Βραχονησίδες: αξία ανεκτίμητη (και παραπεταμένη).

[Argirios Argiriou]

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος

[Argirios Argiriou]

12/01/2020  Καθημερινή.
Του Γιάννη Ελαφρού.





Τις προηγούμενες μέρες αρκετοί έμαθαν τη νήσο Κίναρο, λόγω της αναζήτησης της κυρα-Ρηνιώς, μοναδικής κατοίκου της απομονωμένης αυτής νησίδας. Η Κίναρος βρίσκεται μεταξύ των 14 μικρών νησιών σε Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, για τα οποία υπάρχει αντιπαράθεση σχετικά με την τοποθέτηση ή όχι ανεμογεννητριών στο έδαφός τους. Ολα ξεκίνησαν από το σχέδιο εγκατάστασης τριών Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) συνολικής ισχύος 486 MW, από 106 μεγάλες ανεμογεννήτριες (ύψους 150 έως 198,5 μέτρων) στα νησάκια Κουνούποι, Σύρνα, Πλακίδια, Μεσονήσι, Μεγάλο Σοφράνο, Παχειά Ανάφης, Μακρά, Λιάδι, Κίναρος, Λέβιθα, Οφιδούσσα, Κανδελιούσσα, Περγούσσα, Παχειά Νισύρου, που ανήκουν στους Δήμους Νισύρου, Αστυπάλαιας, Λέρου και Ανάφης.

Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα μεταφέρεται με υποθαλάσσιο καλώδιο μήκους 245 χιλιομέτρων από τα Λέβιθα στο Δασκαλειό Αττικής (άλλο υποθαλάσσιο καλώδιο μήκους 311 χλμ. θα συνδέει τα 14 νησιά) και στη συνέχεια με υπόγειο καλώδιο θα διοχετεύεται στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή 71,8 χιλιομέτρων οδικού δικτύου, 14 λιμένων στις νησίδες, κτιρίων και άλλων υποδομών υποστήριξης. Φορέας υλοποίησης είναι η εταιρεία «Κυκλαδικά Μελτέμια Α.Ε.», που ανήκει στον όμιλο Eunice Energy Group.

Το σχέδιο έχει προκαλέσει αντίδραση από περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστημονικούς φορείς, ενώ έχει απορριφθεί στη διαδικασία της διαβούλευσης από τους δύο αρμόδιους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών τόσο των Κυκλάδων όσο και των Δωδεκανήσων. Οσοι αντιδρούν, υπογραμμίζουν τη μοναδικότητα της συγκεκριμένης υπόθεσης. Οι 14 επιλεγμένες νησίδες αναφέρονται στην επιστημονική κοινότητα ως τα «Γκαλαπάγκος της Μεσογείου», καθώς είναι μεταξύ των τελευταίων καταφυγίων της άγριας ζωής, (σχεδόν) ανεπηρέαστα από την παρουσία του ανθρώπου, ένα μοναδικό φαινόμενο «Κιβωτού» βιοποικιλότητας στη σύγχρονη εποχή.

Σε αυτές τις μικρές απομακρυσμένες νησίδες του Αιγαίου φωλιάζουν αποικίες σπάνιων πουλιών, ενώ αναπτύσσονται και άλλα σπάνια ή/και ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας. «Για πρώτη φορά ολόκληρο το έργο σχεδιάζεται εντός του πυρήνα προστατευόμενων περιοχών και εξαφανίζει το βασικό χαρακτηριστικό για το οποίο οι νησίδες είναι προστατευόμενες: την απουσία ανθρώπινων δραστηριοτήτων», τονίζει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία (ΕΟΕ).

Η έκκληση των ειδικών

Για «φαραωνικό έργο που θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη περιβαλλοντική βλάβη και θα αλλοιώσει οριστικά τον χαρακτήρα των νησίδων» μιλά στην «Κ» η κυρία Ρούλα Τσίγκου, εκ μέρους της ΕΟΕ. «Καλούμε τον πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη και τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωνσταντίνο Χατζηδάκη να αποτρέψουν τη χωροθέτηση ΑΣΠΗΕ στις ανέγγιχτες μέχρι σήμερα νησίδες και να τις διαφυλάξουν ως ένα από τα πολυτιμότερα αποθέματα της παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς», συμπληρώνει.

Ο Φορέας Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών Κυκλάδων, τονίζει πως «το σχεδιαζόμενο έργο καταστρέφει τον πυρήνα και το προστατευτέο αντικείμενο έξι Ζωνών Ειδικής Προστασίας, χωρίς δυνατότητα αντιμετώπισης ή αντισταθμιστικών μέτρων» και επιφέρει «διαλυτικές συντριπτικές επιπτώσεις εντός δέκα οικοτόπων του Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000».

Στον αντίποδα η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) εκτιμά τις συνέπειες στο ανάγλυφο και στη μορφολογία του εδάφους ως «ασθενείς και μερικώς αντιμετωπίσιμες», αναφέροντας πως μετά την ολοκλήρωση των έργων θα καταληφθεί το 4,5% της συνολικής έκτασης των νησίδων. Ακόμα, τονίζεται πως «πρόκειται να εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες κατάλληλου τύπου και σε κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους έτσι ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο του “ανεμοφράκτη”». Σημειώνεται, πως αρχικά υπήρχε πρόθεση για την τοποθέτηση 138 ανεμογεννητριών σε 23 νησίδες, όμως περιορίστηκε η έκταση «προς αποφυγή πρόκλησης σημαντικών επιπτώσεων στο περιβάλλον».

«Η μεγάλη κλίμακα του έργου επιβάλλεται όχι μόνο από τη βέλτιστη εκμετάλλευση του εξαιρετικά πλούσιου αιολικού δυναμικού του νοτιοανατολικού Αιγαίου, παραμέτρου με έντονα περιβαλλοντικό χαρακτήρα, αλλά και από την ανάγκη υψηλής αξιοποίησης των έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης με το δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας», αναφέρεται στη μελέτη. Ας σημειωθεί πως τα τρία ΑΣΠΗΕ θα έχουν ισχύ ίση με το 21,11% της εγκατεστημένης ισχύος από το σύνολο των αιολικών σταθμών παραγωγής του διασυνδεδεμένου συστήματος.

Συνολικά, η ΜΠΕ εκτιμά πως «δεν αναμένεται να υπάρξει σημαντική μείωση της έκτασης ή κατακερματισμός των τύπων οικοτόπων, ή υποβάθμιση της φυσικότητας και της αντιπροσωπευτικότητάς τους και δεν αναμένεται να επηρεαστεί ο βαθμός διατήρησης της δομής και των οικολογικών λειτουργιών των τύπων οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και πανίδας εντός των παρακάτω περιοχών Natura 2000 λαμβάνοντας υπόψη και τα μέτρα αντιμετώπισης που προτείνονται».

Οσον αφορά τη διαδικασία αδειοδότησης, η έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της μελέτης ειδικής οικολογικής αξιολόγησης εκκρεμεί, ενώ πολλοί αρμόδιοι φορείς δεν έχουν εκφέρει γνώμη. Με πρόσφατη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου «ζητεί από την κυβέρνηση και κάθε εµπλεκόµενο φορέα, να ανασταλούν οι οποιεσδήποτε αδειοδοτήσεις και εργασίες για τα αιολικά πάρκα, µέχρι να γίνει ένα ειδικό χωροταξικό σχέδιο προκειµένου να υπάρχει µια δίκαιη, εύλογη και αποδεκτή, έπειτα από διαβούλευση, χωροθέτηση των αιολικών πάρκων που επιχειρούνται να εγκατασταθούν στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου».

Από την πλευρά του το ΓΕΕΘΑ στη γνωμοδότησή του σημειώνει πως «δεν συμφωνεί με την εγκατάσταση των αιολικών πάρκων στις θέσεις Λιάδι, Κανδελιούσσα, Κουνούποι, Μεσονήσι, Πλακίδα, Περγούσσα και Παχειά Νισύρου για θέματα εθνικής ασφάλειας, καθώς και ασφάλειας ναυσιπλοΐας». Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας σημειώνει πως «από αεροναυτικής πλευράς δεν έχουμε αντίρρηση, με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω ανεμογεννήτριες θα σημανθούν για ημέρα και νύχτα». Η υποχρέωση αυτή όμως αντίκειται σε προτάσεις για αποφυγή δυνατού φωτισμού, έτσι ώστε να περιοριστεί η όχληση των πουλιών.

Τα Λέβιθα και η Κίναρος

Αμέσως μετά την Πρωτοχρονιά την επικαιρότητα απασχόλησε η ανεύρεση της κυρα-Ρηνιώς στην Κίναρο, από το πλήρωμα ελικοπτέρου της Πολεμικής Αεροπορίας που έσπευσε στο νησάκι, καθώς η μόνη (και μόνιμη) κάτοικός του δεν είχε δώσει σημείο ζωής για μερικές μέρες λόγω βλάβης που σχετιζόταν με το δορυφορικό της τηλέφωνο. Ετσι έγινε ευρέως γνωστό πως στην Κίναρο (μία νησίδα μεταξύ Αμοργού και Λέρου-Καλύμνου) υπάρχει μία κάτοικος, η κυρία Ρηνιώ Κατσοτούρχη, ηλικίας 74 ετών. Στο διπλανό νησάκι Λέβιθα ζει η οικογένεια Καμπόσου, με παρουσία από 3-5 ατόμων ανάλογα με την εποχή. Η ύπαρξη κατοίκων είναι γνωστή στους ιστιοπλόους ή άλλους ταξιδιώτες με σκάφη, καθώς ειδικά στα Λέβιθα υπάρχει και δυνατότητα εξυπηρέτησης από την οικογένεια Καμπόσου. Η παρουσία κατοίκων στις νησίδες έχει ιδιαίτερη σημασία από κοινωνική και γεωπολιτική άποψη. Στο σχεδιαζόμενο έργο αιολικής ηλεκτροπαραγωγής όμως χαρακτηρίζονται ακατοίκητες νησίδες και τα Λέβιθα και η Κίναρος, παρότι είναι γνωστή η κατοίκησή τους εδώ και χρόνια.

Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος