Καθηγητές και καθηγητές...

[Argirios Argiriou]

28/08/2018

Χρήσιμες επεξηγήσεις. Από τον τοίχο, φίλης μου στο facebook, η οποία ήταν Ερευνήτρια στην Οξφόρδη:

Θέλω να γράψω λίγα πράγματα για όσους διαδικτυακούς φίλους δεν καταλαβαίνουν τί σημαίνει το ότι κάποιος πολιτικός είναι "Καθηγητής στην Οξφόρδη" ή σε κάποιο άλλο πανεπιστήμιο. Ο τίτλος συνήθως είναι παραπλανητικός, προκύπτει από ελεύθερη, δημιουργική ή και λέξη-προς-λέξη μετάφραση ξενόγλωσσου τίτλου (ή ελληνική μετάφραση αγγλικής μετάφρασης ελληνικού τίτλου), αγνοώντας επίτηδες τη σχετική ορολογία.

- Καθηγητής: Αυτός ο τίτλος θα έπρεπε να είναι η μετάφραση του Professor αλλά αυτό δεν ισχύει πάντα. Καθηγητής στην Ελλάδα είναι οποιοσδήποτε έχει πάρει ένα πτυχίο πανεπιστημίου και ασκεί (ή θα ήθελε να ασκήσει, βλ. "Αδιόριστος καθηγητής") καθήκοντα διδάσκοντος. Δηλαδή στην Ελλάδα ονομάζουμε κακώς "Καθηγητή" τον διδάσκοντα (teacher, tutor). Όποιος διδάσκει μαθηματικά δεν είναι "Καθηγητής" Μαθηματικών, πολλώ δε μάλλον δεν είναι "Μαθηματικός". Αν ένας διδάσκων μαθηματικών Α' Λυκείου έρθει στην Οξφόρδη και πει ότι είναι Mathematician, θα δώσει μια εντελώς εσφαλμένη εντύπωση, παρά την "ακριβή" μετάφραση της λέξης.

- Professor: Αυτός είναι ένας ακαδημαϊκός τίτλος. Δηλαδή υπάρχει μέσα στην ιεραρχία της Ακαδημίας. Μιλάμε αυστηρά για τριτοβάθμια εκπαίδευση και ιδρύματα που ανήκουν σε κάποιο Πανεπιστήμιο. Ο τίτλος είναι απολύτως αδόκιμος σε ανεξάρτητα ερευνητικά ινστιτούτα. Professor δεν σημαίνει απαραιτήτως διδάσκων. Οι Professors μπορεί να έχουν διδακτικά ή/και ερευνητικά καθήκοντα. Ναι, οι Professors μπορεί να μην διδάσκουν καθόλου. Η λέξη συχνά χρησιμοποιείται και για κατώτερους τίτλους όπως Assistant Professor. Δεν μπορεί κανείς να είναι Professor αν δεν υπάρχει τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ίδρυμα που να τον αναγνωρίζει επίσημα ως τέτοιο. Ο τίτλος πρέπει να συνοδεύεται από το συγκεκριμένο τμήμα του συγκεκριμένου πανεπιστημίου, δεν είναι κανείς Professor γενικώς, είναι Professor of <x> in the University of <y>, Department of <z>. Αν δεν τον εντοπίζετε στην ιστοσελίδα του τμήματος αυτού, κάτι μάλλον δεν πηγαίνει καλά.
Σε αυτό το σημείο σημειώνω ότι "Professor" δεν σημαίνει ότι κάποιος έχει έδρα σε ένα Πανεπιστήμιο. Η έδρα μπορεί να αποκτηθεί, όχι πολύ εύκολα, ακόμη και με χορηγία (συνήθως είναι μερικά εκατομμύρια λίρες ή δολάρια αναλόγως ιδρύματος). Και επίσης ότι η μετάφραση "Βοηθός Καθηγητή" δεν είναι πάντα σωστή όταν αναφερόμαστε σε Λέκτορα (Lecturer), αλλά εξαρτάται από την ιεραρχική δομή του κάθε πανεπιστημίου.

-Visiting Professor, ως ενιαίος τίτλος: Είναι κάποιος expert σε έναν επιστημονικό τομέα, ο οποίος έχει τον τίτλο "Professor" από κάποιο πανεπιστήμιο και ο οποίος βρίσκεται ως επισκέπτης σε ένα άλλο πανεπιστήμιο. Επισκέπτης σημαίνει ότι του έχει παραχωρηθεί ίσως κάποιο γραφείο (μπορεί να κάνει hot desking ή να μην έχει καθόλου πρόσβαση σε γραφειακές εγκαταστάσεις και εξοπλισμό), και εκπονεί ανεξάρτητη έρευνα, χωρίς μισθό ή άλλα εργασιακά προνόμια. Μπορεί να βρίσκεται σε sabbatical (άδεια άνευ αποδοχών) από το πανεπιστήμιο όπου εργάζεται ως Professor.

-Visiting Professor, ως συρραφή μεταφρασμένων λέξεων "επισκέπτης" + "Καθηγητής": Εδώ υπάρχει μεγάλο περιθώριο παραπλάνησης. Οποιοσδήποτε επισκέπτεται ένα πανεπιστήμιο (ένα αξιοπρεπές πανεπιστήμιο, όπου δεν επιτρέπεται η πρόσβαση σε οποιονδήποτε), είναι "Visitor", υπάρχουν δύο ειδών visitors: academic visitors, business visitors. Οι πρώτοι έχουν άμεση εργασιακή σχέση με ένα πανεπιστήμιο (εγώ με τον τίτλο της ακαδημαϊκού στη μισθοδοσία του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, αν ήθελα να επισκεφθώ ένα άλλο πανεπιστήμιο για λόγους συναφείς με την εργασία μου θα μπορούσα να το κάνω -εφόσον γινόμουν δεκτή- ως academic visitor). Οι τελευταίοι δεν έχουν άμεση σχέση με κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα αλλά επισκέπτονται το πανεπιστήμιο για άλλο σκοπό, π.χ. ως experts σε κάποιο επιστημονικό πεδίο, ή με σκοπό τη διερεύνηση δυνατότητας συνεργασίας, ή για να κάνουν ένα job interview. Κάποιος μπορεί να στείλει μια επιστολή σε ένα πανεπιστήμιο και να ζητήσει να επισκεφθεί για μία ημέρα έναν χώρο του επειδή λ.χ. θέλει πρόσβαση σε μια βιβλιοθήκη του ή θέλει να συναντηθεί με 1-2 στελέχη του και να ανταλλάξουν απόψεις για κάποιο θέμα κοινού ενδιαφέροντος ή για να ζητήσει τη γνώμη τους για κάτι, ή για να συμμετέχει σε κάποιο όχι ανοικτό event - και να γίνει δεκτός. Τώρα, αν κάποιος επισκέπτεται ένα πανεπιστήμιο για οποιοσδήποτε χρονικό διάστημα, από μία ημέρα ως τρία χρόνια, είναι legit να πει ότι είναι visitor. Αν αυτό το συνδυάσει και με τον τίτλο του "Καθηγητή" όπως το εννοούμε στην Ελλάδα, όπου Καθηγητής μπορεί να είναι κάποιος που διδάσκει ένα μάθημα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ή "Βοηθός Καθηγητή" ως τρόπος του λέγειν ή επειδή βρέθηκε κάποιο πολιτικό μέσο για να τον προωθήσει σε αυτή τη θέση, τότε μπορούμε κάλλιστα να έχουμε τη μετάφραση visiting Professor, επειδή κάποιος που έχει ένα πτυχίο Φυσικής και διδάσκει Φυσική στην Α' Γυμνασίου στο 1ο Γυμνάσιο Κάτω Παναγιάς επισκέφθηκε για μία ημέρα το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ασφαλώς το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης δεν γνωρίζει τίποτα γι αυτό και ουδέποτε απένειμε αυτόν τον τίτλο. Αλλά οι κάτοικοι της Κάτω Παναγιάς θα εντυπωσιαστούν.

- Καθηγητής στην Οξφόρδη: Όπου "Καθηγητής" μπορεί να σημαίνει teacher σε κάποιο summer school ή ακόμη και σε κάποιο επιμορφωτικό πρόγραμμα που λαμβάνει χώρα μέσα στο πανεπιστήμιο (επειδή το πανεπιστήμιο διαθέτει τους χώρους του για μίσθωση κατά τη διάρκεια των διακοπών, όπως διαθέτει τα φοιτητικά δωμάτια για διανυκτέρευση τουριστών επί πληρωμή). Καπιταλισμός, γαρ. Ή ακόμη μπορεί να σημαίνει "διδάσκων" σε κάποιο σχολείο, π.χ. Λύκειο. Και όπου Οξφόρδη" μπορεί να σημαίνει "Ίδρυμα που βρίσκεται στην Οξφόρδη". Δεν υπάρχει μόνο το "Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης" στην Οξφόρδη, οποιοδήποτε πανεπιστήμιο βρίσκεται στην Οξφόρδη, δεν είναι το "Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης".

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι μπορεί κανείς να πει κάτι εντελώς ανακριβές και παραπλανητικό για το βιογραφικό του, χωρίς να είναι ακριβώς ψεύτης. Και αν απορείτε "Μα πώς γίνεται αυτός ο ανόητος, άχρηστος άνθρωπος να είναι Καθηγητής στην Οξφόρδη;", τότε σκεφτείτε ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι.