Το Ελληνικό Δημόσιο Χρέος (Η εξεταστική αυτού Φόρουμ για το χρέος).

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 06/11/2022
Ο ασκός του ασφαλιστικού
Του Πάσχου Μανδραβέλη.

Το ασφαλιστικό ήταν ένας από τους βασικότερους λόγους της χρεοκοπίας του ελληνικού κράτους. Μαζί με τα δομικά προβλήματα της χώρας μας –ήτοι τη γήρανση του πληθυσμού και συνεπώς την αύξηση των συνταξιούχων και τη μείωση των εργαζομένων– υπήρχαν χαμηλές εισφορές, υψηλές συντάξεις, συνταξιοδότηση σε νεαρές ηλικίες. Ολα αυτά δημιουργούσαν ελλείμματα στα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία κάλυπτε το κράτος.

Η συνέχεια είναι γνωστή. «Οταν μπήκαμε στην ΟΝΕ, η στήριξη του προϋπολογισμού προς τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης ήταν της τάξεως των περίπου 5,4 δισ. ευρώ ή 4% του ΑΕΠ. Το 2009 είχε φθάσει στα 18,9 δισ. ή 8,2% του ΑΕΠ. Αν είχε σταθεροποιηθεί η συνεισφορά του προϋπολογισμού στο επίπεδο του 2001, η χώρα θα είχε περίπου 75 δισ. λιγότερο χρέος από αυτό που είχε το 2009» (Φίλιππος Σαχινίδης, 2.12.2015). Η συνολική συνεισφορά του κρατικού προϋπολογισμού στα ασφαλιστικά ταμεία την ίδια περίοδο ήταν 118 δισ. ευρώ, ήτοι 40% του δημοσίου χρέους που είχε η Ελλάδα στις 31.12.2009.

Υπ’ αυτήν την έννοια είχε δίκιο (έστω κατά 40%) ο κ. Θεόδωρος Πάγκαλος, όταν έλεγε «μαζί τα φάγαμε». Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι «φάγαμε» εξίσου. Υπήρχαν ταμεία που, αναλογικώς με τα μέλη τους, χρηματοδοτήθηκαν υπερβολικώς. Υπήρχαν και οι φτωχοί συγγενείς, που πήραν δεν πήραν κάτι· μπορεί να έβαλαν κιόλας στον κοινό κορβανά. Η «αναδιανεμητική δικαιοσύνη» στην Ελλάδα είχε ως εξής: κλάδοι που μπορούσαν να πιέζουν αποτελεσματικά τις κυβερνήσεις πήραν τη μερίδα του λέοντος, αφήνοντας ψίχουλα για τους πολλούς. Πάντα υπήρχαν ευαίσθητες αντιπολιτεύσεις για να διαλαλήσουν το δίκιο των προνομιούχων, ακόμη και βουλευτές των κυβερνώντων κομμάτων που προσδοκούσαν ψήφους. Μην ξεχνάμε τον κ. Χρήστο Παπουτσή, που είχε πει ότι «2.000 ευρώ παίρνουν φτωχά και μεσαία στρώματα και ως εκ τούτου θα πρέπει να επανεξεταστεί» το «πάγωμα» των μισθών άνω αυτού του ποσού στο Δημόσιο (19.11.2009).

Ηρθε η κρίση, κάποια πράγματα συμμαζεύτηκαν, αλλά ο προϋπολογισμός εξακολουθεί να χρηματοδοτεί την ασφάλιση. Πέραν της εθνικής σύνταξης, που έχει νομοθετηθεί (περίπου 9 δισ. ευρώ), οι φορολογούμενοι το 2023 θα δώσουν στον ΕΦΚΑ 6 δισ. ευρώ για τις ανταποδοτικές (κατά τα άλλα) συντάξεις. Δηλαδή το κράτος θα δώσει 15 δισ., ενώ οι εισφορές θα είναι 16 δισ.

Το ένα πρόβλημα είναι ότι δεν φθάνουν οι εισφορές. Το 80%, για παράδειγμα, των ελεύθερων επαγγελματιών έχει επιλέξει τη χαμηλότερη κλάση ασφάλισης και οι εισφορές τους είναι χαμηλότερες από εκείνες που εισπράττει ο ΕΦΚΑ για ανειδίκευτους εργάτες! Το άλλο πρόβλημα είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες αρνούνται την τιμαριθμική προσαρμογή των εισφορών, όπως προβλέπει ο νόμος. Εχει ξεκινήσει το παλιό γαϊτανάκι των πιέσεων και των δακρύων («δεν βγαίνουμε…») σε μια κυβέρνηση που λόγω των επικείμενων εκλογών είναι ευεπίφορη σε ρουσφέτια. Ηδη βουλευτής της πλειοψηφίας μεταμορφώθηκε σε Παπουτσή της Ν.Δ. Η κ. Ολγα Κεφαλογιάννη έκανε ερώτηση στη Βουλή: Η τιμαριθμική προσαρμογή «σε μια τόσο δύσκολη περίοδο, θα οδηγήσει την πλειοψηφία των ασφαλισμένων σε μεγάλη δυσκολία καταβολής των τρεχουσών εισφορών. (…) Ερωτάται ο αρμόδιος υπουργός: Προτίθεται να λάβει κάποια νομοθετική πρωτοβουλία για την αναστολή της αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών των δικηγόρων, καθώς και των εν γένει αυτοτελώς απασχολούμενων –επιστημόνων– ελευθέρων επαγγελματιών;».

Δεν ξέρουμε τι προτίθεται να κάνει η κυβέρνηση, αλλά αν ανοίξει ο ασκός της αναθεώρησης των ασφαλιστικών νόμων, δεν θα βρούμε πάτο. Στο κάτω κάτω της γραφής, όλοι έχουν προβλήματα λόγω του πληθωρισμού. Τα περισσότερα, δε, τα έχουν οι πενιχρώς αμειβόμενοι ανειδίκευτοι εργάτες, που μαζί με τους εργοδότες τους πληρώνουν υψηλότερες εισφορές από το 80% των ελευθέρων επαγγελματιών.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[GirousisN]

Το ελληνικό δημόσιο χρέος σε απόλυτες τιμές (€), συνεχίζει να αυξάνεται.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Μειώνεται από το 2020 και μετέπειτα σαν ποσοστό του ΑΕΠ επειδή εχει αυξηθεί το τελευταίο, κυρίως λόγω του τεράστιου πληθωρισμού που είχαμε τα 2-3 προηγούμενα χρόνια.

[Argirios Argiriou]

02/01/2025 Καθημερινή

Στουρνάρας: Αν η Ελλάδα έβγαινε τότε από το ευρώ θα γινόταν Συρία.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[GirousisN]

02/01/2025 Καθημερινή

Στουρνάρας: Αν η Ελλάδα έβγαινε τότε από το ευρώ θα γινόταν Συρία.

Ας ασχοληθεί ο συγκεκριμένος με τα του οίκου του και ας αφήσει το τι θα γινόταν πριν 10 χρόνια, ΑΝ συνέβαινε κάτι που τελικά ΔΕΝ συνέβη.
Έχουμε σαν Ελλάδα τη μεγαλύτερη επιτοκιακή διαφορά μεταξύ τραπεζικών καταθέσεων και δανείων.
Για να στείλεις ένα απλό έμβασμα σε τράπεζα του εξωτερικού, οι δικές μας σου χρεώνουν ότι γουστάρουν, ενώ η Revolut ψίχουλα.
Για να μη μιλήσουμε για τις αστείες χρεώσεις για μεταφορές ποσών,  ακόμα και μεταξύ λογαριασμών του ίδιου προσώπου.
Χρειάστηκε πρόσφατα νομοθετική ρύθμιση για να εξορθολογιστούν καποια πράγματα, την ώρα που ο Στουρνάρας ως επικεφαλής της ΤτΕ περί άλλων τύρβαζε.

[Argirios Argiriou]

08-01-2025 protagon.gr
Αλέκος Παπαναστασίου

Τι οικονομία παρέδωσε ο Σημίτης το 2004;

Ο θάνατος ενός πρωθυπουργού με σημαίνοντα ρόλο στην εποχή του, έγινε αφορμή να ξαναδούμε τη χώρα και τον εαυτό μας μέσα στον χρόνο. Η «φωτογραφία» των οικονομικών στοιχείων της Ελλάδας το 2004, με βάση τα εισοδήματα, τη θέση στα Βαλκάνια και την κατάταξη μεταξύ των πλουσιότερων χωρών του κόσμου είναι μια ακόμη διάσταση των πραγμάτων

Ο θάνατος του Κώστα Σημίτη, ενός πρωθυπουργού που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην εποχή του, έγινε αφορμή για την εκδήλωση σεβασμού και εκτίμησης, για συναισθηματικές αναφορές, ιστορικές αναδρομές, θετικές αποτιμήσεις αλλά και έντονες αντιρρήσεις στα πεπραγμένα του, οι οποίες σε κάποιες περιπτώσεις ξεπέρασαν τα όρια (φυσικά στα social media και βεβαίως από το συνονθύλευμα των ψεκασμένων άκρων του πολιτικού φάσματος). Οπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, η είδηση έγινε η αφορμή να ξαναδούμε τη χώρα και τον εαυτό μας μέσα στον χρόνο. Στη συζήτηση αυτή, η «φωτογραφία» των οικονομικών στοιχείων της Ελλάδας το 2004 προσφέρει μια ακόμη διάσταση των πραγμάτων: —Το χρέος της χώρας το 2004, χρονιά τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων βρισκόταν στο 99,8% του ΑΕΠ. To 2010, τη χρονιά που η χώρα μπήκε στο πρώτο μνημόνιο, το χρέος ήταν σύμφωνα με το ΔΝΤ 144,9% του ΑΕΠ. Το 2020, πρώτη χρονιά της πανδημίας, το ελληνικό χρέος εκτινάχθηκε στο 207% του ΑΕΠ για να υποχωρήσει στη συνέχεια —χάρη και στην ευεργετική επίδραση του πληθωρισμού— στο 153,7% το 2024.

—Το 2004, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας σε όρους ισοδύναμης αγοραστικής δύναμης βρισκόταν σύμφωνα με την Tράπεζα της Ελλάδας στο 75% της ΕΕ των 15 κρατών. Το κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ άγγιξε το 95,3% της ΕΕ το 2009 και μετά τη δεκαετία των μνημονίων μειώθηκε στο 62,0% (2020). Ανέκαμψε στο 68% της ΕΕ των 27 το 2024 αλλά βρίσκεται μόλις λίγο πάνω από αυτό της Βουλγαρίας. Ωστόσο το 75% του 2004 αφορούσε τη θέση μας μεταξύ λιγότερων και πλουσιότερων κρατών.

-Η ανεργία το 2004 —στοιχεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας— βρισκόταν στο 10,4%. Το 2023, τέταρτη χρονιά των μνημονίων, η ανεργία άγγιξε το ύψος ρεκόρ του 27,5%. Τον Νοέμβριο του 2024 η ανεργία βρισκόταν στο 9,6%, 11 χρόνια μετά το υψηλότερο σημείο της μνημονιακής εποχής και της κοινωνικής έκρηξης. —Η πορεία για την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ το 2001 στηρίχθηκε μεταξύ άλλων στην επίμονη προσπάθεια για τη μείωση του πληθωρισμού. Από το 1979 έως το 1994, που άρχισε η προσπάθεια για την εκπλήρωση των κριτηρίων της ΟΝΕ —επί κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου και συνεχίστηκε επί Σημίτη από το 1996— «ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός» (σύμφωνα με ανάλυση του τότε διοικητή της ΤτΕ Νίκου Γκαργκάνα το 2005) «ήταν 20% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ ήταν κάτω από 1%». Κατά την εξαετία 1998-2004, «ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ ξεπέρασε το 4%, ενώ ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός ήταν ελαφρά πάνω από το 3%».

—Στη λίστα των πλουσιότερων χωρών του πλανήτη που καταρτίζει ετησίως το CΙΑ Factbook (με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ) η Ελλάδα βρισκόταν το 2004 στην 43η θέση παγκοσμίως, πιο ψηλά από χώρες όπως η Ρουμανία (99η θέση) και η Τουρκία (101 θέση). Στην ίδια κατάταξη το 2023 η Ελλάδα βρισκόταν στην 66η θέση, πέντε θέσεις κάτω από τη Ρουμανία (61η θέση) και με την Τουρκία να ανεβαίνει στην 71η θέση. Αντίστοιχα είναι τα συμπεράσματα με βάση τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ. Μια χαμένη ευκαιρία  Το 2004, τη χρονιά που παρέδωσε την πρωθυπουργία ο Κώστας Σημίτης, η Ελλάδα παρέμενε μια χώρα με σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα και άλυτο το Ασφαλιστικό. Παράλληλα το χρέος και ο δανεισμός των νοικοκυριών ήταν ζητήματα που απαιτούσαν πολύ προσεκτική διαχείριση. Η χώρα είχε ωστόσο καλύψει τεράστιο έδαφος μέσα σε μια δεκαετία (από το 1994) με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, τη μείωση της ανεργίας, την τιθάσευση του πληθωρισμού και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών της. Την εποχή εκείνη οι ελληνικές τράπεζες άρχιζαν να επεκτείνονται προς την βαλκανική αγορά μέχρι του σημείου το ελληνικό τραπεζικό σύστημα να ελέγχει περίπου το 20% του τραπεζικού τομέα των Βαλκανίων. Υπήρχαν με άλλα λόγια οι προϋποθέσεις να παίξει η Ελλάδα έναν περιφερειακό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή με «όπλο» την οικονομία της.

Ωστόσο οι προσδοκίες για αύξηση των εισοδημάτων των πολιτών και την ενίσχυση της διεθνούς οικονομικής θέσης της χώρας διακόπηκαν βίαια από τη χρεοκοπία του 2010. Η οποία, στην παγκοσμιοποιημένη εποχή μας συμβαίνει γρήγορα και αποκαθίσταται αργά. Το ΑΕΠ της χώρας επανήλθε μετά από 15 χρόνια στα επίπεδα του 2009, αλλά οι περισσότερες χώρες γύρω μας έχουν στο μεταξύ προχωρήσει και κάποιες από αυτές μας έχουν ξεπεράσει. Ενώ σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, θα χρειαστούν «άλλα 40 χρόνια, ώστε να διασφαλίσει η Ελλάδα την ευημερία της και να επιστρέψει σε δημόσιο χρέος 60% του ΑΕΠ».   Πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν ότι στο σημείο που βρισκόμασταν το 2004, αν δεν ξέφευγαν τα δίδυμα ελλείμματα —το μεγάλο έλλειμμα του δημόσιου τομέα και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών— και αν η διαχείριση των δαπανών ήταν πιο προσεκτική, η Ελλάδα δεν ήταν καταδικασμένη να βαδίσει προς την καταστροφή. Αντίθετα, ίσως είχε την ευκαιρία, μέσα από την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, για μια εντελώς διαφορετική πορεία.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος