Αλήθεια, ποιος ευθύνεται για την κλιματική αλλαγή;

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 21/01/2024
Ανδρέας Δρυμιώτης

Η εύκολη απάντηση είναι: όλοι μας. Να, όμως, που οι νεότεροι δείχνουν με το δάκτυλο εμάς τους παλαιότερους, που δεν φροντίσαμε έγκαιρα να αντιληφθούμε και να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Βάζω και τον εαυτό μου στους κατηγορουμένους, γιατί αισίως βρίσκομαι στα μέσα της 9ης δεκαετίας της ζωής μου. Ετσι, λοιπόν, αναλαμβάνω να απολογηθώ για τη δική μου γενιά, για ό,τι αυτό αξίζει.

Για την απολογία μου, προσπάθησα να θυμηθώ την προσωπική μου ζωή και να τη συγκρίνω με τη σημερινή, ώστε να δω τα τυχόν λάθη της γενιάς μου. Πέρασα τα μαθητικά μου χρόνια στη Λευκωσία της Κύπρου. Από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό και μετά στο γυμνάσιο, τα μόνα παιχνίδια που είχαμε ήταν η μπάλα, το σκάκι, το τάβλι, άντε και σπάνια κανένα πιστόλι για να κάνουμε τους καουμπόηδες. Μηδενική κατανάλωση ενέργειας, παρά μόνο φυσική. Από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 τα παιδιά απέκτησαν Walkman για να ακούνε μουσική την ώρα που περπατάνε και παντού. Μετά ακολούθησαν τα Playstation και σήμερα όλα τα παιδιά έχουν κινητά και tablets, ώστε να παίζουν όλη τη μέρα. Μα τα κινητά και τα tablets θέλουν ενέργεια και η ενέργεια παράγεται ακόμη από ορυκτά καύσιμα που μολύνουν την ατμόσφαιρα.

Στο δημοτικό πήγαινα με τα πόδια στο σχολείο, αλλά στο γυμνάσιο απέκτησα ποδήλατο. Κάπως έτσι ήταν και οι υπόλοιποι μαθητές της εποχής μου. Κατανάλωση ενέργειας μηδέν, εκτός από την ανθρώπινη ενέργεια. Γενικά οι αποστάσεις ήταν μικρές κι αν θυμάμαι καλά η Λευκωσία είχε περίπου 75.000 κατοίκους, ώστε σπάνια χρειαζόταν αυτοκίνητο. Οι γονείς μου πέθαναν τη δεκαετία του ’70, χωρίς να αποκτήσουν αυτοκίνητο. Αλήθεια, σήμερα πόσες οικογένειες δεν έχουν αυτοκίνητο; Το αυτοκίνητο θέλει καύσιμα και τα καύσιμα μολύνουν την ατμόσφαιρα.

Στο σπίτι είχαμε ένα ραδιόφωνο στο σαλόνι για να ακούμε κυρίως τις ειδήσεις το βράδυ. Ψυγείο δεν είχαμε, αλλά είχαμε την «παγωνιέρα», όπου βάζαμε κάθε πρωί μια κολώνα πάγου και έτσι διατηρούσαμε τα τρόφιμά μας. Ούτε ηλεκτρική κουζίνα ούτε ηλεκτρικό πλυντήριο ρούχων και πιατικών. Για τον χειμώνα είχαμε μια ηλεκτρική θερμάστρα που την πηγαίναμε από το σαλόνι στην τραπεζαρία για να ζεσταινόμαστε. Για το πλύσιμο των ρούχων χρησιμοποιούσαμε αλισίβα, δηλαδή μείγμα στάχτης και νερού. Η στάχτη φυσικά προερχόταν από το τζάκι όπου ζεσταίναμε το νερό για το μπάνιο μας. Σήμερα ένα σπίτι μπορεί να διαθέτει πολλές ηλεκτρικές συσκευές που θέλουν ενέργεια για να λειτουργήσουν.

Το γάλα που πίναμε το παίρναμε σε γυάλινα μπουκάλια τα οποία επιστρέφαμε για νέα χρήση. Το ίδιο και για τις μπίρες και τα αναψυκτικά. Γυάλινα, τα οποία τα χρεώνανε και σου επέστρεφαν τη χρέωση με την παράδοση των άδειων μπουκαλιών. Πλαστικά μηδέν, τα οποία φυσικά προέρχονται από παράγωγα του πετρελαίου. Τα λιγοστά ψώνια μας σε χαρτοσακούλες ή ακόμη και σε εφημερίδες.

Μπαταρίες στο σπίτι ούτε για δείγμα. Σήμερα εκτιμάται ότι σε ένα σπίτι αναλίσκονται περίπου 70 μπαταρίες διαφόρων μεγεθών κάθε χρόνο. Και οι μπαταρίες είναι σημαντικό συστατικό μόλυνσης του περιβάλλοντος. Αλλά και οι επαναφορτιζόμενες μπαταρίες θέλουν ενέργεια για να φορτωθούν. Ολες μας οι δραστηριότητες θέλουν ενέργεια, ενέργεια και πάλι ενέργεια.

Θα μπορούσα να συνεχίσω τη σύγκριση του παρελθόντος με το σήμερα, αλλά νομίζω ότι αυτό που ήθελα να αναδείξω είναι ολοφάνερο. Η δική μας γενιά ζούσε πολύ οικολογικά και δημιούργησε ελάχιστα προβλήματα στο περιβάλλον. Η σημερινή κατάσταση οφείλεται στην εξέλιξη της ζωής και της τεχνολογίας. Προς Θεού, δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει να γυρίσουμε πίσω στις σπηλιές ούτε και στην προπολεμική εποχή. Πρέπει όμως να συνειδητοποιήσουμε ότι τίποτα σ’ αυτή τη ζωή δεν γίνεται χωρίς κόστος.

Πας στο σινεμά να περάσεις δύο ώρες, πληρώνεις εισιτήριο. Πας στο καφενείο να πιεις τον καφέ σου, χρεώνεσαι. Πρόοδος χωρίς ενέργεια δεν υπάρχει. Οσο περισσότερο εξελίσσεται η τεχνολογία και μαζί της η ζωή μας, τόσο περισσότερη ενέργεια θέλουμε. Τόσο απλά. Κατά συνέπεια, όλα καταλήγουν στο τι είδους ενέργεια θέλουμε ώστε και να προοδεύουμε και να προστατεύουμε το περιβάλλον. Ολοι συμφωνούν ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα οφείλονται στην υπερβολική χρήση ορυκτών καυσίμων και την έκλυση διοξειδίου του άνθρακα. Ακριβώς για τον λόγο αυτό γίνονται προσπάθειες να χρησιμοποιούμε «καθαρή» ηλιακή ή αιολική ενέργεια. Δυστυχώς, αυτή δεν φτάνει. Αν θέλουμε να ανεβάσουμε το επίπεδο ζωής στις αναπτυσσόμενες χώρες χρειαζόμαστε πολύ περισσότερη ενέργεια.

Σήμερα όλες μας οι δραστηριότητες θέλουν ενέργεια, ενέργεια και πάλι ενέργεια.

Πριν από μερικούς μήνες παρακολούθησα σε video μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για το θέμα αυτό, μεταξύ του Νικόλα Νεγρεπόντε και του καλού μου φίλου Μιχάλη Μπλέτσα, δύο καταξιωμένων επιστημόνων του ΜΙΤ. Το συμπέρασμα της συζήτησης ήταν πολύ ξεκάθαρο. Δεν φτάνει να περιορίσουμε την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα ώστε να γίνουμε carbon dioxide neutral, αλλά πρέπει να βρούμε και τρόπους ώστε να ελαττώσουμε το υπάρχον διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Να γίνουμε δηλαδή carbon dioxide negative. Ενα άλλο σημαντικό στοιχείο που κράτησα από αυτή τη συζήτηση ήταν το συμπέρασμα ότι πρέπει να οδηγηθούμε στην ευρύτερη χρήση της πυρηνικής ενέργειας.

Εδώ ακριβώς τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα. Η γενικότερη έλλειψη ενημέρωσης έχει δημιουργήσει αρνητική δυναμική ως προς την πυρηνική ενέργεια. Ειδικά στη χώρα μας είμαι βέβαιος ότι κανένας πολιτικός δεν θα τολμήσει να προτείνει την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας. Σε μια τέτοια περίπτωση θα δούμε ογκώδεις διαδηλώσεις σε όλες τις πόλεις ενάντια στη χρήση της πυρηνικής ενέργειας.

Πάντως, στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής COP28 για το κλίμα, στο Dubai, 22 χώρες δεσμεύθηκαν να τριπλασιάσουν την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας μέχρι το 2050. Πράγματι, ο τριπλασιασμός των παγκόσμιων αποθεμάτων πυρηνικής ενέργειας είναι ο καταλύτης που απαιτείται για να σταματήσει η άνοδος της θερμοκρασίας και να επιτευχθεί ένα βιώσιμο μέλλον, ενώ εκατομμύρια θα βγουν από τη φτώχεια.

Το θέμα είναι πρωτίστως πολιτικό. Για να διαπιστώσετε από πού θα προέλθουν οι αντιδράσεις, σας μεταφέρω τον τίτλο της «έγκυρης» αριστερής «ΕφΣυν» (4.12.2023) σχετικά με τη σύνοδο κορυφής COP28: «Κλιματική υποκρισία με στροφή στα πυρηνικά». Τώρα, πού βρίσκεται η υποκρισία μπορείτε να κρίνετε μόνοι σας. Στις 22 χώρες που υπέγραψαν τη συμφωνία για την πυρηνική ενέργεια λάμπουν διά της απουσίας τους η Ρωσία και η Κίνα, που είναι οι χώρες που ήδη διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς και παράγουν το μεγαλύτερο μέρος πυρηνικών αντιδραστήρων! Το δικό μου σχόλιο: αυτή ήταν και θα είναι η Αριστερά!

Μια άλλη αντίρρηση που ακούγεται, είναι το γεγονός ότι η χώρα μας είναι σεισμογενής. Σωστά. Αλλά και η Ιαπωνία είναι πολύ πιο σεισμογενής από την Ελλάδα και παρά το γεγονός ότι είχαν ένα πολύ μεγάλο πυρηνικό ατύχημα, σε καμία περίπτωση δεν συζητάνε να σταματήσουν τα πυρηνικά εργοστάσιά τους. Αν πράγματι πιστεύουμε ότι οδηγούμαστε στην καταστροφή λόγω κλιματικής αλλαγής, τότε αξίζει να πάρουμε λελογισμένα ρίσκα για να την αποφύγουμε.

Για να σας χαλαρώσω, θα σας διηγηθώ μια αληθινή ιστορία που σχετίζεται απόλυτα με το θέμα μας. Οπως ίσως γνωρίζετε, η Αντίπαρος έχει γίνει πόλος έλξης για διάσημους αστέρες του Hollywood και άλλων προσωπικοτήτων. Πριν από μερικά χρόνια, ένας διάσημος αστέρας του Hollywood, θέλησε να περάσει μερικές μέρες στο νησί με την οικογένειά του. Διευκρινίζω ότι δεν ήταν ούτε ο Tom Hanks ούτε ο Matthew McConaughey. Για τον σκοπό αυτό ενοικίασε μια πολυτελή βίλα πάνω στη θάλασσα. Στις διαπραγματεύσεις, ήταν απόλυτος. Ηθελε τα πάντα να είναι οικολογικά. Ζήτησε συγκεκριμένα, τα σεντόνια και οι πετσέτες να είναι πλυμένα με οικολογικό απορρυπαντικό. Ολοι είχαμε εντυπωσιαστεί από την επιμέλεια που έδειχνε σχετικά με την οικολογία και την προστασία του περιβάλλοντος.

Οποία απογοήτευση! Οταν έφθασε στην Πάρο, όλοι μάθαμε ότι ήλθε με το προσωπικό του αεριωθούμενο αεροπλάνο, συμβάλλοντας δυσανάλογα στη μόλυνση του περιβάλλοντος. Το πλύσιμο των σεντονιών τον μάρανε! «Ανθρώπων έκαστος δύο πήρας φέρει, την μεν έμπροσθεν την δε όπισθεν»! Επιβεβαιώνοντας ότι τα λάθη των άλλων τα βλέπουμε (γιατί είναι μπροστά μας), αλλά τα δικά μας λάθη δεν τα βλέπουμε γιατί είναι κρεμασμένα πίσω μας.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος