είναι απαραίτητα στην οικογενειακή ιατρική και στα οποία δεν τρίφτηκε στην παθολογία.
Επαναλαμβάνω ότι μιλάω για την Οικογενειακή ιατρική –και όχι για την ΠΦΥ γιατί η ΠΦΥ δεν είναι ταυτόσημη με την οικογενειακή ιατρική.
Η οικογενειακή ιατρική είναι αυτή που θα δώσει στον πολίτη το γιατρό που θα διαχειριστεί τα πιο συχνά και περισσότερα προβλήματά του. Κάποια δεν μπορεί να τα διαχειριστεί. Απαιτείται να τον παραπέμψει. Που και πώς όμως? Και εδώ αναδεικνύεται και πάλι το μεγαλείο του οικογενειακού γιατρού. Με προγραμματισμό, με συνεννόηση με τον γιατρό «υποδοχής», με λήψη και καταγραφή του feedback όταν επιστρέψει ο ασθενής, με το να γίνει δηλαδή τελικά «σύντροφος» και gate opener για τον ασθενή του και «προσωπικός του γιατρός», όρος που αγαπώ, αν και ξέρω πόσο εξοβελιστέος είναι από πολλούς του χώρου μας.
Από την άλλη, πού θα τον παραπέμψει? Γιατί δηλαδή να τον παραπέμψει σε έναν ΩΡΛ, Οφθαλμίατρο, Ενδοκρινολόγο, Ρευματολόγο, Καρδιολόγο κ.λπ. στο νοσοκομείο?
Γιατί δεν μπορούν όλοι αυτοί να είναι γιατροί της δεύτερης γραμμής στην ΠΦΥ?
Για μένα σαφώς και μπορούν. (υπάρχουν βέβαια και ειδικότητες που για να κάνουν σωστά τη δουλειά τους πρέπει να είναι νοσοκομειακές, αλλά το ποιες είναι αυτές είναι μια σοβαρή επιστημονική –και όχι καφενείου- συζήτηση).
Γι’ αυτό λέω ότι η ΠΦΥ δεν είναι οικογενειακή ιατρική.
Η οικογενειακή ιατρική είναι το πρώτο –και πολλάκις το μοναδικό απαιτούμενο- σημείο επαφής του πολίτη / ασθενή.
Η ΠΦΥ όμως είναι όλο το πακέτο των οικογενειακών γιατρών, αλλά και κάμποσων άλλων βασικών ειδικοτήτων μαζί με άλλους υγειονομικούς, που μπορούν, τον μεγαλύτερο όγκο των περιστατικών τους να τον διαχειρίζονται εξωνοσοκομειακά, στο περιβάλλον του ασθενή..