Νομίζω ότι είναι πιο σωστό να μιλάμε για "σημείο Babinski".
Το σημείο αυτό είναι -και μόνο αυτό- η έκταση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού από τον
extensor hallucis longus.
Είναι μέρος ενός "πρωτόγονου" αντανακλαστικού, που στη φυσιολογία ονομάζεται
Flexion Reflex Synergy, και περιλαμβάνει κάμψη στο ισχίο-γόνατο-ποδοκνημική, "εξυπηρετεί" δε αμυντικούς σκοπούς σε επιβλαβές εξωτερικό ερέθισμα.
Μην μπερδευόμαστε. γιατί ο μακρύς εκτείνων το μεγάλο δάχτυλο, δεν είναι στην πραγματικότητα εκτείνων, αλλά καμπτήρας, αφού όλοι οι μυες που βραχύνουν το σκέλος είναι καμπτήρες. Το αντανακλαστικό αυτό -που υπάρχει φυσιολογικά τους πρώτους μήνες της ζωής, όπως και άλλα πρωτόγονα αντανακλαστικά- εξαφανίζεται στη συνέχεια, καθώς αναπτύσσονται ανασταλτικά ανώτερα κυκλώματα. Όταν αυτά υποστούν ζημιά, το φαινόμενο απελευθερώνεται (disinhibition), οπότε και αποτελεί παθολογικό σημείο, ενώ η φυσιολογική κάμψη εξυπηρετείται από τοπικό κύκλωμα (που καμία σχέση δεν έχει με το μηχανισμό του σημείου Babinski).
Η περιοχή του ερεθισμού μπορεί να είναι οποιαδήποτε. Η κλασική είναι και η πιο συνηθισμένη.
Το μέσο που χρησιμοποιούμε
δεν πρέπει να είναι πολύ αιχμηρό, γιατί τότε θα προκληθεί η αντίδραση απόσυρσης (και θα δούμε όλα τα δάχτυλα να πάνε προς τα πάνω, αν δε πονέσει πολύ ο εξεταζόμενος, μπορεί να έχουμε και το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα). Μια καλή ιδέα είναι τα ξυλάκια για τα σουβλάκια (καλαμάκια για...μερικούς), αλλά όχι από την "αιχμή", δηλ. από την πίσω άκρη. Μην τα παραγγείλετε από το γραφείο προμηθειών (!)
Για να "βγει" το Babinski,
δεν χρειάζεται να ερεθίσουμε σε μεγάλη απόσταση (όπως αυτή που βλέπουμε στα παραπάνω βίντεο) και είναι επίσης λάθος να το κάνουμε με μεγάλη ταχύτητα. Αν είναι να βγει, μπορεί να βγεί με ερεθισμό μήκους ακόμα και ενός εκατοστού. Είναι προτιμότερο να δοκιμάζουμε σε διαφορετικά μέρη, παρά να τραβάμε μια γρατζουνιά σε όλο το μήκος του πέλματος.
Πολλές φορές, όταν η κίνηση του δαχτύλου δεν είναι εντυπωσιακή, το σημείο τεκμηριώνεται από την παρατήρηση (ή και τη σύγχρονη ψηλάφηση) του
τένοντα του μακρού εκτείνοντα. Άλλες φορές, το δάχτυλο δεν κάνει καμία κίνηση ("
βουβό" πέλμα). Αυτό δεν είναι απαραίτητα παθολογικό, αλλά η διαφορά σε σχέση με το άλλο πέλμα πάντα αξιολογείται.
Το
ριπίδιο (fanning) ΔΕΝ αποτελεί απαραίτητο μέρος του σημείου.
Το σημείο αναπαράγεται σταθερά, και
δεν "εξαντλείται"
Οδηγίες του καθηγητή Λογοθέτη:
Αν ο εξεταζόμενος γαργαλιέται πολύ, λυγίστε το πόδι στο γόνατο και φέρτε την κνήμη του υπό εξέταση ποδιού χιαστί πάνω στην άλλη κνήμη. Αν δεν έχετε αποτέλεσμα, δώστε το όργανο του βασανισμού στον εξεταζόμενο και ζητήστε του να ερεθίσει ο ίδιος το πέλμα του (δεν είμαστε δα και οι μάγοι της φυλής...)
Να θυμόμαστε πάντα ότι:
- Το σημείο Babinski είναι μόνο ένα κομμάτι της πυραμιδικής σημειολογίας. Η λεπτομερής αναζήτηση παρετικών ελλειμμάτων και της κατανομής τους, πυραμιδικής υπερτονίας, ασυμμετρίας αντανακλάσεων, μαζί με την υπόλοιπη εξέταση, δεν μπορούν να αντικατασταθούν μόνο από το "έχει-δεν είχει Babinski".
- Τα αποτελέσματα της κλινικής εξέτασης, σε συνδυασμό με το ιστορικό, καθιστούν την ατέλειωτη μπαμπινσκολογία, βυζαντινή τυπολατρία.
- Μην ψάχνουμε απεγνωσμένα αξονικό, επειδή η υπερτασική/διαβητική γιαγιά που "ζαλίζεται" έχει και ένα/δύο Babinski.
Δείτε αυτό Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
Είσοδος, όπου ο συνάδελφος συνοψίζει χρήσιμες παρατηρήσεις του van Gijn, που έχει ασχοληθεί πολύ με το θέμα.
Επίσης, το επισυναπτόμενο
babinski sign.pdf είναι πολύ καλό review.
Μερικά σημαντικά από το Plantar reflex amusement: Misuse, ruse, disuse, and abuse (του William M. Landau, NEUROLOGY 2005;65:1150–1151):
"Plantar reflex patterns are
not restricted to only two up-or-down, chocolate-or-vanilla flavors (...) Equivocal response behavior requires
repetitive testing and verbal description as the basis for confidence designation, not simplistic arrow signs. Detailed notation permits reliable comparison with the other limb and with serial chronological observation."
"For usual normal screening, competent plantar reflex testing
requires 30 to 60 seconds, 2 minutes if the result is equivocal. I believe that the unfortunate house staff report, “Neurologic: non-focal” (often followed by “Rectal: deferred”) is more often correlated with lack of training than with lack of time."
Επειδή στα παραπάνω βιντεάκια οι εξεταζόμενοι είναι υγιείς εθελοντές, δείτε το βίντεο στο μήνυμα που ακολουθεί.