Γιατί ήρθε η ώρα της συναίνεσης στο ασφαλιστικό.

[Argirios Argiriou]

29/11/2015 Καθημερινή.
του Γιώργου Παγουλάτου.

Ο​​ πρωθυπουργός κάλεσε την αντιπολίτευση σε διάλογο για το ασφαλιστικό. Είναι μέγας ο πειρασμός για τα κόμματα της αντιπολίτευσης να απαντήσουν στον κ. Τσίπρα «όπως έστρωσες θα κοιμηθείς» και να τον αφήσουν να κουβαλήσει μόνος του τον σταυρό. Μετά τους οχετούς δημαγωγίας, μετά την καταστροφική κυβέρνηση Τσίπρα Ι, την ισοπεδωτική αντιπολίτευση πέντε ετών, θα ήταν μια δίκαιη και κατανοητή αντίδραση. Δίκαιη, κατανοητή και λανθασμένη.

Είναι εξαιρετικά πιθανό, εάν τα κόμματα της αντιπολίτευσης προσέλθουν σε μια διαδικασία συναίνεσης για το ασφαλιστικό, ο Τσίπρας να τη μετατρέψει σε πλεονέκτημα. Είναι όμως βέβαιο ότι, εάν δεν προσέλθουν, κι αφήσουν το ασφαλιστικό να εξαρτάται μόνο από τον ισχνό συνασπισμό ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αυτό θα είναι ζημιά για όλους. Αν ο Τσίπρας, ελλείψει συναίνεσης, απαντήσει στο πρόβλημα με ημίμετρα, το μεταθέσει για το μέλλον, τότε αυτό απλώς θα σκάσει στα χέρια του επόμενου. Αν η κυβέρνηση χάσει την πλειοψηφία λόγω ασφαλιστικού, τότε τα κόμματα της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι) θα αναγκαστούν ούτως ή άλλως να συμπράξουν. Αν το ασφαλιστικό περάσει με μειωμένη πλειοψηφία επί των παρόντων, τότε η μεταρρύθμιση θα είναι θνησιγενής, κι η αντιπολίτευση θα έχει χάσει το τεκμήριο υπευθυνότητας.

Εχουμε φύγει από την εποχή που η αντιπολίτευση μπορούσε να κεφαλαιοποιεί ως κέρδη τις απώλειες της κυβέρνησης. Κάθε αποτυχία της κυβέρνησης δεν συνεπάγεται αντίστοιχη ωφέλεια για την αντιπολίτευση, η σχέση δεν είναι πια μηδενικού αθροίσματος. Η αποτυχία της κυβέρνησης βαρύνει πια ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, είναι αρνητικού αθροίσματος για τη δημοκρατία και συλλήβδην τα κόμματα του φιλοευρωπαϊκού τόξου. Κάθε αποτυχία πριονίζει το κλαδί από όπου όλοι κρεμόμαστε, δουλεύει μόνο για τους μπαχαλάκηδες, τους δραχμιστές και τους νεοναζί.

Εάν το ασφαλιστικό δεν γίνει βιώσιμο για τα επόμενα 2, 10, 20 και 30 χρόνια, θα μετατρέψει την Ελλάδα σε ένα απέραντο γηροκομείο εξαθλιωμένων συνταξιούχων, γιατί οι δημιουργικοί άνθρωποι θα έχουν μεταναστεύσει. Η συντήρηση αυτού του γερασμένου συστήματος θα απομυζά τόσους πόρους από την οικονομία και θα συνεπάγεται τέτοιο βάρος στις παραγωγικές δυνάμεις, που η χώρα θα ερημώσει. Το Grexit ήδη συντελείται για χιλιάδες επιχειρήσεις που μεταναστεύουν μαζικά.

Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 25 χρόνια που υπάρχουν ευνοϊκές προϋποθέσεις εθνικής συναίνεσης για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού. Πρώτον, ένα δεσμευτικό μνημόνιο, που ψηφίστηκε υπεύθυνα από πέντε κόμματα (σήμερα 256 έδρες). Δεύτερον, πλήθος αναλύσεων και μελετών που αποτυπώνουν το πρόβλημα. Τρίτον, οι θέσεις κυβέρνησης και αντιπολίτευσης (παρά την έντεχνη ασάφεια) βρίσκονται για πρώτη φορά τόσο κοντά. Τέταρτον, η κυβέρνηση είναι αδύναμη και περιδεής μπροστά στον όγκο όσων πρέπει να νομοθετήσει, αλλά κι η αντιπολίτευση (Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι) δεν χαίρει ακριβώς άκρας υγείας. Η αμοιβαία αδυναμία λειτουργεί ενοποιητικά, ξυρίζοντας όποια ψήγματα αλαζονείας. Πέμπτον, οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, διότι κυβέρνηση είναι η αριστερά (ή, αν προτιμάτε, μια λαϊκιστική συμμαχία αριστεροδεξιάς) και αντιπολίτευση τα μετριοπαθέστερα κόμματα του κέντρου. Εκτον, είμαστε στην αρχή της θητείας, χωρίς άμεση προοπτική νέων εκλογών. Εβδομον, η χώρα λίγους μήνες πριν έζησε μια προθανάτια εμπειρία χρεοκοπίας, που δεν επιθυμεί να επαναλάβει.

Η αντιπολίτευση πρέπει όχι απλώς να ανταποκριθεί στην πρόσκληση για συναίνεση, αλλά να διευρύνει την ατζέντα. Να συμπεριλάβει την αξιοκρατική στελέχωση του κράτους, όπου η κυβέρνηση εκδιώκει ικανά κι επιτυχημένα στελέχη για να διορίσει κομματικούς εγκάθετους. Να συμπεριλάβει τη συνέχιση της μεταρρύθμισης στα ΑΕΙ, αντί της οπισθοδρόμησης που επιχειρεί το αρμόδιο υπουργείο, φληναφώντας περί «εκδημοκρατισμού». Αυτά, άλλωστε, είναι κοινές δεσμεύσεις υπό το τρίτο μνημόνιο. Να θέσει τις βάσεις για μια εθνική συμφωνία, για ένα εθνικό σχέδιο ανάπτυξης, που, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο, με εγγυήσεις ασφάλειας στους επενδυτές.

Στη Γερμανία το 1989 και το 1992, στην Ιταλία το 1997, στη Σουηδία, στην Αυστρία το 1993 και το 1997, στην Ολλανδία το ’80 και το ’90, στην Ιρλανδία το ’90, στην Ισπανία το 1995-97: σε όλες αυτές τις χώρες, και σε άλλες, η ασφαλιστική μεταρρύθμιση πέρασε με συναινέσεις. «Η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα της Ε.Ε. που δεν κατάφερε να οργανώσει μια διαδικασία διακομματικής συναίνεσης για την απαιτούμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση στην περίοδο της μεταπολίτευσης», διαπίστωνε η πρόσφατη έκθεση της επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Η Ελλάδα ήταν επίσης η μόνη χώρα που είχε απορρίψει κάθε απόπειρα σοβαρής μεταρρύθμισης μέχρι το 2010, κι εκείνη με το λιγότερο βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα. Και τέλος, η χώρα που αναγκάστηκε, μετά το 2010, στις οδυνηρότερες μειώσεις συντάξεων. Βρείτε τη σχέση.

Ο συνδετικός αρμός είναι ένα ανώριμο πολιτικό σύστημα. Μετά τη βίαιη ωρίμανση ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. στην κυβέρνηση το 2010 και 2012, ήρθε η σειρά του πλέον ανώριμου διδύμου ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Αν δεν κλείσει οριστικά αυτός ο κύκλος που θέλει τα κόμματα να παλιμπαιδίζουν ξανά ως μειωμένης ευθύνης όταν βρεθούν στην αντιπολίτευση, η χώρα δεν θα σπρώχνει απλώς τον βράχο του ασφαλιστικού σαν νέος Σίσυφος.


* Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος