Κείμενο που δημοσίευσε στον τοίχο του, στο facebook στις 22/12/2018, ο συνάδελφος Γενικός Ιατρός Δημήτρης Μακρέας που δουλεύει σε Περιφερειακό Ιατρείο στα Χανιά. Το αναδημοσιεύω μετά από άδειά του:
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΓΙΑΤΡΟΣ
ΜΙΑ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΡΥΘΜΙΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΕΠΕΙΩΝ ΤΗΣ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΙ ΑΡΩΝΙΟΥ
Ξεκαθαρίζω από την αρχή ότι είμαι υπέρμαχος ενός δημόσιου -καθολικού συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με καθορισμένους όρους λειτουργίας και υποχρεώσεις από τη μεριά των επαγγελματιών υγείας, με στόχευση όχι μόνο θεραπεία αλλά και στην προαγωγή υγείας ,την πρόληψη και αποκατάσταση,όχι μόνο στο επίπεδο του ατόμου και της οικογένειας, αλλά και της κοινότητας .Κατά τη γνώμη μου βασική προϋπόθεση, στη συγκεκριμένη κοινωνική συνθήκη, δημιουργίας ενός τέτοιου συστήματος είναι η ένταξη του συνόλου των Γενικών ιατρών που εργάζονται στην Ελλάδα, καθώς και ενός σημαντικού αριθμού παθολόγων και παιδιάτρων. Δε θα επεκταθώ όμως στα γενικά χαρακτηριστικά, αλλά θα επικεντρωθώ στις συνέπειες στη λειτουργία του ΠΙ Αρωνίου.
Το ΠΙ Αρωνίου βρίσκετε σε περιαστική περιοχή του Δήμου Χανίων , στον παλαιό δήμο Ακρωτηρίου, περιοχή με πληθυσμό 11.000 στα δημοτικά διαμερίσματα Αρωνίου και Κουνουπιδιανών (τα οποία αποτελούν τον πληθυσμό ευθύνης του ιατρείου όπου υπηρετώ) κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2011.Για μεγάλο διάστημα την περασμένη δεκαετία αποτελούσε μία από τις πιο ραγδαία αναπτυσσόμενες περιοχές σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ήδη από τα πληθυσμιακά δεδομένα αντιλαμβανόμαστε ότι η λειτουργία ενός δημόσιου ιατρείου ,με ελεύθερη πρόσβαση σε κάθε άνθρωπο που είχε ανάγκη, αλλά κυρίως η μόνιμη παρακολούθηση τεράστιου αριθμού ανθρώπων με χρόνια προβλήματα υγείας, απαιτούσε και απαιτεί μια τιτάνια προσπάθεια.
Η εφαρμογή του “οικογενειακού ιατρού” στον αρχικό σχεδιασμό δεν περιελάμβανε τα Κέντρα υγείας και τα Περιφερικά Ιατρεία , αλλά θα στηριζόταν στη δημιουργία των ΤΟΜΥ ,καθώς και σε ένα δίκτυο συμβεβλημένων γιατρών που θα έπαιζαν το ρόλο των οικογενειακών γιατρών. Ο σχεδιασμός όμως άλλαξε από τη στιγμή που παρά τις επανειλημμένες προκηρύξεις και προσκλήσεις ενδιαφέροντος , ελάχιστος αριθμός γιατρών επέλεξε να ενταχθεί στο νέο θεσμό.. Αντί για 4000 γιατροί που απαιτούνταν κατ΄ ελάχιστο εντάχθηκαν κάτι περισσότερο από 1000. Κάπως έτσι αποφασίστηκε να ενταχθούν στο σύστημα των οικογενειακών γιατρών και οι γιατροί των δημόσιων δομών, δηλαδή Κέντρα υγείας, περιφερικά ιατρεία, ΠΕΔΥ ώστε να επιτευχθεί μεγαλύτερη κάλυψη πληθυσμού από οικογενειακούς γιατρούς. Από την αρχή η απόφαση αυτή ερχόταν σε αντίθεση με την “κοινοτική” προσέγγιση του πληθυσμού, την ελεύθερη προσέλευση κάθε κατοίκου της περιοχής (και όχι μόνο) και τη συνολική εποπτεία και προστασία της υγείας της κοινότητας, καθώς η λίστα εγγεγραμμένων μπορεί να προκύψει από οποιοδήποτε κάτοικο του δήμου Χανίων, αλλά και μια πολύ μεγάλη μερίδα πληθυσμού -μόνιμων κατοίκων του Ακρωτηρίου ,που μέχρι σήμερα προσερχόταν στο ΠΙ Αρωνίου για το σύνολο των αναγκών του, να μη βρει θέση τελικά στη λίστα.
Αυτή τη στιγμή η προσωπική μου λίστα έχει ήδη υπερβεί το μέγιστο όριο των 2250 εγγεγραμμένων (αιτήσεις που ήδη έχω αποδεχτεί+αιτήσεις σε αναμονή) και καθημερινά έρχομαι σε επαφή με την απογοήτευση ανθρώπων που δεν πρόλαβαν να εγγραφούν και την εύλογη απορία τους για το αν θα εξακολουθούν να μπορούν να έρχονται στο ΠΙ Αρωνίου και να συνεχίσουν να έχουν την παρακολούθηση που είχαν έως σήμερα, αναγνωρίζοντας στο πρόσωπό μου τον μοναδικό “οικογενειακό γιατρό” που είχαν και επιθυμούν να έχουν χωρίς να χρειάζεται να έχουν γραφεί σε κάποια λίστα μέχρι σήμερα. Προσωπικά βρίσκομαι στην πολύ δύσκολη θέση να προσπαθώ να τους διαβεβαιώσω ότι το ιατρείο θα είναι πάντα ανοιχτό σε οποιονδήποτε , ανεξαρτήτως λίστας .Γνωρίζω όμως ότι είναι μια υπόσχεση που πολύ δύσκολα μπορεί να τηρηθεί, γιατί ήδη ο αριθμός των 2250 ανθρώπων που δικαίως θα έχουν απαιτήσεις από τον οικογενειακό τους γιατρό είναι ήδη υπερβολικά μεγάλος και σε αυτόν προστίθενται όλοι όσοι έμειναν εκτός λίστας. Όπως λέει ο λαός “τα είχαμε και χύμα ,μας ήρθανε και τσουβαλάτα”. Η ουσιαστική συνέπεια της ένταξης των ΠΙ στη λίστα των οικογενειακών γιατρών ,τουλάχιστον για το ΠΙ Αρωνίου δημιούργησε μια κατάσταση χαωτική και επιπλέον του τεράστιου πληθυσμού ευθύνης δημιούργησε και ένα νέο πληθυσμό -περίπου 500 ανθρώπων- που μέχρι σήμερα δεν προσέρχονταν στο ΠΙ Αρωνίου ,αλλά εγγράφηκαν στην προσωπική μου λίστα . Την ίδια στιγμή τα ραντεβού ακόμα και κατοίκων της περιοχής που έχουν δηλώσει οικογενειακό γιατρό στις ΤΟΜΥ Χανίων υπερβαίνουν τον ένα -δύο μήνες ,με αποτέλεσμα και αυτοί τελικά να προσέρχονται στο ΠΙ Αρωνίου.. Είναι προφανές ότι οι διαβεβαιώσεις μου είναι έωλες γιατί απλούστατα αν δεν ενισχυθεί η περιοχή με ιατρικό (τουλάχιστον) προσωπικό είναι αδύνατον να επιβιώσω σε αυτή τη θέση ,κρατώντας αξιοπρεπές επίπεδο υπηρεσιών και να μην αναγκάζομαι να στερώ την πρόσβαση σε ανθρώπους που παρακολουθώ εδώ και 15 χρόνια.
Δεν έφτανε όμως μόνο ο φόρτος της καθημερινής ιατρικής εργασίας, όλο το προηγούμενο διάστημα προστέθηκε και ο όγκος μιας τεράστιας γραφειοκρατικής δουλειάς (ευτυχώς μέρος της δουλειάς έγινε στην γραμματεία των ΤΟΜΥ) και περίπου 50 τηλεφωνήματα τη μέρα με απορίες και αιτήματα για τον οικογενειακό γιατρό. Ερωτήματα που αφορούσαν τόσο τη διαδικασία εγγραφής ,αλλά και τις αλλαγές που θα επιφέρει το μοντέλο του οικογενειακού γιατρού. Ποιες αλλαγές όμως μπορούν να υπάρξουν με μόλις 20% κάλυψη του πληθυσμού και χωρίς να φαίνεται στον ορίζοντα τρόπος ένταξης νέων γιατρών στο δίκτυο οικογενειακών γιατρών. Οι ευθύνες είναι πολλαπλές και κυρίως από τη μεριά της κυβέρνησης που όφειλε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ένταξης γιατρών και να κάνει αλλαγές από τη στιγμή που τέσσερις προσκλήσεις ιατρικού προσωπικού μένουν απί της ουσίας άγονες,αλλά και επιστροφής επιστημονικού δυναμικού από το εξωτερικό, κάτι που θα συνιστούσε μια πραγματική κοσμογονία και θα συνιστούσε μια από τις σημαντικότερες και ουσιαστικότερες μεταρρυθμίσεις ..Ευθύνες υπάρχουν και στη μεριά της ιατρικής συντεχνίας και τη βαθιά ριζωμένη λογική του μονοπρόσωπου ιδιωτικού ιατρείου ως το μοναδικό μοντέλο άσκησης της ιατρικής.
Δε θα επεκταθώ όμως, θα σταθώ αυστηρά στις μέχρι τώρα συνέπειες της μεταρρύθμισης στο ιατρείο όπου εργάζομαι.Και οι συνέπειες είναι τραγικές. Επί της ουσίας δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας αδυναμίας λειτουργίας του ιατρείου και προσωπικής εξόντωσης. Προφανώς το συγκεκριμένο παράδειγμα δε μπορεί να γενικευτεί, αλλά αν η μεταρρύθμιση έχει ως αποτέλεσμα να διαλύονται λειτουργικές (και επιτυχημένες θεωρώ) δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας ,κάτι πάει στραβά. Αν μια μεταρρύθμιση σκορπά θυμό και απογοήτευση και γεννάει ανισότητες στον πληθυσμό (80% πληθυσμού χωρίς οικογενειακό γιατρό) χωρίς ορατή λύση ,κάτι πρέπει να αλλάξει επειγόντως.