Του Αργύρη Αργυρίου
Γενικού - Οικογενειακού Ιατρού
argiriou.seΤο παρακάτω κείμενο δεν διεκδικεί το αλάθητο και ούτε και είναι κάποιο ολοκληρωμένο επιστημονικό άρθρο.
Γράφτηκε πιο πολύ για να θυμάμαι εγώ ο ίδιος τι αποκόμισα μετά από προσεκτική συλλογή πληροφοριών για ένα θέμα το οποίο βρίσκεται στην γκρίζα ζώνη μεταξύ Ιατρικής και Νοσηλευτικής. Για αυτό φοβάμαι ότι δεν το κατέχουν και πολλοί, καλά:
Την σωστή χρήση των αντιθρομβωτικών περικνημίδων μετά από μια εν τω βάθει θρόμβωση κάτω άκρου. Οι περικνημίδες αυτές αν φοριούνται σωστά ελαττώνουν κατά 50% την πιθανότητα να πάθει ο Ασθενής μεταθρομβωτικό σύνδρομο και για αυτό η σωστή χρήση τους είναι παρόλα αυτά πολύ σημαντική (1)(2). Επίσης οι περικνημίδες αυτές μπορούν να προλάβουν εν τω βάθει θρόμβωση των κάτω άκρων (7).
Τις παρακάτω πληροφορίες (που είναι ένα μίγμα από πρακτικές και επιστημονικές πληροφορίες ) τις συνέλεξα στις 06/04/2009 από τον έμπορο ορθοπαιδικών και άλλων Ιατρικών ειδών στην Καβάλα Παύλο Βρεττό αλλά και από το εβδομαδιαίο Σουηδικό Ιατρικό περιοδικό Läkartidningen καθώς και από την βάση δεδομένων Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
Είσοδος αλλά και ψάχνοντας Σουηδικές Επίσημες πηγές (π.χ. επιτροπές κατευθυντήριων γραμμών διαφόρων Νομών στην Σουηδία μέσω του Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή
Είσοδος .Τα link από τα διάφορα άρθρα και άλλες πηγές τα παραθέτω παρακάτω παρόλο που μερικά από αυτά είναι στα Σουηδικά.
Οι κάλτσες οι αντιθρομβωτικές είναι διαφορετικές από αυτές για τους κιρσούς. Είναι πιο λεπτές (δεν σφίγγουν τόσο όσο για τους κιρσούς) και μπορούν να πλένονται κάθε μέρα προσεκτικά στο χέρι ή σε πλυντήριο σε 40 βαθμούς περίπου (5)(6). Όταν τις φοράμε είναι συχνά πιο εύκολο να χρησιμοποιούμε πλαστικά γάντια από αυτά που έχουμε όταν πλένουμε πιάτα, γιατί μπαίνουν τότε πιο εύκολα και δεν καταστρέφονται. Όταν φορεθεί η κάλτσα δεν πρέπει ποτέ να να γυρίζουμε την πάνω άκρη της για να μην κόψουμε την κυκλοφορία του αίματος. Αν μας φαίνεται ότι η πάνω άκρη της κάλτσας έχει φτάσει πολύ ψηλά καλύτερα να ξαναφορέσουμε την κάλτσα από την αρχή (5) (6).
Πριν δοκιμάσουμε τις κάλτσες πρέπει να δούμε αν μπορούμε να ψηλαφίσουμε τον σφυγμό σε κάποια από τις αρτηρίες των κάτω άκρων ποδιών και αν τις ψηλαφούμε δεν υπάρχει πρόβλημα αλλιώς πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. (Αν ο κνημο-βραχιόνιος δείκτης είναι <0,5 ή η αρτηριακή πίεση στα σφυρά είναι <80 mm Hg τότε πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα επιφυλακτικοί πριν αποφασίσουμε να βάλουμε ελαστική κάλτσα γιατί μπορεί να υπάρχει κίνδυνος αρτηριακής ανεπάρκειας) (4).
Οι κάλτσες αυτές κοστίζαν το 2009 που πρωτοέγραψα αυτό το κείμενο περίπου 40 ευρώ το ζευγάρι και το ΙΚΑ πλήρωνε κάτι. Ο ΟΓΑ τίποτε. Ενώ στον ΟΠΑΔ μπορούσαν να κάνουν δαπάνη.
Στις 19/02/2021 που ξαναρώτησα σε μαγαζί, οι αντιθρομβωτικές κάλτσες πληρώνονται εξ' ολοκλήρου από την τσέπη του ασθενούς. Αυτές που είναι μέχρι το γόνατο κοστίζουν γύρω στα 15 € ενώ αυτές που είναι μέχρι το ριζομήριο γύρω στα 25 €.
Έχει βασικά δύο είδη αντιθρομβωτικών καλτσών : του κάτω γονάτου, και του ριζομηρίου. Ο Γιατρός για να τις παραγγείλει γράφει:
Ελαστική Περικνημίδα Κάτω Γόνατος αντιθρομβωτική ή
Ελαστική Περικνημίδα ριζομηρίου αντιθρομβωτική(ανάλογα αν θέλουμε ή κάλτσα να φτάνει μέχρι μέχρι το γόνατο ή μέχρι τους βουβώνες αντίστοιχα).
Φοριούνται σχεδόν πάντα αμφοτερόπλευρα και τις πιο πολλές φορές στην Καβάλα τουλάχιστον προτιμούν αυτές τις κάλτσες που φτάνουν μέχρι τους βουβώνες ενώ στην Σουηδία προτιμούν αυτές που φτάνουν μέχρι και το γόνατο (3) (4).
Αν η διαφορά μεταξύ της διαμέτρου της γάμπας ή του μηρού, μεταξύ των δύο κάτω άκρων δεν είναι πολύ μεγάλη αρκεί να πάρει κανείς ζευγάρια κάλτσες του ίδιου μεγέθους (γιατί κάθε μέγεθος έχει ένα φάσμα διαμέτρων του κάτω άκρου για τις οποίες, διαμέτρους, είναι κατάλληλο). Αν όμως η διαφορά είναι πολύ μεγάλη ίσως χρειαστεί να πάει κανείς σε άλλες εναλλακτικές λύσεις (π.χ. αγοράζεις δύο ζευγάρια κάλτσες διαφορετικού μεγέθους, το ένα ζευγάρι για το ένα πόδι και το άλλο για το άλλο).
Σύμφωνα με Σουηδική πηγή (3) τις αντιθρομβωτικές ελαστικές περικνημίδες κάτω γόνατος τις χρησιμοποιούμε για περιπτώσεις μετά από πληγή λόγω φλεβικής ανεπάρκειας των κάτω άκρων, η οποία πληγή έχει όμως ήδη επουλωθεί, καθώς επίσης και σε περιπτώσεις εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης. Σύμφωνα με την ίδια Σουηδική πηγή αντιθρομβωτικές ελαστικές περικνημίδες ριζομηρίου χρησιμοποιούμε μόνο σε περιπτώσεις ασθενών με λυμφοίδημα και μερικές φορές μετά από εγχείρηση κιρσών καθώς και σε ασθενείς με εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση που φτάνει μέχρι ψηλά. Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο στην οξεία φάση έχουμε άλλου είδους κάλτσες (akutstödstrumpa) και μετά πηγαίνουμε στις ελαστικές αντιθρομβωτικές κάλτσες 2ου βαθμού (πίεση 25 – 35 mmHg ) μόλις ελαττωθεί το πρήξιμο (3). Στην Σουηδία τουλάχιστον υπάρχουν διάφοροι τύποι καλτσών ανάλογα με το πόσο σφικτές είναι. Έτσι εκεί έχουμε την κλάση 1 (15 - 20 mm Hg) για την πρόληψη θρομβώσεων, την κλάση 2 (25 - 35 mm Hg) που τις δίνουμε σαν θεραπεία συμπίεσης μετά από εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση κάτω άκρων ή μετά από πληγή λόγω φλεβικής ανεπάρκειας, η οποία πληγή όμως έχει επουλωθεί και η κλάση 3 (35 - 45 mg Hg) όταν η κλάση 2 δεν αρκεί (4)(5). Υπάρχει τέλος και η κλάση 4 (>49 mm Hg) για περιπτώσεις λυμφοιδήματος ή ελεφαντίασης (5).
Για να μετρήσουμε το μέγεθος που πρέπει να έχει η κάλτσα του Ασθενούς κάνουμε μετρήσεις σύμφωνα με το παρακάτω σχέδιο που το παραθέτω σε pdf. Θέλουμε να ξέρουμε επίσης και το ύψος του ασθενούς γιατί υπάρχουν και κοντά και ψηλά μοντέλα καλτσών. Μερικά καταστήματα στέλνουν υπαλλήλους τους στο σπίτι και παίρνουν αυτοί τα μέτρα. Είναι καλό αυτός που παίρνει τα μέτρα να είναι αρκετά έμπειρος (4).
Οι κάλτσες αυτές πρέπει να φοριούνται για τουλάχιστον 2 χρόνια (μερικές φορές και εφ΄όρου ζωής). Να υπολογίζει κανείς ότι οι κάλτσες διατηρούν τις ελαστικές ιδιοτητές τους όπως τις θέλουμε για περίπου 6 μήνες οπότε μετά την παρέλευση αυτού του διαστήματος πρέπει να πάρουμε καινούριες (4). Τις κάλτσες τις φορά ο ασθενής το πρωί μόλις σηκωθεί και τις βγάζει το βράδυ πριν πέσει για ύπνο.
Κανονικά πρέπει να έχει κανείς τουλάχιστον δύο ζευγάρια τέτοιες κάλτσεις (όταν πλένουμε την μια να βάζουμε την άλλη).
1) BMJ 2003;326:1180-1184 (31 May).
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
2) Prandoni P, Lensing AW, Prins MH, Frulla M, Marchiori A, Bernardi E, et al. Below-knee elastic compression stockings to prevent the post-thrombotic syndrome: a randomized, controlled trial. Ann Intern Med 2004;141(4):249-56.
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
3) ABC omDjup ventrombos
läkartidningen nr 13 2006 volym 103
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
4) Κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τις αντιθρομβωτικές κάλτσες κ.λ.π. από τον Νομό Dalarna στην Σουηδία.
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
5) Κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τις αντιθρομβωτικές κάλτσες κ.λ.π. από τον Νομό Kalmar στην Σουηδία.
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
6) Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος7) Elastic compression stockings for prevention of deep vein thrombosis
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
Δείτε επίσης κείμενο με Πρωτόκολλο για τη διευθέτηση της Εν Τω Βάθει Φλεβικής Θρόμβωσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, του νομού Östergötland της Σουηδίας:
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
Θέμα: Αντιθρομβωτικές κάλτσες. (Αναγνώστηκε 38145 φορές)