Οφελος 60 εκατ. από αλλαγές λάμπας.

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 13/11/2016
Του Γιώργου Λιαλιου.

Ορισμένες φορές τα προβλήματα στον φωτισμό των δρόμων μας είναι ορατά διά γυμνού οφθαλμού. Ανεξάρτητα όμως με την ποιότητα του φωτισμού, υπάρχει και ένα κοινό, λιγότερο ορατό πρόβλημα: ο τελικός λογαριασμός. Σύμφωνα με έρευνες του ΕΜΠ, o φωτισμός στους δρόμους και στις πλατείες μας πληρώνεται «χρυσός», καθώς οι παλαιάς τεχνολογίας λάμπες έχουν πολύ χαμηλή απόδοση και διπλάσια κατανάλωση ενέργειας.

Τα δε έργα φωτισμού δεν κατασκευάζονται με μια στρατηγική ή έναν ενιαίο τρόπο, δημιουργώντας ένα συχνά προβληματικό «φωτο-μωσαϊκό». Ολα αυτά τη στιγμή που μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες όπως το Βερολίνο, το Παρίσι και η Μαδρίτη έχουν δημιουργήσει ειδικούς κανονισμούς για το πώς θα φωτίζονται οι δημόσιοι χώροι.

Σύμφωνα με στοιχεία του Εργαστηρίου Φωτοτεχνίας του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, σήμερα σε όλη τη χώρα υπάρχουν σε δρόμους και πλατείες περίπου 900.000 φωτιστικά σώματα όλων των κατηγοριών και τύπων. Eνα σημαντικό μέρος αυτών –περίπου 380.000– χρησιμοποιούν λάμπες υδραργύρου, η πώληση των οποίων έχει από τον Μάρτιο του 2015 απαγορευθεί από την κοινοτική νομοθεσία.
«Για την κοινοτική νομοθεσία η σταδιακή αλλαγή τεχνολογίας είναι μονόδρομος», εξηγεί ο κ. Φραγκίσκος Τοπαλής, καθηγητής Φωτισμού στο ΕΜΠ. «Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα έργα που χρηματοδοτεί δεν επιτρέπει να χρησιμοποιούνται άλλης τεχνολογίας λαμπτήρες παρά μόνο οι δίοδοι φωτεινής εκπομπής, γνωστοί ως LED».

«Οι νέες τεχνολογίες οδοφωτισμού είναι πλέον ευρύτατα διαδεδομένες στην Ευρώπη αλλά ακόμη και σε βαλκανικές χώρες που προπορεύονται ήδη της Ελλάδας στην εφαρμογή νέων λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας στον οδοφωτισμό (κυρίως τύπου LED)», εξηγεί ο κ. Γιώργος Ηλιόπουλος, μηχανικός, που συμμετείχε στη διοργάνωση πρόσφατης ημερίδας του Τεχνικού Επιμελητηρίου για την εξοικονόμηση ενέργειας. «Στην Ελλάδα πέρα από κάποιες πιλοτικές εφαρμογές σε οδούς ή πλατείες σε λίγους δήμους δεν έχει γίνει τίποτα οργανωμένο. Το Δημόσιο προσπαθεί να εφαρμόσει τα αυτονόητα για άλλες χώρες ανεπιτυχώς, με αποτέλεσμα να χάνεται κάθε χρόνο η δυνατότητα εξοικονόμησης 50% του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο θα μείωνε τα ανταποδοτικά τέλη και θα ανακούφιζε τους πολίτες από ένα ακόμη οικονομικό βάρος».

Σύμφωνα με τον κ. Τοπαλή, για τον φωτισμό οδών και πλατειών χρειάζονται 800 GWh/έτος, με κόστος περί τα 120 εκατομμύρια ευρώ. «Μόνο με την αντικατάσταση των κοινών λαμπτήρων με LED, οι δήμοι μπορούν να εξοικονομήσουν το 50% του κόστους του οδοφωτισμού. Αν χρησιμοποιήσουν και συστήματα προσαρμοστικού φωτισμού, τότε μπορούν να επιτύχουν εξοικονόμηση έως και 75%».

Χωρίς προδιαγραφές

Το υψηλό κόστος του οδοφωτισμού στη χώρα μας δεν είναι το μόνο πρόβλημα. «Δεν υπάρχει μια ενιαία προσέγγιση. Η κάθε τεχνική υπηρεσία του δήμου ή της Περιφέρειας κάνει ό,τι θεωρεί σωστό», εξηγεί ο κ. Ηλιόπουλος. «Και αντί η χώρα μας να συντάξει άμεσα προδιαγραφές για να μπει μια τάξη στην αγορά του οδοφωτισμού και να προωθηθούν αποτελεσματικά έργα, έχουμε καταλήξει να ετοιμάζονται κείμενα-οδηγοί από το υπουργείο Περιβάλλοντος, που να προτείνουν έργα 700 εκατ. ευρώ με απευθείας δανεισμό των δήμων για την απλή αντικατάσταση λαμπτήρων με LΕD, με μια “οριζόντια” αντιστοίχιση παλαιών – νέων με κριτήριο τα ίδια φωτομετρικά χαρακτηριστικά. Με άλλα λόγια, είναι σαν να πληρώνουμε –από λεφτά που δεν έχουμε και θα δανειστούμε– για να αλλάξουμε ένα κοστούμι με ένα νέο ίδιου τύπου/χρώματος κ.ο.κ. χωρίς να μας ενδιαφέρει αν είναι στα μέτρα μας. Χωρίς δηλαδή καμία τεχνική και οικονομική πρόνοια για περιπτώσεις οδών που είναι υποφωτισμένες και τίθεται θέμα οδικής ασφάλειας, ή είναι υπερφωτισμένες, οπότε τίθεται θέμα υπερβολικής κατανάλωσης». Σύμφωνα με τον κ. Ηλιόπουλο, το ΤΕΕ σκοπεύει να μεριμνήσει για την κάλυψη του κενού προδιαγραφών με την έκδοση Τεχνικής Οδηγίας για τον οδοφωτισμό.

«Πρέπει να υπάρξει μια συγκεκριμένη προσέγγιση στα έργα οδοφωτισμού», λέει ο κ. Τοπαλής. «Ενας δήμος που επιθυμεί σταδιακά να αλλάξει τις λάμπες με LED πρέπει να γνωρίζει λ.χ. πόσες στήλες φωτισμού έχει και πού, τι ύψος έχουν οι ιστοί, τι πλάτος ο δρόμος που φωτίζεται, τι τύπου λαμπτήρα έχουν σήμερα. Μόνο έτσι μπορεί να γίνει σωστός προγραμματισμός. Πρέπει να χρησιμοποιείται λογισμικό που ενημερώνει για την πραγματική κατανάλωση ενέργειας και, φυσικά, τις βλάβες. Πρέπει να γίνει έλεγχος ώστε να εντοπιστούν παράνομες συνδέσεις και ρευματοκλοπές, που είναι πολύ συνηθισμένο να γίνονται από δημόσιους στύλους φωτισμού. Και, τέλος, πρέπει να κάνει μια μελέτη οδοφωτισμού, να προσδιορίσει τις ανάγκες του και σε πόσα χρόνια θα τις υλοποιήσει. Με άλλα λόγια, να οργανωθεί».

Οι κανονισμοί στην Ευρώπη

Δεν είναι ασυνήθιστο ακόμα και στον ίδιο δρόμο να παρατηρήσουμε λάμπες διαφορετικού χρώματος ή έντασης, ακριβώς επειδή ο υπεύθυνος γι’ αυτές απλά... άλλαξε προμηθευτή. Την ίδια στιγμή,
οι μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες καταρτίζουν κανονισμούς φωτισμού, ώστε να υπάρχει μια ενιαία προσέγγιση στους δημόσιους χώρους.

Τι ρυθμίζουν οι κανονισμοί αυτοί; «Για παράδειγμα, τον τρόπο τοποθέτησης των φωτιστικών, ώστε να μην παρενοχλούνται τα παρακείμενα κτίρια», λέει ο κ. Τοπαλής. «Επίσης ορίζουν την απόχρωση του φωτός, αν θα είναι ψυχρή ή θερμή και άλλα συναφή ζητήματα.

Γενικώς οι ψυχρές αποχρώσεις στον φωτισμό δημόσιων χώρων πλέον αποφεύγονται, καθώς υπάρχουν κλινικές

μελέτες που αποδεικνύουν ότι επιδρά αρνητικά στην υγεία των ανθρώπων και δημιουργούν ένα δυσάρεστο νυχτερινό τοπίο».

Στη χώρα μας, ο άπλετος φωτισμός θεωρείται ένδειξη πολιτισμού. «Αυτό είναι μια στρεβλή αντίληψη, όπως και η σύνδεση του φωτισμού με την ασφάλεια. Το Βερολίνο, που θεωρείται μία από τις
πιο υποφωτισμένες πόλεις της Ευρώπης (έχοντας συνειδητά μειώσει τη φωτορρύπανση) έχει την ίδια εγκληματικότητα με άλλες υπερφωτισμένες πρωτεύουσες», λέει ο κ. Τοπαλής. «Ο φωτισμός στους δρόμους και τις πλατείες μας δεν χρειάζεται να είναι έντονος, πρέπει να είναι σωστά επιλεγμένος και τοποθετημένος».

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος