Άλλες κατηγορίες μηνυμάτων > Πολιτική και Κοινωνικά Θέματα

Οι άστεγοι στην Ελλάδα.

(1/3) > >>

Argirios Argiriou:
Ελευθεροτυπία, 11.03.2008.


Οι οργανώσεις και οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων που ασχολούνται με το ζήτημα των αστέγων αδυνατούν να υπολογίσουν τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν μείνει στο δρόμο. Η πιο πρόσφατη συγκεντρωτική έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Κλίμακα» και αφορά το ψυχοκοινωνικό προφίλ των αστέγων και τις συνθήκες διαβίωσής τους στο δρόμο, στην Ελλάδα.


Η συγκεκριμένη έρευνα ολοκληρώθηκε στα μέσα του 2006, μετά από προσωπικές συνεντεύξεις σε 200 άτομα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Νάξο.

Διαπιστώθηκε ότι το 75% των αστέγων είναι άνδρες και το 25% γυναίκες, με μέση ηλικία τα 47 έτη. Στους δέκα άστεγους ο ένας είναι αναλφάβητος, ένας έχει πτυχίο ΑΕΙ ή ΤΕΙ και οκτώ είναι απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης.

Περίπου το 50% είναι άστεγοι πάνω από πέντε χρόνια, ενώ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (42%) έχει παιδιά, αλλά δεν μπορεί να είναι μαζί τους, εξαιτίας της κατάστασής του.

Το 50,3% βρέθηκε στο δρόμο λόγω εξαιρετικά ανεπαρκών οικονομικών πόρων, το 46,4% λόγω πλήρους ανεργίας και το 35,4% εξαιτίας ανεπαρκούς στήριξης από την οικογένεια. Μόνο το 7,7% είναι στο δρόμο λόγω ψυχιατρικού προβλήματος.

Μέγα ζήτημα για τους ανέστιους είναι ο ύπνος, όπως διαφαίνεται και από τις απαντήσεις τους. Πάνω από τους μισούς (50,5%) απάντησαν ότι τους τελευταίους δύο μήνες πριν από τη διεξαγωγή της έρευνας είχαν διανυκτερεύσει στο δρόμο ή σε άλλο εξωτερικό χώρο, το 31,9% σε εγκαταλειμμένο σπίτι, ενώ το 47,8% απάντησαν πως έμειναν στο σπίτι φίλου ή συγγενή ή σε ξενώνα.

Η εξεύρεση του καθημερινού γεύματος δεν είναι το κυριότερο πρόβλημά τους, αν και το 13,4% των ερωτωμένων απάντησε πως βρήκε τροφή στα σκουπίδια ή σε χωματερές. Η πλειονότητα (84,4%) συντηρείται από τα συσσίτια του δήμου, της Εκκλησίας, ενώ το 34,6% χάρη στη γενναιοδωρία φίλων και συγγενών.

Ενας μόνιμος βραχνάς για τους ανέστιους της έρευνας είναι η επικινδυνότητα στο δρόμο. Το 39,3% απάντησε ότι κατά το διάστημα της παραμονής του στο δρόμο έχει πέσει θύμα κλοπής, το 36,8% διάρρηξης, ενώ το 26,4% ότι έχει υποστεί κακοποίηση.

Το μόνο αισιόδοξο απότοκο, βέβαια, όλης της έρευνας είναι ότι το 66% πιστεύει ότι θα μπορέσει να ξεφύγει, κάποια στιγμή, από την κατάσταση αυτή.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Argirios Argiriou:
27/04/2013.
Ελευθεροτυπία.

ΕΝΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΜΕΡΗ ΟΠΟΥ «ΣΤΕΓΑΖΟΝΤΑΙ» ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΖΩΗΣ, ΦΤΩΧΕΙΑΣ, ΑΝΘΡΩΠΙΑΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΙΣΤΕΥΤΗΣ ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑΣ
Η... παράλληλη πόλη των 20.000 αστέγων.

Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑ

«Ορισμένα προβλήματα, όπως το κρύο, λύνονται. Τη νύχτα, βέβαια, τη βγάζεις πολύ πιο άνετα όταν δεν έχει παγωνιά. Το καλοκαίρι έχει τα δικά του προβλήματα. Οι ενορίες σταματάνε τα συσσίτια, γιατί οι εθελόντριες της Εκκλησίας πηγαίνουν να κάνουν τα μπάνια τους». Για το δικό τους «μπάνιο» φροντίζει -ακόμα και στην παγωνιά- το βυτιοφόρο όχημα καθαρισμού του δήμου.

«Το χειμώνα τσούζει περισσότερο». Ψεκάζοντας με νερό τους δρόμους, ολοκληρώνει με επιτυχία αυτό που μεθοδικά επιδιώκει η πολιτεία: να εξαφανίσει τους άστεγους από τη βιτρίνα της πρωτεύουσας. Είναι η ώρα που οι «σωροί από βρεγμένες κουβέρτες» αποκτούν πόδια και τρέχουν κάπου αλλού να κρυφτούν. Κάτω από τις γέφυρες, μέσα στο παλιό μηχανοστάσιο, στις διαβάσεις, σε κάποια φυλαγμένη γωνία, στις πλατείες. Καληνύχτα Αθήνα, οι άστεγοι σε χαιρετούν.

Υπολογίζονται γύρω στους 20.000 - μια παράλληλη πόλη. Ο Γιώργος, ο Λέων, ο Παύλος, η Μάτα, ο Νίκος και η Δέσποινα είναι νεοάστεγοι. Οι τρεις πρώτοι φιλοξενούνται τελευταία στον ξενώνα της «Κλίμακας». Οι υπόλοιποι παραμένουν στο δρόμο. Αναπολούν το σπίτι τους, αλλά κυρίως το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Είναι, όπως είπε ένας από αυτούς, «προσωρινοί ενοικιαστές πεζοδρομίων».

Είμαστε... χελώνες

«Εμείς οι άστεγοι έχουμε πολλά κοινά με τις χελώνες. Παίρνουμε μαζί το σπιτάκι μας. Κατά βάθος όμως είμαστε πουλιά. Μεταναστεύουμε ανάλογα με τον καιρό». Φέτος, είναι ο τρίτος Απρίλιος που η Μάτα βρίσκεται στο δρόμο. «Αν αρχίζω να συνηθίζω; Οταν έχεις κοιμηθεί σε πουπουλένιο στρώμα, δεν συνηθίζεται», λέει. Ξεχειμώνιασε κάτω από μια γέφυρα, δίπλα στον Προαστιακό, στάση ΣΚΑ. «Θέλω να είμαι κοντά σε ρολόι και σε φώτα. Δεν αντέχω άλλο το κέντρο». Μέχρι τα μέσα της επόμενης εβδομάδας θα μείνει έξω από μια τράπεζα, στο Χαλάνδρι. Σύμφωνα με την ίδια, έρχεται ο πιο ζεστός Μάης της 5ετίας. «Θα 'χουμε κόλαση το καλοκαίρι» λέει, ανάβοντας ένα μισοτελειωμένο τσιγάρο. Στα νιάτα της ήθελε να γίνει δασκάλα. Εγινε καθαρίστρια, και μετά άνεργη. «Και μάνα», συμπληρώνει. «Τα παιδιά;». «Στις ζωές τους», απαντά κοφτά.

Στα 56 της, έπειτα από 3 χρόνια στο δρόμο, «έχω πάρει όλα τα πτυχία. Μετεωρολόγος, γιατρός, αστυνομικίνα και ό,τι άλλο θες. Μέχρι και σύμβουλος μόδας. Ξέρω τι μοντελάκι φοριέται, τι χρώμα και πόσους πόντους πάει το μίνι». «Βγήκα στο δρόμο παραμονή Πρωτοχρονιάς του 2010. Ημουν τρομαγμένη και απελπισμένη. Επειτα έγινα άγριο ζώο στη ζούγκλα της Αθήνας», θυμάται η ίδια. «Πήρα το τρένο από τον Πειραιά. Κατέβηκα στην Ομόνοια, περπάτησα στην Πανεπιστημίου και κάθισα στα σκαλιά της Ακαδημίας. Είχα μαζί μου ένα χαλάκι, μια κουβέρτα και αυτό το τρανζιστοράκι. Πού και πού μου δίνουν μπαταρίες», λέει. «Δεν έκλεισα μάτι για 5 μέρες. Μια ολόκληρη μέρα μέτρησα 3.566 ζευγάρια παπούτσια. Μετά με πήρε ο ύπνος», συνεχίζει. «Σήμερα το βράδυ πού θα κοιμηθείτε;». «Εδώ· πού αλλού; Στα μαλακά», λέει γελώντας. «Ωσπου να μπει ο Μάης, θα 'χω φτάσει στη Ραφήνα, και εκεί θα μείνω μέχρι να αρχίσουν τα κρύα. Μετά βλέπουμε». Σβήνει το τσιγάρο στο πεζούλι και το ξεπλένει με νερό. Για εκείνη το πεζοδρόμιο είναι ό,τι για εμάς το πάτωμα.

«Ο νεοάστεγος δεν έχει σχέση με το "βολεμένο" άστεγο, ή αυτόν που είναι άστεγος εκ πεποιθήσεως, ή είναι εξαρτημένος από ουσίες. Είσαι εσύ, ο καθ' όλα φυσιολογικός, ένας μικροεπιχειρηματίας ή υπάλληλος που έχασε τη δουλειά του και δεν είχε οικονομικά αποθέματα στην άκρη. Δεν σε χρειαζόμαστε εσένα. Σε πετάμε στα σκουπίδια». Ο Γιώργος Μπαρκούρης πιστεύει ότι πολύ σύντομα δεν θα είναι άστεγος. Περιμένει τη σύνταξή του.

«Γράψε ότι ο άστεγος είναι υποχείριο ενός συστήματος, την ίδια στιγμή που θεωρεί ότι είναι ελεύθερος», λέει ο Γιώργος και εξηγεί την παράνοια του φορολογικού συστήματος. «Ακόμα και οι άστεγοι πρέπει να κάνουμε δήλωση στην Εφορία. Κάτσε, ρε φίλε· και να κάνω δήλωση στην Εφορία, μηδέν θα σου βγάλω. Αλλά μου λες ότι θα με φορολογήσεις με 3.000 ευρώ και πρέπει ως άστεγος να σου φέρω και αποδείξεις 1.000. Η πολιτεία πρέπει να σταματήσει να παρανομεί».

Ο Γιώργος ήταν ελεύθερος επαγγελματίας, γραμμένος στο ΙΚΑ. Φιλοδοξία του σήμερα είναι «οι άστεγοι να συμμετάσχουν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Θα θέλαμε να μας δώσει ο δήμος 10 άδειες μικροπωλητού». Ξεκίνησε την καριέρα του σε μια μεγάλη δισκογραφική εταιρεία, είναι μουσικός, μουσικός παραγωγός και τεχνικός υπολογιστών.

Δούλεψε στην ΕΡΤ ως συμβασιούχος, ως τεχνικός στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και στη συνέχεια σε ένα τμήμα που ανήκει στο υπουργείο Εξωτερικών, μέχρι που το 2007 βγήκε μόνος στην αγορά εργασίας, σαν τεχνικός και παραγωγός ραδιοφώνου. «Η κρίση είχε ξεκινήσει από τότε. Και έφτασα το 2011 να αποφασίσω ότι βγαίνω στο δρόμο. Δεν μπορούσα να ζω εις βάρος κανενός. Ούτε της οικογένειάς μου ούτε των φίλων μου. Βγήκα για μια εβδομάδα. Είδα ότι δεν θα τα καταφέρω. Δεν είμαι σαν τον Λέοντα».

Ο κ. Παύλος Παναγιωτάκης περιγράφει την περίοδο που έμεινε στο δρόμο, ο ίδιος το έλεγε «αστεγία», ως «λίγο δραματική ιστορία». «Στο Χαϊδάρι, υπήρχε μια ταβέρνα και κοιμόμουν στο δρόμο. Επειτα μπήκα στην αυλή και μετά μου έφτιαξαν ένα κατάλυμα. Δεν δούλευα τότε. Είχα κάποια εισοδήματα και, όταν τελείωσαν, έμεινα στο δρόμο».

Πέρασε από νοσοκομεία, από το άσυλο του δήμου, από ένα μοναστήρι. «Δυσκολεύτηκα πολύ. Δεν είχα να πληρώσω ενοίκια, ρεύματα. Εφυγα από το σπίτι, χωρίς δικαστικούς καταναγκασμούς. Στην αρχή δεν φοβόμουν. Αγνοια κινδύνου ίσως...».

«Δεν χρώσταγα πουθενά, δεν είχα κανένα δάνειο»
Ο Λέων Χάνεν έμεινε στο δρόμο λόγω της οικονομικής κρίσης. «Είχα πάντα μπροστά μου το σχέδιο ότι θα περάσει 1,5 χρόνος και θα κάνω αίτηση να πάρω σύνταξη. Είπα, όπως και αν γίνουν τα πράγματα, θα βγάλεις στο δρόμο ένα χειμώνα και δύο καλοκαίρια. Δεν θα φορτωθείς σε φίλους. Η φιλία είναι απόσταγμα ετών.
Τα έχασες όλα, ας σου μείνει ο φίλος. Αλλοι άστεγοι έχουν στόχο την επόμενη μέρα, εγώ είχα σχέδιο. Δεν θα ζητιάνευα ποτέ, δεν θα γινόμουν παράσιτο. Είχα θέληση να ξεφύγω από το ναδίρ. Δεν είναι δύσκολο. Πρέπει, βέβαια, να φας μια κλοτσιά στα οπίσθια», λέει ο ίδιος. «Οταν αποφασίσεις ότι είσαι προσωρινός, δεν είναι τόσο δύσκολο. Λες, αυτό είναι. Δεν έχει τίποτα άλλο. Και προχωράς. Να πιστεύεις πρέπει στον εαυτό σου».

Στον Αγιο Παντελεήμονα

Βγήκε στο δρόμο όταν ήταν 63 ετών, με μια σακούλα. «Εμενα σε μια δύσκολη περιοχή. Στον Αγιο Παντελεήμονα. Το πρωί Πεδίον του Αρεως, το βράδυ Αγιος Παντελεήμονας και ενδιάμεσα συσσίτιο. Δεν το έβαλα κάτω. Πλησίαζε χειμώνας, είχα ένα μπουφάν στο χέρι και η σακούλα είχε μέσα 2-3 πουλόβερ και βιβλία. Ο άστεγος έχει πάρα πολύ χρόνο στη διάθεσή του. Είτε θα τον περάσει κάνοντας φαντασιώσεις είτε κάνοντας πράξεις που είναι οριακά εντός νόμου, ή αρχίζοντας να κάνει κακό στον εαυτό του. Να νιώθει τύψεις. Ενιωσα ότι θα πρέπει να διαχειριστώ τον ελεύθερο χρόνο μου». Ο Λέων έφυγε από το σπίτι του πιστεύοντας ότι δεν έφταιγε. «Δεν είχα σπαταλήσει χρήματα. Δεν είχα πάρει ποτέ δάνεια. Δεν χρώσταγα. Δεν έπεσα ποτέ στην παγίδα των τραπεζιτών. Εχω μια φυσική αντιπάθεια στις τράπεζες».

Τα τελευταία 20 χρόνια ήταν αυτοαπασχολούμενος. Δούλευε ως αγιογράφος, έβγαζε, όπως λέει, αρκετά χρήματα. «Πλήρωνα νοίκι για σπίτι και για εργαστήριο. Ζούσα καλά, όχι σαν Ωνάσης, αλλά αν ήθελα κάτι, μπορούσα να το αποκτήσω. Αυτό από τη μία στιγμή στην άλλη άλλαξε. Η αγιογραφία είναι ένα προϊόν ακριβό, που δεν είναι χρήσιμο στην καθημερινότητα. Δεν θα πας να αγοράσεις εικόνα όταν δεν έχεις να φας». Ο ίδιος εντοπίζει την ανάγκη δημιουργίας ενός φορέα που θα πιστοποιεί «ποιος είναι άστεγος και ποιος δεν είναι. Δεν ζητάμε επιδόματα και συντάξεις, μόνο να βρεθεί κάποιο κατάλυμα. Να έχει κάποιος μια στέγη που επιδοτείται και να βρει μια δουλειά με στάνταρ, παρά να μην έχει τίποτα και να μην ασχολείται με τίποτα. Αυτό δεν είναι το πρώτο βήμα. Αυτό σημαίνει ότι, απλώς, φορέσαμε παπούτσια».

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Argirios Argiriou:
28/12/2014. Καθημερινή.
Οι άστεγοι, το κρύο και ο νεκρός χρόνος.
ΜΑΡΙΛΗ ΜΑΡΓΩΜΕΝΟΥ

Στην εσοχή του πεζοδρομίου, ο Τάκης έχει βάλει το καλάθι του σούπερ μάρκετ μπροστά του, να κόβει τον αέρα. Τον ρωτάω πέρα απ’ το κρύο, ποιο είναι το μεγάλο του πρόβλημα. Περιμένω να μου πει πως δεν έχει λεφτά, ή πως φοβάται τις νύχτες στον δρόμο. «Είναι πάρα πολύς ο χρόνος», λέει ο Τάκης. «Κάτι πρέπει να βρεις να κάνεις».

Αυτό το σλίπινγκ μπαγκ, που τώρα περνά μέσα του τη μισή μέρα, το πήρε για μια εκδρομή στον Ολυμπο όταν ήταν φοιτητής στα ΤΕΙ. «Είμαι φωτογράφος χωρίς φωτογραφική μηχανή», λέει. Οπως ο άστεγος με το αυτοκίνητο κοντά στην Πέτρου Ράλλη είναι υπάλληλος γραφείου χωρίς γραφείο, όπως ο Γιάννης είναι διανομέας χωρίς πακέτα να μοιράσει.

Από πέρυσι τον χειμώνα, ο Τάκης περνάει τις μέρες του με τον Γιάννη, που τον γνώρισε στον δρόμο. Ζουν ένα στενό πίσω απ’ την πλατεία στο Μοναστηράκι, κι όπως λέει ο Γιάννης, «φυλάει ο ένας τον άλλον. Πάει εκείνος να κάνει μια δουλειά ας πούμε, προσέχω εγώ τα πράγματα». «Και φαγητό πού βρίσκετε;», τον ρωτάω. «Εσείς δεν θα με καταλάβετε», κάνει χαμογελώντας, «αλλά το φαγητό δεν είναι πρόβλημα. Αν μπορείς να περπατάς, στην Αθήνα βρίσκεις φαγητό».

Ο Γιάννης εξηγεί πως υπάρχουν πάντοτε διαθέσιμα συσσίτια για τους άστεγους. Τουλάχιστον 1.500 μερίδες φαγητού μοιράζει κάθε μέρα μόνο το Ιδρυμα Αστέγων του Δήμου Αθηναίων, που κάνει διανομή το μεσημέρι στις 12.00 και το απόγευμα στις 17.00 στην οδό Σοφοκλέους. Στο ίδιο μέρος διανέμει τα μεσημέρια φαγητό και η Εκκλησία, ενώ υπάρχουν και συσσίτια στις περισσότερες ενορίες της Αθήνας. Το πρόβλημα λοιπόν, δεν είναι το φαγητό. «Το σπίτι είναι το πρόβλημα», λέει ο Γιάννης. «Αυτό μάλιστα, είναι πρόβλημα αληθινό».

Τον πρώτο καιρό, ο Τάκης ρώτησε στον Δήμο μήπως πάει να ζήσει σε κάποια απ’ τις εστίες τους. Στο ξενοδοχείο των αστέγων στην οδό Χαλκοκονδύλη αυτή τη στιγμή μένουν 103 άτομα, και υπάρχουν κενά δωμάτια για άλλους 30 άστεγους. Μερικούς δρόμους πιο κάτω, στην Πατησίων, υπάρχει και η εστία που φιλοξενεί 25 πιο ηλικιωμένους άστεγους, και χωρά άλλους 20. Ομως ο Τάκης δεν πήγε τελικά σε κανένα απ’ τα δύο. «Επρεπε να κλείνεσαι μέσα από νωρίς το βράδυ, να ζητάς άδεια για τα πάντα, να ζεις σα γέρος ή σαν παιδί». Εκείνος δεν είχε συνηθίσει έτσι. «Ο άστεγος», λέει, «είναι ελεύθερο πλάσμα. Κι αν δεν ήταν πριν, τον ελευθερώνει ο δρόμος». Πετάει ένα τσιγάρο απ’ το πακέτο στο Γιάννη. «Κι έτσι, κολλήσαμε εδώ», λέει.

Η περίπτωσή του δεν είναι απ’ τις σπάνιες. Η Ελένη Κατσούλη, η πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ, εξηγεί πως για να μείνει στο ξενοδοχείο ένα βράδυ κάποιος χρειάζεται να δείξει μόνο την ταυτότητά του. Αλλά για πιο μακροχρόνια διαμονή, πρέπει να δεχτεί να κάνει εξετάσεις για λοιμώδη νοσήματα, να μην έχει βαρύ ψυχιατρικό ιστορικό, ούτε και μεγάλο ποινικό μητρώο. Κι έτσι, οι πιο πολλοί άστεγοι τελικά επιστρέφουν στον δρόμο.

Τα κλιμάκια του Δήμου προσπαθούν να δίνουν βοήθεια εκεί: κάθε φορά που ο καιρός αγριεύει ένα ειδικό βανάκι μ’ έναν γιατρό κι έναν κοινωνικό λειτουργό μοιράζουν κουβέρτες και βοηθούν τους άστεγους να βγάλουν τη νύχτα ασφαλείς. «Εχουμε αποφασίσει εφέτος να βγαίνουμε ακόμα κι αν δεν έχει τόσο κρύο που να δώσει σήμα η Νομαρχία. Ακόμα κι αν έχει 6 ή 7 βαθμούς θερμοκρασία, θα κατεβαίνει κλιμάκιο στον δρόμο», λέει η κ. Κατσούλη. «Με ζεστά ροφήματα, φαγητό, κουβέρτες, ρούχα... Πέρυσι ένας χορηγός έδωσε γάντια και σκούφους για το κρύο. Ηταν σημαντικό αυτό».

Η πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ λέει πως εν όψει των γιορτών, οι υπηρεσίες του Δήμου είχαν ετοιμαστεί και καθ’ όλη τη διάρκεια θα υπάρχουν χώροι με θέρμανση που θα υποδέχονται όποιον θέλει να περάσει εκεί τη νύχτα, «αν και οι περισσότεροι αρνούνται να αφήσουν τη θέση τους στον δρόμο», όπως λέει. «Πέρυσι έβγαινα εγώ η ίδια με το κλιμάκιο, τους παρακαλούσα. “Ελα μαζί μας, να ζεσταθείς, Γιατί δεν πας;”. Αλλά κανείς σχεδόν δεν ήθελε».

Ο Τάκης, που του το λέω την επομένη, δεν το βρίσκει καθόλου παράξενο. «Ε, βέβαια, ποιος να πάει εκεί; Θα χάσεις την καβάτζα σου στον δρόμο, επειδή έπιασε μια νύχτα κρύο;». Μια καλή γωνία σε μια προστατευμένη στοά, είναι «πολύτιμη». Και μοιάζει «φοβερά εύκολο» αν φύγεις να στην πάρει κάποιος άλλος. Αν και, όπως λέει ο Τάκης, «όχι τόσο εύκολο όσο είναι να σου πάρουν οι τράπεζες το σπίτι που μένεις».

Κανείς δεν θέλει να λέει ιστορίες

Ο Δημήτρης λέει πως απ’ την κρίση και μετά «έχει αλλάξει η έννοια της λέξης άστεγος. Δεν είναι ο παραβατικός, ο τοξικομανής, ο ψυχικά ασθενής». Κανονικά, τέτοιες δηλώσεις σε ρεπορτάζ σαν κι αυτό τις κάνουν οι ειδικοί – οι ψυχολόγοι, ή οι υπεύθυνοι του Δήμου. Ο Δημήτρης όμως, είναι ένας άνδρας που κοιμάται τα βράδια κάτω απ’ τη γέφυρα της Πέτρου Ράλλη. «Τώρα άστεγος είναι αυτός που ήταν πρώτα νοικοκύρης», λέει.

Ο Δημήτρης είναι και τώρα νοικοκύρης. Απλώς, έχει ένα σπίτι χωρίς τοίχους. Η κολώνα που γράφει «ΠΑΟ – ΡΟΥΦ», είναι το προσκεφάλι το δικό του και της Μαριλένας. Το κρεβάτι τους το ορίζει το κάγκελο του δήμου που χωρίζει τον δρόμο απ’ το παρτέρι. Aπέναντι, είναι η τραπεζαρία. Ο Δημήτρης δείχνει το τραπέζι και τις μισοδιαλυμένες καρέκλες γύρω του και γελάει: «αυτό είναι το δικό μας καθιστικό», λέει. Στην πραγματικότητα, το μόνο «δικό τους» είναι μερικά μαξιλάρια, μια πορτοκαλί κουβέρτα, και δύο γάτες, που μαζεύονται στις κουβέρτες τους για να ζεσταθούν. Σήμερα μπορεί να μην έχουν φαγητό να τους δώσουν, πάντα όμως έχουν χάδια. Κι αυτό, είναι πιο πολύ απ’ ό,τι έδωσαν οι άλλοι άνθρωποι σ’ αυτούς.

«Τι να σου λέω...». Κανείς απ’ τους ανθρώπους στον καταυλισμό της γέφυρας δεν θέλει να λέει ιστορίες. Ούτε ποιος ήταν πριν, ούτε πού δούλευε, ούτε τι πήγε στραβά. «Τώρα τι κάνουμε». Ενας κύριος ζει τόσο καιρό στο αυτοκίνητό του, που έχει μέσα πεταμένες εφημερίδες του καλοκαιριού. «Στο πορτ μπαγκάζ έχω ένα καθαρό κουστούμι», απολογείται. «Μην τυχόν με φωνάξει κανένας για δουλειά».

Αλλά δεν είναι εύκολο να ξεκολλήσεις από εδώ. Η Μαριλένα, η φίλη του Δημήτρη, λέει πως το ίδιο το σύστημα σε κρατάει στον δρόμο. «Πώς θα υποβάλω δήλωση εγώ;», κάνει. «Το σύστημα, το taxis, δεν δέχεται τη λέξη “άστεγος”. Ζητάει διεύθυνση. Ορίστε λοιπόν: Γράφεις “Πέτρου Ράλλη, κάτω απ’ τη γέφυρα”. Και μετά, πρέπει να πεις αν είναι το σπίτι ιδιόκτητο, ή με νοίκι».

Αυτά τα πράγματα οι άστεγοι της Αθήνας πριν την κρίση δεν τα σκέφτονταν ποτέ. Αλλά από τότε, όλα άλλαξαν. «Οταν τους δώσαμε πέρυσι ερωτηματολόγια να απαντήσουν, δεν περιμέναμε πως θα έχουν οι άστεγοι τέτοια συγκρότηση», λέει η πρόεδρος του ΚΥΑΔΑ Ελένη Κατσούλη. Ομως οι νέοι άστεγοι δεν είναι αναγκαστικά ψυχικά ασθενείς, ή ναρκομανείς. Ετσι τουλάχιστον λέει η τελευταία μελέτη του Ιδρύματος Αστέγων: το 73% είναι στην πιο παραγωγική τους ηλικία, από 26 ώς 55 χρόνων. Και σύμφωνα με έρευνα της «Κλίμακας», 1 στους 5 άστεγους της Αθήνας έχει ανώτερο ή ανώτατο μορφωτικό επίπεδο, ενώ σχεδόν οι μισοί (40%) έχουν τελειώσει τουλάχιστον το λύκειο. Στο ΚΥΑΔΑ υπολογίζουν πως οι άστεγοι της Αθήνας είναι περίπου 1.100 άτομα, κι αν αυτός ο αριθμός μοιάζει από πέρυσι ώς φέτος να μένει σταθερός, εκείνος που αυξάνεται είναι ο πληθυσμός των υποψήφιων αστέγων. «Εχουμε αύξηση των περιπτώσεων επισφαλούς κατοικίας», λέει η κ. Κατσούλη. «Πολλές εξώσεις, πολλά σπίτια χωρίς καθόλου εισόδημα, χωρίς ρεύμα». Μόνο στην Αθήνα υπάρχουν 13.000 άνθρωποι που έχουν ζητήσει βοήθεια απ’ τον δήμο γιατί αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης.

Οπως ο Στράτος. Παντρεμένος με μια Γερμανίδα απ’ τα 20, οδηγός ταξί απ’ τα 23, άστεγος από πέρυσι. Είχε πάρει δάνειο για ν’ αγοράσει δικό του αμάξι, ήρθε η κρίση και του πήρε «το αμάξι, το σπίτι και τη γυναίκα». Τώρα λέει πως σκέφτεται να ζητήσει δουλειά στη «Σχεδία» - είναι το περιοδικό που πωλούν οι άστεγοι προς 3 ευρώ. «Ζεις μ’ αυτά τα χρήματα», λέει ο Στράτος, και μετά μιλάει για τις «Αόρατες Διαδρομές», «την ξενάγηση στην πόλη που κάνουν τα Σάββατα». Ενας άστεγος σε πάει σ’ όλα τα μέρη που έχουν γι’ αυτόν σημασία.

Δεν δυσκολεύεται όταν τον ρωτάω πού θα πήγαινε τους ανθρώπους αν ήταν οδηγός στις «Αόρατες Διαδρομές». «Στο παλιό μου σπίτι», απαντά. «Θησείο, οδός Αγήνορος. Θα τους μιλούσα για τη μέρα που γύρισα και βρήκα τις κλειδαριές αλλαγμένες. Και για τον γείτονά μου. Που του χτύπησα το κουδούνι και μου είπε απ’ το θυροτηλέφωνο «συγγνώμη φίλε, δεν μπορώ να σου ανοίξω. Αφού δεν μένεις πια εδώ. Με καταλαβαίνεις, έτσι;».

Το συσσίτιο της οδού Σοφοκλέους

Τα μεσημέρια στην οδό Σοφοκλέους οι 9 στους 10 ανθρώπους που έρχονται για το συσσίτιο είναι Ελληνες. Οταν πια μοιραστούν οι μερίδες, ακούς να συζητούν και νιώθεις σαν σε κανονικό εστιατόριο. Το Ιδρυμα Αστέγων που φροντίζει για το φαγητό, συντονίζει και τις δράσεις άλλων φορέων όπως ο ΟΚΑΝΑ, ή το ΚΕΘΕΑ, όταν απευθύνονται σε άστεγους. Κι έτσι, πέρα απ’ τα συσσίτια, υπάρχουν τα ξενοδοχεία των αστέγων, η έκτακτη βοήθεια στον δρόμο, και το Κοινωνικό Φαρμακείο στη Βαρβάκειο. Παράλληλα, βοήθεια στους άστεγους προσφέρουν και πολλές ακόμα οργανώσεις όπως οι Γιατροί του Κόσμου, αλλά και μερικοί εξειδικευμένοι φορείς, όπως η «Κλίμακα» που στο «κέντρο ημέρας» της εξυπηρετεί τουλάχιστον 350 ανθρώπους την εβδομάδα. Οι άστεγοι εκεί μπορούν να ζητήσουν βοήθεια για οτιδήποτε: από το να βρουν έναν δικηγόρο να λύσει τα νομικά τους θέματα, ή να δουν έναν γιατρό για τους μικροτραυματισμούς που μπορεί να έπαθαν στον δρόμο, μέχρι το απλούστερο: να κάνουν ένα μπάνιο να ξυριστούν και να πλύνουν τα ρούχα τους. Πέρα απ’ αυτά, όμως, το κράτος, δεν έχει και πολλούς τρόπους να βοηθήσει τους πιο στερημένους πολίτες του να ξεκινήσουν τη ζωή τους ξανά.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Argirios Argiriou:


Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Argirios Argiriou:
Καθημερινή. 13/12/2015.
του Ματθαίου Τσιμιτάκη.

Η Μαρία και η Χαρά κρατούν ντοσιέ γεμάτα φυλλάδια και δύο μεγάλες πάνινες τσάντες στον ώμο γεμάτες με μπισκότα και τρανζιστοράκια. Περπατάμε στην πλατεία Κλαυθμώνος, όπου κοιμούνται άστεγοι της Αθήνας. «Αυτό τον έχουμε καταγράψει;». Πλησιάζουν και τον ρωτούν εάν μπορούν να του μιλήσουν για το πρόγραμμα παροχής βοήθειας που εκπροσωπούν. «Δεν τους λέμε κατευθείαν ότι είμαστε από τον δήμο, επειδή πολλοί αντιδρούν μόλις ακούσουν ότι υπηρετείς κάποιον θεσμό – δεν τους εμπιστεύονται» λέει η Χαρά. Εάν κερδίσουν την εμπιστοσύνη του τότε προσπαθούν να τον πείσουν να καταφύγει σε κάποιον ξενώνα αστέγων, ωστόσο τα «ποσοστά επιτυχίας» είναι μικρά. «Αλλος δεν έχει χαρτιά, άλλος είναι τοξικομανής, ενώ πολλοί δεν θέλουν να φύγουν από τον δρόμο» εξηγεί η Μαρία.

Σύμφωνα με τελευταία έρευνα του ΤΕΙ Αθηνών, περίπου οι μισοί άστεγοι είναι τοξικοεξαρτημένοι, το 1/3 έχει ψυχιατρικά προβλήματα, ενώ η αστεγία μπορεί να είναι προσωρινή ή χρόνια. Η Μαρία Μουρτέζου και η Χαρά Βανικιώτη είναι οι δύο κοινωνικοί λειτουργοί σε ολόκληρη την πρωτεύουσα, που ασχολούνται συστηματικά με την παρακολούθηση και την καταγραφή των αστέγων, την παραπομπή τους σε ξενώνες και την παροχή βοήθειας. Το πρόγραμμα που υλοποιούν για λογαριασμό του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων (ΚΥΑΔΑ) είναι το μοναδικό αποκλειστικά αφιερωμένο στους αστέγους.

Στους δρόμους του κέντρου

Περπατώντας μαζί τους αντικρίζεις μια πραγματικότητα που έχουμε συνηθίσει να μην κοιτάμε πια: Από την Κλαυθμώνος ώς το Μοναστηράκι, μέσω της Ερμού μετρήσαμε περίπου 30 αστέγους σε λιγότερο από μία ώρα. Το 2013 η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης καταμέτρησε 450 αστέγους στο κέντρο.

Σήμερα η διευθύντρια του ΚΥΑΔΑ, Ελένη Κατσούλη, λέει ότι υπολογίζουν σε 1.600 τους «ορατούς» άστεγους. «Δεν γνωρίζουμε πόσοι ακόμα ζουν σε εγκαταλελειμμένα σπίτια ή κρύβονται, ενώ ακόμα και κάποιος που μένει σε σπίτι χωρίς ρεύμα για πολύ καιρό θεωρείται άστεγος», εξηγεί στην «Κ». Στον κόμβο αλληλοβοήθειας του δήμου έχουν καταγραφεί περίπου 20.000 δημότες χωρίς καθόλου εισοδήματα, αν και η καταμέτρηση δεν έχει ολοκληρωθεί. Οι «γνωστοί» άστεγοι είναι άντρες στη συντριπτική πλειονότητα (πάνω από 80%) και Ελληνες σε ποσοστό άνω του 60%.

Παρά το γεγονός ότι η κρίση μονοπωλεί τη δημόσια συζήτηση, οι επιπτώσεις στη στέγαση των Ελλήνων παραμένουν άγνωστες στη διοίκηση. Το ΕΚΚΑ υπολόγιζε τους αστέγους το 2009 σε 21.216 άτομα πανελλαδικά. Το ίδιο έτος το υπ. Υγείας υπολόγιζε τους αστέγους σε 7.720. Η διαφορά έγκειται στους διαφορετικούς ορισμούς της έννοιας «άστεγος». Εκτοτε έγινε μια μόνο έρευνα, το 2014, βάσει της οποίας 2.360 άνθρωποι βρίσκονταν στον δρόμο, 9.096 στερούνταν κατοικίας σε όλη την επικράτεια, ενώ σε επισφαλείς συνθήκες στέγασης ζούσαν 119.320.

Το ΚΥΑΔΑ είναι ο μόνος φορέας που τηρεί αρχείο αστέγων, το οποίο ανανεώνεται, ωστόσο τόσο στους ξενώνες αστέγων του Δήμου Αθηναίων όσο και του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) του υπ. Υγείας τα περισσότερα κρεβάτια μένουν άδεια. ( !!!) Οι λόγοι δεν αφορούν μόνο το αίσθημα ντροπής που αισθάνονται πολλοί, αλλά και τη γραφειοκρατία που επιβάλλει την κατάθεση ακόμη και εκκαθαριστικού για να γίνει κάποιος δεκτός για έξι μήνες. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι παρά το γεγονός πως ο δήμος έχει προκηρύξει τρεις φορές θέση γιατρού για την ομάδα των δύο κοινωνικών λειτουργών, δεν έχει παρουσιαστεί ουδείς ενδιαφερόμενος!

Σε επιφυλακή για το ψύχος

Τον χειμώνα, δημόσιοι χώροι ανοίγουν όταν η θερμοκρασία πέφτει στους 4 βαθμούς και μια σειρά από ΜΚΟ δραστηριοποιείται για την παροχή τροφής, ιατρικής φροντίδας και ρουχισμού. «Οπως και πέρυσι, αν προκύψει ανάγκη θα ανοίξουμε το Ρουφ, όμως είμαστε ήδη σε επιφυλακή να βγούμε στον δρόμο ακόμα και στους 8-10 βαθμούς», λέει η κ. Κατσούλη.

Στην πλ. Κουμουνδούρου, αργά το βράδυ, συναντάμε μια παρέα τοξικομανών του δρόμου. Οι δύο κοπέλες πλησιάζουν χωρίς φόβο και πιάνουν την κουβέντα.

Ενας από αυτούς παίρνει το τρανζιστοράκι και το βάζει στο αυτί του. Χαμογελάει πλατιά: «Γεια σου ρε Μαράκι. Μεγάλη χαρά μου έδωσες». Η Μαρία προλαβαίνει την ερώτησή μου. «Είναι απομονωμένοι στον δικό τους κόσμο. Το ραδιοφωνάκι τούς φέρνει σε επαφή με την πραγματικότητα».

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

Πλοήγηση

[0] Λίστα μηνυμάτων

[#] Επόμενη σελίδα