Από Έλληνα συνάδελφο που εργάζεται ως GP στην Ιρλανδία: Μέρος 127/03/2020
Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι,
Πραγματικά χαίρομαι για την πλειοψηφία των απόψεων και πληροφοριών που διαβάζω σε αυτή την ομάδα. Πιστεύω πως βοηθούν ουσιαστικά, στην κατανόηση και διαχείριση του όλου θέματος που αφορά στον ιό. Ιδιαίτερα με γεμίζει ικανοποίηση το γεγονός ότι Έλληνες γιατροί βοηθούν ανθρώπους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου μας και μοιράζονται μαζί μας τις εμπειρίες τους. Θα ήθελα κι εγώ λοιπόν με τη σειρά μου, να καταθέσω την εμπειρία μου από το Ιρλανδικό σύστημα υγείας σε σχέση με το πως αντιμετωπίζει την όλη κατάσταση.
Τα τελευταία 4 χρόνια, όπως κάποιοι φίλοι ήδη γνωρίζουν, ζω με την οικογένειά μου και εργάζομαι στην Ιρλανδία, ως γενικός ιατρός. Συνεπώς θα αναφερθώ στην διαχείριση του προβλήματος στην πρωτοβάθμια . Δε θα υπεισέλθω στον τομέα των νοσοκομείων, γιατί δε γνωρίζω λεπτομέρειες σε βάθος, οπότε υπάρχει ο κίνδυνος να μεταφέρω ανακρίβειες. Υπάρχουν όμως σίγουρα συνάδελφοι και σε αυτήν την ομάδα, που εργάζονται σε ιρλανδικά νοσοκομεία και μπορούν αν θέλουν να μας μεταφέρουν την εικόνα από εκεί. Επίσης, θα προσπαθήσω να αποτυπώσω την κατάσταση, χωρίς κρίσεις και επικρίσεις. Δεν είμαι επιδημιολόγος ή λοιμωξιολόγος, έχω άποψη, αλλά την κρατάω για μένα, αφού δε νομίζω πως έχει βαρύνουσα σημασία στην παρούσα φάση.
Καταρχήν, μία σύντομη περιγραφή του Ιρλανδικού συστήματος υγείας. Η Ιρλανδία έχει τη μικρότερη αναλογία «ειδικών» ιατρών σε σχέση με τον πληθυσμό, από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης (μέσος όρος consultants ανά 1000 κατοίκους στην E.U. είναι 2.45, με την Ιρλανδία να έχει τη χαμηλότερη αναλογία στο 1.44). Ως εκ τούτου, δεν υπάρχουν ιδιωτικά ιατρεία ειδικών πουθενά. Δεν υπάρχουν παιδίατροι έξω, δεν υπάρχουν γυναικολόγοι, καρδιολόγοι… Κανείς. Υπάρχουν μόνο στα νοσοκομεία, δημόσια ή ιδιωτικά και φυσικά δεν επαρκούν. Για να έχετε μία εικόνα, στο νομό που εργάζομαι, με πληθυσμό ευθύνης 150.000 κατοίκους, υπάρχουν 3 ή 4 ορθοπεδικοί στο νοσοκομείο. Κανένας Ω.Ρ.Λ., κανένας οφθαλμίατρος. Αποτέλεσμα να υπάρχουν αναμονές ετών για τακτικά ραντεβού. Κεντρικότερα, στην πρωτεύουσα και σε 2-3 μεγάλες πόλεις, τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα, αλλά όχι πολύ καλύτερα. Αν δείτε τους δείκτες υγείας όμως, όχι μόνο δεν υπολείπονται καθόλου άλλων ανεπτυγμένων χωρών της δυτ. Ευρώπης, αλλά μερικοί από αυτούς είναι και καλύτεροι (όποιος ενδιαφέρεται, ας δει ενδεικτικά τον παρακάτω σύνδεσμο: Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
ΕίσοδοςΤι έχουν σε σχετική πάντα, αφθονία; Γενικούς γιατρούς. Οι γενικοί γιατροί βρίσκονται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, στο ιδιωτικό τους ιατρείο (υπεύθυνοι για την κάλυψη όλων των εξόδων), σε πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά και όλος ο πληθυσμός είναι εγγεγραμμένος σε κάποιον γενικό ιατρό. Το πως πληρώνει ο κάθε πολίτης τον ιδιώτη γενικό ιατρό , διαφέρει ανάλογα με το εισόδημα του, αλλά και άλλους παράγοντες (κάποιους πολίτες τους καλύπτει στην πληρωμή το κράτος, κάποιοι πληρώνουν από την τσέπη τους). Αυτόν που μπορούν να βρουν οι Ιρλανδοί πολίτες λοιπόν, είναι ο «γιατρός τους». Αυτόν ξέρουν, αυτόν εμπιστεύονται, που λέει και το παλιό διαφημιστικό σλόγκαν. Η κυβέρνηση για καθετί, έχει μόνιμη επωδό: «ρωτήστε τον GP σας». Χωρίς υπερβολή, ο GP είναι υπεύθυνος για όλους και όλα (τεράστιο φορτίο αστικής ευθύνης). Είδες κακό όνειρο εχθές το βράδυ; Θα πάρεις το γιατρό σου. Σου αντιμιλάει ο έφηβος γιος σου; «Τι λες εσύ, γιατρέ μου;». Εντάξει, με μία δόση μικρής υπερβολής, αλλά έτσι είναι. Από τον πρώτο βουλευτή, μέχρι τον χειρότερο κακοποιό, όλοι έχουν τον GP τους, συνήθως στη γειτονιά που κατοικούν.
Στο δια ταύτα τώρα. Από την πρώτη στιγμή της κρίσης, ένα μεγάλο μέρος της διαχείρισης ιατρικών προβλημάτων (σχετικών με τον ιό ή μη – τα καθημερινά προβλήματα υγείας δεν παύουν) και της αγωνίας του κόσμου, έπεσε στους γενικούς γιατρούς, όπως πάντα βέβαια, σε συνεργασία όμως με όλους τους επαγγελματίες υγείας (δεν είναι τέλεια, αλλά την βλέπεις να λειτουργεί αξιοπρεπέστατα στην πράξη, ειδικά τώρα με την κρίση της πανδημίας). Υπάρχει κεντρικός συντονισμός από τον αντίστοιχο ΕΟΔΥ και αναλυτική καθοδήγηση. Από αυτόν πηγάζουν αλγόριθμοι αξιολόγησης και περαιτέρω κατεύθυνσης ασθενών σε σχέση με την covid – 19, ανάλογα με το επίπεδο φροντίδας. Αλγόριθμοι για την τηλεφωνική αξιολόγηση από γενικό ιατρό, για την αυτοπρόσωπη παρουσία ασθενούς σε ιατρείο γενικής ιατρικής, για το πλήρωμα των ασθενοφόρων, για το νοσοκομείο υποδοχής, για τα φαρμακεία, για τους ιατρούς εργασίας, γι’ αυτούς που έχουν αναλάβει το contact tracing, τα εργαστήρια, για όλους… Αναλυτικοί και διαρκώς μεταβαλλόμενοι ανάλογα με τα νέα δεδομένα (πάρτε μία γεύση: Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
Είσοδος )
Τα GP surgeries, από την πρώτη σχεδόν στιγμή, σταμάτησαν να δέχονται χωρίς ραντεβού. Η πόρτα δεν ανοίγει, εκτός αν χτυπήσεις το κουδούνι, όντας αναίσθητος… Πρέπει να πάρεις τηλέφωνο πρώτα και να μιλήσεις με το γιατρό. Τις πρώτες μέρες, γινόταν το consultation τηλεφωνικά, αλλά καθώς οι μέρες περνούν, πολλά ιατρεία χρησιμοποιούν βιντεοσυνομιλίες. Στον ιστότοπο του κάθε ιατρείου υπάρχουν οδηγίες για το ποια εφαρμογή να χρησιμοποιήσει ο ασθενής (οι νέοι είναι έμπειροι, αφού όλο και κάποιο skype, messenger, κ.ο.κ. χρησιμοποιούν και παράλληλα βοηθούν και τον πατέρα ή τη μητέρα τους να το χρησιμοποιήσει). Η εικόνα βελτιώνει αρκετά το επίπεδο «ασφάλειας», μειώνοντας τις πιθανότητες (όσο γίνεται βέβαια) εσφαλμένης αξιολόγησης από τη μεριά του γιατρού, αλλά κυρίως εμψυχώνει τον ασθενή και τον καθησυχάζει. Επίσης, ένας GP, o Dr Knut, είχε την πολύ καλή ιδέα, να δημιουργήσει μία φόρμα , την οποία συμπληρώνει ο ασθενής διαδικτυακά, όταν επισκέπτεται τον ιστότοπο του ιατρείου. Τη φόρμα αυτή, την εξέλιξε, ύστερα από προτάσεις άλλων γενικών ιατρών και τη διαθέτει σε όλους τους γιατρούς δωρεάν.Κερδίζεται πολύς χρόνος έτσι, αφού ο γιατρός έχει μία πρώτη, γρήγορη εικόνα της κατάστασης του ασθενούς. Ρίξτε μία ματιά, στο σχετικό βίντεο παρουσίασης: Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
ΕίσοδοςΦυσικά, δε γίνεται όλα να λυθούν τηλεφωνικά…Όπως σωστά λέτε, ιατρική από το τηλέφωνο δε γίνεται. Περιστατικά, που κατά την άποψη του γιατρού έχουν πολύ μειωμένο ρίσκο να σχετίζονται με τον ιό και παράλληλα χρειάζονται απολύτως face to face εξέταση, θα τα φέρεις στο ιατρείο. Ακόμη και κάποια που είναι πολύ πιθανό να σχετίζονται με τον ιό, αλλά δε μπορείς να αποφασίσεις από το τηλέφωνο με σχετική σιγουριά, αν είναι κατάλληλα να παραμείνουν στο σπίτι με οδηγίες ή τόσο βαριά που θα πρέπει να στείλεις επειγόντως ασθενοφόρο, θα τα φέρεις και αυτά στο ιατρείο. Λαμβάνεις πάντα τα ανάλογα μέτρα προστασίας. Υπάρχει εξοπλισμός PPE για τα ιατρεία πρωτοβάθμιας, που τον έχει αποστείλει το κράτος. Βέβαια, δεν περιέχει μάσκα FFP3 ή FFP2, αλλά απλή χειρουργική. Επίσης δεν επαρκεί ίσως για πληθώρα περιστατικών και πρέπει να είσαι «επιλεκτικός», ανάλογα με τον εκτιμώμενο κίνδυνο (ξέρω, θα μου πείτε μεταδίδεται και από ασυμπτωματικούς – φέρνεις ελάχιστους στο ιατρείο, φοράς μάσκα, γάντια, πλένεις χέρια κλπ. με όλους, με κάποιους χρησιμοποιείς τον πλήρη PPE – δεν υπάρχει μηδέν ρίσκο, προσπαθείς να ελαχιστοποιείς όσο μπορείς και δεν υπάρχουν άπειρα resources στην πραγματική ζωή). Κάθε εβδομάδα, το υπουργείο προσπαθεί και στέλνει όλο και περισσότερο υλικό προστασίας. Υπάρχουν αναλυτικά βίντεο στον ιστότοπο του ΕΣΥ, του ΕΟΔΥ, του κολλεγίου των γενικών ιατρών, από την αρχή της κρίσης, πως φοράς – βγάζεις τον εξοπλισμό, πως απολυμαίνεις το χώρο μετά, πως, πως, πως… Υπάρχει καθοδήγηση, συνεχώς αυξανόμενη.
Όσον αφορά στα τεστ, ακολουθείται η κατεύθυνση του WHO… test,test, test. Στην αρχή ήταν για αυτούς που ταξίδεψαν στο εξωτερικό τις τελευταίες 14 ημέρες (στις χώρες υψηλής επικινδυνότητας) ή ήρθαν σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα και ανάλογα αν έχουν συμπτώματα. Μετά έγινε γενικά αν ταξίδεψες οπουδήποτε στο εξωτερικό τις τελευταίες 14 ημέρες και έχεις συμπτώματα και μετά έγινε σχεδόν για κάθε «πικραμένο» … αν έχεις πυρετό ή/και συμπτώματα αναπνευστικού. Τώρα άρχισαν να το περιορίζουν σε αυτούς που έχουν πυρετό και συμπτώματα αναπνευστικού και ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου (είχαν επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα, healthcare workers, χρόνιες παθήσεις, διαμένοντες με κάποιον που έχει χρόνια πάθηση, γυναίκες σε εγκυμοσύνη* -*not because of a documented increase risk of complications but to ensure to safe clinical pathway of care-, τρόφιμοι φυλακών ή γηροκομείων). Για κάθε θετικό δείγμα, γίνεται contact tracing (1000 επιπλέον δημόσιοι υπάλληλοι, μετακινούνται από άλλους τομείς για να συνδράμουν στο contact tracing). Για όλους όσοι είναι συμπτωματικοί, αλλά δεν παραπέμπονται για τεστ, συνιστάται αυτό-απομόνωση για 14 ημέρες, για τους ίδιους και την οικογένειά τους . Όσοι παραπέμπονται, μέχρι να γίνει το τεστ και να έλθουν τα αποτελέσματα, επίσης self-isolation και ανάλογα μετά με τα αποτελέσματα.
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
ΕίσοδοςΠοιος θα σε παραπέμψει; Σωστά μαντέψατε… ο γιατρός σου. Κάθε GP έχει στο ιατρείο του (με δικά του έξοδα) πλήρη ηλεκτρονικό φάκελο ασθενούς .Υπάρχουν 3-4 διαφορετικά software που έχουν επικρατήσει στην αγορά, έχουν όμως όλα διαλειτουργικότητα με διάφορες υπηρεσίες του υπουργείου και των νοσοκομείων .Μπορείς να παραπέμψεις ηλεκτρονικά για ραντεβού σε νοσοκομείο, να λάβεις αποτελέσματα εξετάσεων κλπ. Πλέον προστέθηκε, απευθείας παραπομπή για swab test για τον ιό. Παραπέμπεις τον ασθενή για τεστ, ο αντίστοιχος ΕΟΔΥ τηλεφωνεί στον ασθενή και του δίνει ραντεβού .Τα αποτελέσματα κοινοποιούνται άμεσα στον ασθενή (ιδίως αν είναι θετικό το τεστ), και στο γιατρό του μετά. Ο ασθενής θα πάρει το γιατρό τηλέφωνο για οδηγίες από εκεί και πέρα.
Αρχικά, τα τεστ γίνονταν κατ’ οίκον.Τα είχε επιφορτιστεί το ΕΚΑΒ. Ερχόταν ασθενοφόρο σπίτι σου για το τεστ. Όταν άρχισαν να γίνονται περισσότερα, τα ασθενοφόρα επιβαρύνθηκαν πολύ. Αλλά στο μεταξύ, δημιουργήθηκαν ειδικά κέντρα που πηγαίνεις με ραντεβού, με το αυτοκίνητό σου, μόνος ή με ένα συνοδό από την οικογένειά σου, που έχει αποδεχθεί το ρίσκο να σε συνοδεύσει ή να διαθέσει το όχημά του. Έγιναν ακόμη και κέντρα drive-through, πχ. σε γήπεδα. Μέχρι περίπου τις 23-24 Μαρτίου είχαν γίνει περίπου 18000 τεστ συνολικά και το capacity είχε φτάσει γύρω στα 1500-1600 τεστ την ημέρα. Σκοπός είναι να φθάσει τις επόμενες 2-3 εβδομάδες, τα 15000 τεστ την ημέρα.
Τα ιατρεία όμως, κλείνουν στις 6 το απόγευμα και δε δουλεύουν σαββατοκύριακα και αργίες. Στη θέση τους υπάρχουν Out Of Hours κέντρα εφημερίας γενικών γιατρών, όπου γίνεται τηλεφωνικό triage των περιστατικών από εκπαιδευμένες νοσηλεύτριες. Πριν την επιδημία, η νοσηλεύτρια ή θα έδινε συμβουλή υγείας ή θα έλεγε στον ασθενή να έλθει στο κέντρο να εξετασθεί (αν δεν μπορούσε – κατακεκλιμένος , υπέργηρος, κλπ. – κανόνιζε επίσκεψη του γιατρού κατ’ οίκον, με όχημα του κέντρου, πλήρως εξοπλισμένο και με οδηγό) ή θα καλούσε επείγον ασθενοφόρο. Μετά την πανδημία, κανείς δεν προσέρχεται στο κέντρο, αν δεν γίνει ένα είδος «δεύτερης» διαλογής από το γιατρό. Όποιος προσέρχεται τελικά, ακόμη και για άσχετο λόγο, θεωρείται δυνητικά, πιθανός φορέας και λαμβάνονται μέτρα προστασίας. Και σε αυτά τα κέντρα υπάρχουν PPE, όχι απεριόριστος αριθμός, αλλά προς το παρόν επαρκεί και προστίθεται και άλλος.
Τα σχολεία έκλεισαν 3-4 ημέρες μετά την Ελλάδα. Κλειστές πλέον παμπ (μεγάλο πλήγμα για την Ιρλανδική κουλτούρα αυτό), εστιατόρια, μαγαζιά μη πρώτης ανάγκης κλπ. Στην Ιρλανδία δραστηριοποιούνται χιλιάδες πολυεθνικές εταιρείες κυρίως τεχνολογίας, αναλογιστικών μελετών για ασφαλιστικούς κολοσσούς κλπ. Όλες αυτές εισήγαγαν από νωρίς την εργασία από το σπίτι. Πλήρης απαγόρευση κυκλοφορίας δεν έχει επιβληθεί, αλλά δεν κυκλοφορεί κόσμος, αφού δεν έχει μείνει και κάτι ανοιχτό, ούτε πάρκα ,ούτε παραλίες , ούτε τα παρεμφερή. Η αστυνομία επιβλέπει το social distancing και δεν επιτρέπει συναθροίσεις. Ο κόσμος γενικά πειθαρχεί και δεν κυκλοφορεί άσκοπα, τουλάχιστον εδώ που είμαι εγώ. Οι ηλικιωμένοι έχουν βοήθεια για ψώνια και φάρμακα από την αστυνομία, το ταχυδρομικό σώμα και άλλες δομές (π.χ. εθελοντές). Στην Ιρλανδία, δεν υπάρχουν πολυκατοικίες (μόνο στο Δουβλίνο κάποιες και ακόμη λιγότερες σε άλλες πόλεις). Στην επαρχία, στις πόλεις κάθε σπίτι είναι μεμονωμένο συνήθως, με κήπο και στα χωριά με ολόκληρο αγρόκτημα γύρω του. Αυτό ίσως βοηθάει στην μη εκρηκτική εξάπλωση. Μέχρι πριν λίγες μέρες (πριν ο BoJo ανακοινώσει μέτρα και για το UK) υπήρχε έντονος προβληματισμός, γιατί στην Βόρεια Ιρλανδία, στο κατεχόμενο από τους Άγγλους κομμάτι, όλα ήταν ανοιχτά, σχολεία, μαγαζιά, κλπ. Σύνορα δεν υπάρχουν πλέον (και το μεγάλο στοίχημα είναι να μη μπουν ποτέ ξανά - το νησί είναι ένα, ονομάζεται Ιρλανδία, όπως λέμε Κύπρος και έχει πεθάνει πολύς κόσμος για να μην υπάρχουν σύνορα- ) , οπότε υπήρχε και υπάρχει κίνδυνος εξάπλωσης από εκεί.
Έγινε έκκληση από το υπουργείο υγείας, όσοι υγειονομικοί είναι «παροπλισμένοι» και επιθυμούν να συνδράμουν (π.χ. γιατροί που συνταξιοδοτήθηκαν, νοσηλευτές/τριες που δεν ασκούν το επάγγελμα πλέον, τελειόφοιτοι νοσηλευτικής, άλλα παραϊατρικά επαγγέλματα, κ.ο.κ) να το δηλώσουν. Ανταποκρίθηκαν γύρω στις 60.000 !!! Σταδιακά περνούν από συνέντευξη, να δουν τα προσόντα και τις ικανότητές τους τη δεδομένη στιγμή και που μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Και ένα τελευταίο... όλα τα ιδιωτικά νοσοκομεία, θα λειτουργούν ως δημόσια κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Προφανώς σας κούρασα με το «σεντόνι» … Ελπίζω να το βρουν κάποιοι έστω, ενδιαφέρον.